Πολιτικό «μανιφέστο» Σκουρλέτη και αλλαγές στην Αυτοδιοίκηση

Η διατύπωση αυτή αποκτά πολιτική σημασία, σε μια περίοδο που αρχίζει πάλι το «μια το λάδι, μια το ξύδι», στο μέτρημα των δαπανών και στην επίτευξη μνημονιακών στόχων, με τα προαπαιτούμενα να είναι στο επίκεντρο της τρίτης αξιολόγησης από τους εκπροσώπους των δανειστών. Πόσω μάλλον, που μόλις πριν από λίγες ημέρες, εμφανίστηκαν διαρροές για μη συμμόρφωση υπουργών στη γραμμή περικοπής δαπανών.

Οι πολιτικές αναφορές του υπουργού Εσωτερικών μοιάζουν με έμμεση απάντηση στα περί άρνησής του να μειώσει τις δαπάνες στο υπουργείο (αλλά και περί τριβών με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών που απορρίφθηκαν ένθεν και ένθεν με «non paper» και δελτίο τύπου) -έτσι κι αλλιώς αύξηση ή μείωση δαπανών του υπουργείου αντανακλά σε συντριπτικό ποσοστό στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Έχει ενδιαφέρον ότι ο κ. Σκουρλέτης, προτού αναπτύξει στο συνέδριο το σχεδιασμό δράσης του υπουργείου, επέλεξε να προβάλει εισαγωγικά (και εισηγητικά υπό μία έννοια, ως προς την προσωπική πολιτική ανάλυση) το όραμα της κυβέρνησης για την επόμενη ημέρα. Σημείωσε με νόημα πάντως τις ευθύνες των κυβερνητικών στελεχών και υπουργών, στη διαμόρφωση της ταυτότητας της χώρας την «επόμενη ημέρα» -σαν να λέει ότι πρέπει να μείνει κάτι από το κοινωνικό φορτίο που έλεγε ότι κουβάλαγε ο προκυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ.

«Διανύουμε μια κρίσιμη μεταβατική περίοδο μεγάλης ευθύνης για όλους όσοι κατέχουν δημόσια αξιώματα είτε στο επίπεδο της κυβέρνησης είτε στο επίπεδο της αυτοδιοίκησης. Η έκβαση αυτής της περιόδου θα καθορίσει και την ταυτότητα της πατρίδας μας στην επόμενη φάση», είπε. Για να προσδιορίσει στη συνέχεια ότι για την υποχώρηση του πολιτικού οράματος δεν πρέπει να είναι άλλοθι -ή να καλυφθεί κανείς- πίσω από τις δυσκολίες, τους αρνητικούς συσχετισμούς και τις καθημερινές δυσκολίες άσκησης πολιτικής: «Σήμερα, πορευόμαστε βάση του συσχετισμού ανάμεσα στις ανάγκες και τις πραγματικές δυνατότητες, σε συνδυασμό με το πολιτικό όραμα που πρέπει να μας αντιπροσωπεύει. Ο συγκερασμός δεν είναι εύκολος. Εργαζόμαστε καθημερινά ώστε οι ανεκπλήρωτες ανάγκες να μειώνονται και οι δυνατότητες να αυξάνονται. Αλλά, ανεξάρτητα από τις εξελίξεις, τα εμπόδια ή τις ευτυχείς στιγμές αυτής της προσπάθειας, η Κυβέρνηση είναι δεσμευμένη και προσηλωμένη στην λαϊκή εντολή για αλλαγές με προοδευτικό και κοινωνικό πρόσημο. Αυτό αφορά και το χώρο της Αυτοδιοίκησης».

Ο κ. Σκουρλέτης κατέγραψε ως σημαντικές παρεμβάσεις του υπουργείου Εσωτερικών για την επανεξέταση ή αποσαφήνιση τομέων που αφορούν στην διακυβέρνηση των δήμων και τη σχέση τους με τους πολίτες, σ τον αναπροσδιορισμό της κατανομής των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στους βαθμούς της αυτοδιοίκησης αλλά και το Κράτος, στον αναπτυξιακό ρόλο της Αυτοδιοίκησης και στα οικονομικά της. Αναφέρθηκε στην απλή αναλογική, ως το σύστημα που μπορεί να εκφράσει στο μέγιστο βαθμό τη λαϊκή εντολή. Όπως είπε, «ειδικά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση κι εφόσον ενισχυθούν οι συμμετοχικοί θεσμοί, η εύρεση «κοινού τόπου» με συνεργασίες και συγκλίσεις, είναι πλέον δυνατή σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό και με πιο υγιείς όρους, απ’ ότι σήμερα. Θα προωθηθεί έτσι, μια αλλαγή η οποία αποτυπώνει την θετική απαίτηση της κοινωνίας και δημιουργεί νέους δημοκρατικούς όρους αποτελεσματικής διακυβέρνησης». Και πρόσθεσε: Στη βάση αυτή, αποσυνδέονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές από τις ευρωεκλογές, ενώ διατηρείται ο θεσμός του Δημάρχου και του Περιφερειάρχη.

Μεταξύ άλλων εστίασε στη νέα κατηγοριοποίηση των δήμων βάσει των ιδιαίτερων κοινωνικών και γεωγραφικών χαρακτηριστικών τους, η οποία θα αμβλύνει τις επιπτώσεις της διακριτής αντιμετώπισης δήμων ειδικών κατηγοριών, όπως οι ορεινοί. Σημείωσε ότι οι ορεινοί δήμοι στο σημερινό καθεστώς υφίστανται τις συνέπειες «μιας ισοπεδωτικής και οριζόντιας προσέγγισης». Και συμπλήρωσε: «Μπορώ να θυμηθώ τις πολλές περιπτώσεις που δήμαρχοι ορεινών περιοχών μου μιλούσαν για τις μεγάλες αποστάσεις, το προβληματικό οδικό δίκτυο, τις μεγάλες ανάγκες σε καύσιμα, την φθορά ή την έλλειψη των υλικών, αλλά και την αδικία του να αξιολογούνται μόνο ως προς τον πληθυσμό κι έτσι να λαμβάνουν μικρότερη χρηματοδότηση από αυτή που πραγματικά έχουν ανάγκη ή τους αναλογεί».

Επίσης, επεσήμανε ότι επανασχεδιάζονται οι θεσμοί ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, ώστε να δημιουργηθούν ισχυρές τοπικές δομές στο εσωτερικό κάθε δήμου, με ουσιαστικές αρμοδιότητες, σε συνδυασμό με την ενίσχυση των θεσμών άμεσης κοινωνικής συμμετοχής. Παράλληλα δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της μητροπολιτικής διακυβέρνησης.

Ιδιαίτερη μνεία έκανε στις αρμοδιότητες και στις αλληλεπικαλύψεις μεταξύ Τοπικής Αυτοδιοίκησης και κρατικής Διοίκησης. Τόνισε ότι με τον επανασχεδιασμό του μοντέλου κατανομής αρμοδιοτήτων, να ενισχυθεί ο θεσμικός ρόλος και η αποτελεσματικότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Είναι ενδεικτικό ότι το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος, έχει πάνω από 500 αρμοδιότητες που ασκούνται από υπουργείο, από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, από την Περιφέρεια και τους δήμους.

Επίσης, εξετάζεται η αλλαγή του τρόπου κατανομής της κρατικής επιχορήγησης στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, βάσει ενός αλγορίθμου που θα λαμβάνει υπόψη το ελάχιστο κόστος λειτουργίας ενός ΟΤΑ και «ταυτόχρονα, θα περιορίζει τις ανισότητες που λειτουργούν σε βάρος των μικρών και μειονεκτούντων δήμων». Τέλος, όπως σημείωσε ο κ. Σκουρλέτης, γίνεται η επεξεργασία «ενός νέου, δημοκρατικού και σύγχρονου, αποτελεσματικού και διαφανούς συστήματος οικονομικής διαχείρισης και δημοσιονομικής εποπτείας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που θα εξασφαλίζει και τη βιωσιμότητα και τις αρχές της αυτοτέλειάς τους. Σ’ αυτό το πλαίσιο εξετάζονται νέα κριτήρια κατανομής και τρόποι είσπραξης των ιδίων εσόδων. Επίσης, ιδρύονται μονάδες Εσωτερικού ελέγχου των ΟΤΑ για την αντικειμενική αξιολόγηση διαδικασιών και λειτουργιών».