Στη Δυτική Ευρώπη ο γαλλικός Μάης του ’68 συμβολίζει την εξέγερση, μα και η Ανοιξη της Πράγας σηματοδότησε την αντίδραση στα καθεστώτα της Ανατολικής Ευρώπης. Στην Αμερική η εξέγερση, ή έστω η αναταραχή, κράτησε πάνω από δέκα χρόνια, ξεκινώντας από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 και ξεχειλίζοντας στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’70. Ηταν αντίδραση στην καθεστηκυΐα τάξη, στον συντηρητισμό της εποχής και βεβαίως (στην Αμερική) στον πόλεμο του Βιετνάμ. Εξέφραζε δηλαδή πολιτικές αντιθέσεις, μα και κοινωνικές και πολιτιστικές.
Καμία από αυτές τις αναταραχές/εξεγέρσεις δεν έφερε πολιτικές ανατροπές. Επηρέασαν όμως βαθύτατα τα πρότυπα, τις συμπεριφορές, τον τρόπο σκέψης, τον τρόπο αντιμετώπισης του άλλου. Ο αντιρατσισμός επικράτησε σε ιδεολογικό επίπεδο, καθιερώθηκε σε νομοθετικό και εμπεδωνόταν σταθερά στην ίδια τη βάση της κοινωνίας. Η ισότητα των φύλων από θεωρητική διεκδίκηση μερίδας γυναικών έγινε επίμονο ζητούμενο, νομικά στηριζόμενο πλέον.
Η λοιδορία των ομοφυλοφίλων μετατράπηκε σε παραδοχή και σεβασμό της διαφορετικότητας, ακόμα και σε νομική κατοχύρωση των ομόφυλων ζευγαριών.
Η σημασία της αρμονικής σχέσης ανθρώπου και περιβάλλοντος, η προστασία του περιβάλλοντος, αναγνωρίστηκε ως βασικό στοιχείο εξέλιξης της ζωής των ανθρώπων στον πλανήτη. Από ανύπαρκτη η νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος είναι πλέον καθοριστική. Μα και αναδείχθηκαν κεντρικές πολιτικές κρατών και διεθνών οργανισμών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Και στην αντίληψη των ανθρώπων η οικολογική συνείδηση, η σημασία του περιβάλλοντος, έχει σε μεγάλο βαθμό αφομοιωθεί.
Ολα αυτά και πολλά άλλα έγιναν και κανονισμοί, διατάξεις, νόμοι. Οι αντίπαλοί τους, οι συντηρητικοί, οι αντιδραστικοί, τα «πακετάρισαν» σε αυτό που αποκαλείται «πολιτικά ορθό» για να τα κτυπάνε ευκολότερα εκμεταλλευόμενοι κάποιες ακραίες εκδοχές τους. Ομως, αυτή η τεράστια πρόοδος τις δεκαετίες μετά το ’60 επικρατούσε χωρίς σοβαρή αμφισβήτηση. Στις ΗΠΑ αυτή την πρόοδο τη συμβολίζει με τον καλύτερο τρόπο η εκλογή (δις) του Ομπάμα. Ηταν πλέον «κανονικό» να εκλέγεται μαύρος πρόεδρος, το μήνυμα ήταν ότι το χρώμα του δέρματος δεν παίζει ρόλο. Και θα ήταν παρεμφερές συμβολικό μήνυμα –ανεξαρτήτως άλλων επιφυλάξεων ή αντιρρήσεων –τυχόν εκλογή της Χίλαρι Κλίντον. Και ακριβώς εδώ, σχεδόν μισόν αιώνα μετά το ’68, ήρθε ο Τραμπ. Ο πρόεδρος που, εκμεταλλευόμενος τη διάδοση των κοινωνικών δικτύων, χρησιμοποίησε ως όπλο τη διάδοση του ψεύδους. Και με τα λόγια του, τη συμπεριφορά του (τωρινή και παλαιότερη), τις προσπάθειές του, ακόμα και τις γκριμάτσες του, φαίνεται να έχει αναλάβει την ηγεσία της προσπάθειας ανατροπής όλων των κατακτήσεων των δεκαετιών του ’60 και του ’70.
Οι νεοναζιστές δεν είναι κάποιοι άθλιοι απόβλητοι αλλά ένα άκρο του πολιτικού φάσματος. Το να πιάνεις τα οπίσθια μιας γυναίκας είναι μια κατανοητή ανδρική παρόρμηση. Η κλιματική αλλαγή είναι απλώς μια άποψη που δεν συμφέρει την Αμερική του Τραμπ. Η υγεία των Αμερικανών είναι προσωπικό πρόβλημα του καθενός τους. Αν δεν τα καταφέρνει… γκίνια. Γι’ αυτό και επιχειρεί να ακυρώσει το Obamacare.Μπορώ να φανταστώ πώς θα αποκαλεί κατ’ ιδίαν ομοφυλόφιλους που πιάνει το ραντάρ του.
Ο Τραμπ είναι ο απρόβλεπτος που μπορεί να «πατήσει το κουμπί» –ας ελπίσουμε ότι δεν θα τον αφήσουν. Σίγουρα πάντως ηγείται της προσπάθειας κοινωνικής και πολιτισμικής οπισθοδρόμησης, επιχειρεί να πάει την Αμερική μισόν αιώνα πίσω και βάλε. Σίγουρα εκφράζει μια μερίδα Αμερικανών, των πιο καθυστερημένων, που θα ήθελαν να βολεύονται στην κοινωνική και πολιτισμική μικρογειτονιά τους έτσι όπως νομίζουν πως θα ήταν εκείνα τα παλιά χρόνια.
Ευτυχώς η προοδευτική Αμερική αντιστέκεται. Και όχι μόνο η προοδευτική, μα και όλη η ευπρεπής κοινωνία, ακόμα κι αυτή που ψηφίζει το κόμμα που τον ανέδειξε –και τώρα χτυπάει το κεφάλι της. Βασική ελπίδα είναι να μη μακροημερεύσει στην προεδρία, να απομακρυνθεί ο κίνδυνος για όλον τον κόσμο και, βέβαια, να μην ανατραπούν όλες εκείνες οι κατακτήσεις που κερδήθηκαν με αγώνες και εμπεδώθηκαν στην κοινωνία τον τελευταίο μισόν αιώνα. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, η Ρόζα Παρκς, ο Μιλκ, ο Τομ Χέιντεν, η Μπέτι Φρίνταν και τόσοι άλλοι άφησαν κληρονομιά που δεν θα χαθεί παρά τις προσπάθειες του Τραμπ και των συν αυτώ.
Ο κ. Σπύρος Καβουνίδης είναι δρ πολιτικός μηχανικός. Διετέλεσε πρόεδρος της Ενωσης Ξένων Φοιτητών (1969) του Πανεπιστημίου Στάνφορντ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
