Ένα χρόνο μετά τη σύνοδο των G20 στη Χανγκτζόου και τέσσερις μήνες ύστερα από το Φόρουμ του Πεκίνου για την πρωτοβουλία της «Ζώνης και του Δρόμου», μια άλλη κινεζική πόλη – η Σιαμέν, φιλοξενεί μια εξίσου σημαντική διεθνή συνάντηση. Καθώς η Κίνα έχει φέτος την προεδρία των BRICS, διοργανώνει την ετήσια διάσκεψη της Ομάδας. Το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας δημοσίευσε πρόσφατα στοιχεία που υπογραμμίζουν τη σημασία των BRICS για την παγκόσμια οικονομία. Για παράδειγμα, σήμερα συμβάλλουν στο 52% της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης και το μερίδιό τους στο παγκόσμιο ΑΕΠ είναι 23%. Πρόκειται για μεγάλη αύξηση σε σχέση με δέκα χρόνια πριν.
Η 9η ετήσια σύνοδος των BRICS δεν πραγματοποιείται υπό κανονικές οικονομικές συνθήκες. Η προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες για το μέλλον της παγκοσμιοποίησης. Η αρχή μιας νέας εποχής προστατευτισμού – όπου τα σενάρια εμπορικού πολέμου δε μοιάζουν πλέον φανταστατικά – έχει αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία. Παρόλο που η Κίνα αποφεύγει να αναφέρει δημοσίως ότι διαδραματίζει ηγετικό ρόλο και προτιμά τον όρο «ευθύνη», η σημασία της για τη συνέχιση της παγκοσμιοποίησης είναι αδιαμφισβήτητη, έστω και αν η διαδικασία θα έχει πλέον κινεζικά χαρακτηριστικά. Κάτω από την ομπρέλα των BRICS, ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπινγκ, επανέλαβε στην εναρκτήρια ομιλία του από τη Σιαμέν τη θεμελιώδη θέση της χώρας του – όπως είχε ήδη παρουσιαστεί στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός τον περασμένο Ιανουάριο. Στρατηγικός στόχος είναι οι αναδυόμενες οικονομίες να ανταμειφθούν πολιτικά για τη συμβολή τους την παγκόσμια οικονομία.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Κίνα έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό μεταξύ των χωρών BRICS που ανέρχεται σε 1,38 δισεκατομμύρια, με την Ινδία να ακολουθεί με πληθυσμό 1,32 δισεκατομμύρια. Επιπλέον, το ΑΕΠ της Κίνας ανήλθε σε 11,20 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2016, αφήνοντας την Ινδία δεύτερη με μεγάλη διαφορά, για την ακρίβεια 2,11 τρισεκατομμύρια δολάρια. Όσον αφορά το εμπόριο, η χώρα απολαμβάνει τα τελευταία χρόνια πλεόνασμα με την Ινδία και τη Ρωσία και είχε έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών με τη Βραζιλία και τη Νότιο Αφρική. Ειδικότερα, ο όγκος συναλλαγών για το 2016 ήταν 69,6 δισεκατομμυρία δολάρια με την Ινδία., 69,5 με τη Ρωσία, 67,7 με τη Βραζιλία, και 35,3 με τη Νότια Αφρική.
Παράλληλα με τα νούμερα, υπάρχουν δύο σημαντικοί λόγοι για τους οποίους η κινεζική κυβέρνηση αποδίδει σημασία στην περαιτέρω ανάπτυξη των BRICS. O πρώτος σχετίζεται με την υλοποίηση της πρωτοβουλίας της «Ζώνης και του Δρόμου», που πλέον ξεφεύγει από τα ιστορικά όρια του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού. Σε γενικές γραμμές η κινεζική κυβέρνηση προσπαθεί να συνδέει αυτή την πλατφόρμα διασύνδεσης με πολλά διεθνή σχήματα συνεργασίας, όπως οι BRICS. Και ο δεύτερος λόγος σχετίζεται με τη μελλοντική ενίσχυση τους και την ενίσχυση του διεθνούς τους ρόλου. Η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα, για παράδειγμα, έχει ήδη αναλάβει να χρηματοδοτήσει ορισμένα επενδυτικά έργα. Επίσης, η ομάδα Mercosur λαμβάνει προσκλήσεις και μετέχει σε συναντήσεις των BRICS. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός πως στην ατζέντα μπαίνει σταδιακά η διεύρυνση, καθώς συζητείται η δημιουργία των «BRICS Plus».
Τέλος, αν και οι BRICS δεν αποτελούν πολιτική ή στρατιωτική συμμαχία, αλλά περιστρέφονται κατά μείζονα λόγο γύρω από την οικονομία και το εμπόριο, όσο πιο πολύ ενισχύεται η εν λόγω συνεργασία τόσο πιο πιθανό να υπάρξει τέτοια αλλελλεξάρτηση που θα αποτελέσει. προϋπόθεση ειρήνης και σταθερότητας. Η οικονομική παγκοσμιοποίηση, δηλαδή, μπορεί ίσως να λειτουργήσει ως εφαλτήριο για την ανάπτυξη και την ευημερία, καλλιεργώντας ίσως τη βούληση για συνεργασία σε κάποιες πολιτικές υποθέσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Σι μίλησε για την ασφάλεια στην εναρκτήρια ομιλία του στη Σιαμέν, θεωρώντας βασικό στόχο την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
Ο Δρ. Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι Senior Research Fellow στο Centre International de Formation Europeenne (CIFE) και ιδρυτής του chinaandgreece.com
