Αυξάνονται οι σοροί προσφύγων «χωρίς όνομα»

Σε τεράστιο πρόβλημα για τις αρχές ασφαλείας αλλά και σε ένα ζήτημα με εξαιρετικά μεγάλες ανθρωπιστικές προεκτάσεις εξελίσσεται η αδυναμία ταυτοποίησης εκατοντάδων σορών προσφύγων. Προσφύγων που χάνουν τη ζωή τους στην προσπάθεια εισόδου στη χώρα μας από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Ακόμη, εξαιρετικά μεγάλος είναι ο αριθμός ανθρώπων που έχουν εντοπισθεί νεκροί, τα τελευταία χρόνια, σε άλλες περιοχές και χρονικές στιγμές και παραμένει άγνωστο για ποιους πρόκειται…

Με πρόσφατο έγγραφό τους τα Εγκληματολογικά Εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ. ζητούν από τις αστυνομικές και λιμενικές αρχές να αποφεύγονται μοιραία λάθη στη λήψη του DNA από τους μετανάστες που έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα και από συγγενείς τους που επιβίωσαν. Σε μια μακάβρια διαδικασία όπου φαίνεται –σύμφωνα με τα έγγραφα που αποκαλύπτονται τώρα –να υπάρχει σύγχυση. Με αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός συγγενών να μη γνωρίζουν την τύχη των ανθρώπων τους.

Οι πρόσφυγες-θύματα, από τις αρχές του 2015 μέχρι σήμερα στη Μεσόγειο, ξεπερνούν τις 6.000. Στο Ανατολικό Αιγαίο έχουν χάσει τη ζωή τους, την τελευταία τριετία, περίπου 450 πρόσφυγες.

Σύμφωνα με στοιχεία των Εγκληματολογικών Εργαστηρίων της ΕΛ.ΑΣ. που δόθηκαν στο «Βήμα» προ μερικών ημερών «στο Εθνικό Αρχείο Δεδομένων Γενετικών Τύπων της Χώρας μας –Βάση Δεδομένων DNA –είναι καταχωρισμένοι 710 γενετικοί τύποι μη ταυτοποιημένων σορών/σωματικών/σκελετικών υπολειμμάτων, καθώς και 246 γενετικοί τύποι συγγενών που αναζητούν δικούς τους ανθρώπους και αφορούν περαιωθείσες υποθέσεις που έχουν εξεταστεί από την έναρξη λειτουργίας του εργαστηρίου DNA της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας μέχρι και σήμερα».

Ωστόσο, ειδικά για την ταυτοποίηση των σορών των προσφύγων σημειώνεται ότι «από τον Οκτώβριο του 2015 έως και σήμερα έχουν εισέλθει στη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών και την Υποδιεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών Βόρειας Ελλάδας υποθέσεις που αφορούν τη διακρίβωση ταυτότητας 200 σορών (137 αφορούν σορούς προσφύγων)».

Ενα πολύ σημαντικό ποσοστό δεν έχει ταυτοποιηθεί. Μόνο τους τελευταίους μήνες αναδείχθηκαν περίπου 65 νέες περιπτώσεις μη ταυτοποιημένων σορών και 100 επιπλέον συγγενών που αναζητούν στοιχεία για την τύχη των ανθρώπων τους στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

Σε πρόσφατο έγγραφό τους τα εγκληματολογικά εργαστήρια επισημαίνουν τη «ραγδαία αύξηση των μη αναγνωρισμένων σορών προσφύγων». Οπως σημειώνεται, στην αύξηση αυτή συντελούν ορισμένα σημαντικά λάθη που γίνονται στη διαδικασία, όπως «η επιμόλυνση των δειγμάτων DNA που παίρνονται από τα άψυχα σώματα, από γενετικό υλικό άλλων ανθρώπων που έχουν χάσει τη ζωή τους στο ίδιο πολύνεκρο ναυάγιο». Και έτσι υπάρχουν λάθη στις ταυτοποιήσεις. Δηλαδή, πιο απλά, «μπερδεύουν» τα πτώματα των άτυχων μεταναστών και υπάρχουν λάθος αναγνωρίσεις.

Επιπλέον, στο ίδιο έγγραφο επισημαίνεται η ανάγκη να υπάρχει ακριβής σήμανση των δειγμάτων DNA που αποστέλλονται (κυρίως οι βαμβακοφόροι στειλεοί και τα φιαλίδια αίματος).

Και αυτό γιατί πολλές φορές τα σχετικά στοιχεία και τα δείγματα γενετικού υλικού που στέλλονται είναι ασαφή και δεν μπορούν να γίνουν οι αντιστοιχίσεις.

Ενα ακόμη μεγάλο λάθος που φαίνεται ότι γίνεται από τις τοπικές Αρχές στα νησιά είναι –σύμφωνα με το έγγραφο των εγκληματολογικών εργαστηρίων –να μην προσδιορίζεται ακριβώς ο βαθμός συγγενείας και άλλα στοιχεία των ανθρώπων που αναζητούν τους οικείους τους.

Οι συγγενείς δίνουν δείγμα DNA για να γίνουν οι συγκρίσεις, όμως οι αστυνομικοί και οι λιμενικοί των νησιών δεν αναφέρουν με σαφήνεια τι βαθμό συγγενείας έχουν. Και αυτό επηρεάζει τη διαδικασία αναγνώρισης, αφού οι μεγάλες ομοιότητες σε γενετικούς κώδικες εμφανίζονται κυρίως μεταξύ συγγενών Α’ βαθμού (φυσικά τέκνα, φυσικοί γονείς κ.λπ.).

Στο πρόσφατο έγγραφο των εγκληματολογικών εργαστηρίων δηλώνεται με σαφήνεια ότι «η αρχή του «ΠΟΙΟΣ ΨΑΧΝΕΙ ΠΟΙΟΝ» πρέπει να συνοδεύει κάθε δείγμα βιολογικού υλικού».

Αλλιώς, όπως σημειώνεται, «ξεκινούν στατιστικές επεξεργασίες με τα DNA των συγγενών μικρότερου βαθμού που δεν οδηγούν πολλές φορές σε ασφαλή συμπεράσματα». Επιπλέον, εκφράζεται διαρκώς η ανησυχία για λανθασμένες διαδικασίες που οδηγούν στο δράμα των νεκρών προσφύγων χωρίς όνομα.

Με επισήμανση ότι η ανάγκη ταυτοποίησης των προσφύγων που χάνουν τη ζωή τους «αντικατοπτρίζει το επίπεδο πολιτισμού της ίδιας της χώρας».