Ποιος θα βγάλει τους αδειούχους από την πρίζα;

Οι διακοπές για τους περισσότερους τελειώνουν. Κάνοντας τον απολογισμό, λίγοι από τους όλο και λιγότερους τυχερούς εργαζομένους που εξακολουθούν να παίρνουν καλοκαιρινή άδεια είναι σε θέση να δηλώσουν απερίφραστα ότι ξεκουράστηκαν, ότι γέμισαν τις «μπαταρίες» τους, ότι ξέφυγαν από την καθημερινή ρουτίνα και ότι «ξεχάστηκαν» τέλος πάντων. Οι περισσότεροι δεν κρύβουν ότι οι σκοτούρες της δουλειάς τούς ακολούθησαν κατά πόδας και στις παραλίες. Κι ακόμα χειρότερα, ότι κάποιες ώρες των διακοπών τους τις αφιέρωσαν για να ρυθμίσουν επαγγελματικές υποθέσεις.

Ερευνα της αμερικανικής εταιρείας λογισμικού και πρόσβασης στο Διαδίκτυο Wrike (στην Ευρώπη δραστηριοποιείται στη Βρετανία, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στην Ιταλία, στη Ρωσία και στην Ουκρανία) έδειξε ότι δύο στους τρεις Γάλλους, σε ποσοστό περίπου 67%, αφιέρωσαν κατά τη διάρκεια των εφετινών θερινών διακοπών τους τουλάχιστον μία ώρα εβδομαδιαίως στην εργασία τους. Μόνο το 33% «κατέβασε διακόπτες», θα λέγαμε.

Ειδικότερα, το 48% των αδειούχων δήλωσε ότι είχε αφήσει εντολή να ειδοποιηθεί από τους συναδέλφους του στη δουλειά σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης. Επιπλέον, το 19% παραδέχθηκε ότι ήταν μονίμως «απίκο» και διαθέσιμο για την παραμικρή ανάγκη που προέκυπτε.

Συνολικά το 30% των Γάλλων που πήγαν εφέτος διακοπές αφιέρωνε περίπου μία ώρα την εβδομάδα για να τακτοποιήσει επαγγελματικές υποθέσεις. Το 23% αφιέρωνε δύο με τρεις ώρες εβδομαδιαίως, ενώ το 13% εργαζόταν για περισσότερες από τρεις ώρες.

Για ποιον λόγο όμως θυσίαζαν τον ελεύθερο χρόνο τους και κυρίως σκότιζαν τον νου τους με ζητήματα της δουλειάς; Ποιο ήταν το κίνητρό τους; Σε ποσοστό 21% απάντησαν ότι οι ίδιοι προτιμούσαν, για να μην έχουν διαρκώς έγνοια, να βεβαιώνονται ότι «όλα βρίσκονταν υπό έλεγχο» κατά τη διάρκεια της απουσίας τους. Σε ποσοστό 17% απάντησαν ότι απασχολούνταν λίγες ώρες οικειοθελώς για να μη βρουν έναν τεράστιο όγκο δουλειάς όταν επιστρέψουν. Σε ποσοστό 8% παραδέχθηκαν ότι φοβούνταν ότι οι συνεργάτες τους θα τους πριόνιζαν την καρέκλα…

Αν εξαιρέσει κανείς τους μεγαλομάνατζερ και βεβαίως τους πολιτικούς, θα έλεγε κανείς ότι όλοι οι εργαζόμενοι που κάνουν χρήση της καλοκαιρινής τους άδειας έχουν το δικαίωμα να «αποσυνδεθούν» από κάθε υποχρέωση που συνδέεται με τη δουλειά τους. Στην εποχή μας η αποσύνδεση αυτή δεν μπορεί παρά να είναι ψηφιακή.

Στη Γαλλία από το 2017 το «δικαίωμα στην αποσύνδεση» κατοχυρώνεται στον νέο Εργατικό Κώδικα για τους μισθωτούς σε επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 50 εργαζομένους. Διότι η διαρκής επαφή του αδειούχου με την επιχείρηση, ακόμα και η παραμονή του σε ετοιμότητα «για κάθε ενδεχόμενο», αποτελεί βασική στρεσογόνο αιτία που τον εμποδίζει να απολαύσει τον ελεύθερο χρόνο του.

«Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να θέσουν σε εφαρμογή μέτρα αποκλεισμού των ψηφιακών εργαλείων που διαθέτουν οι εργαζόμενοι. Τα μέτρα αυτά έχουν ως στόχο να εξασφαλίσουν τον σεβασμό του χρόνου ξεκούρασης και της άδειας του εργαζομένου και επίσης να διασφαλίσουν την ισορροπία της επαγγελματικής, της προσωπικής και οικογενειακής ζωής» σημειώνεται στο κείμενο του νόμου.

Πρόκειται για μια ρύθμιση που απασχόλησε πολύ τον τύπο και την κοινή γνώμη όταν ανακοινώθηκε. Διότι αρκετοί ειδικοί αμφισβητούν τη χρησιμότητά της, όπως γράφει στη «Le Figaro» ο Κεντέν Περινέλ. «Η ρύθμιση αυτή στέλνει πολύ αρνητικά μηνύματα στους συνεργάτες μιας επιχείρησης. Δεν καλλιεργεί την επαγγελματική υπευθυνότητα. Αντ’ αυτής προάγει και ενθαρρύνει μια παιδική ανευθυνότητα, σαν οι εργαζόμενοι να ήσαν σχολιαρόπαιδα» δήλωσε στη γαλλική εφημερίδα ο Ζαν-Νοέλ Σεντρέιγ, ειδικός σε θέματα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού. Που προφανώς αγνοεί ή περιφρονεί την έννοια και τα παράγωγα της ελληνικής (αλλά παρούσας και στη γλώσσα του) λέξης «σχόλη».

Από την άλλη πλευρά, πολλοί κοινωνιολόγοι ανέπτυξαν επιχειρήματα υπέρ του νόμου, θεωρώντας τον ως ανάχωμα στην αλλοτρίωση του ανθρώπου από τις όλο και πιο ασφυκτικές επαγγελματικές του υποχρεώσεις. Τις υπερβολές αυτές αποδίδουν ως επί το πλείστον στους «κακούς μάνατζερ». «Η υπερβολική, αδιάλειπτη ψηφιακή σύνδεση του εργαζομένου με την εργασία του είναι το τελευταίο στάδιο προτού αυτός μετατραπεί σε μηχανή» υποστηρίζουν.

Τι να πει κανείς για τους γάλλους αδειούχους, που έχουν τουλάχιστον έναν νόμο για να τους προστατεύσει από την ψηφιακή υπερ-σύνδεση. Είναι μάλλον τυχεροί μια και, σύμφωνα με την έρευνα της Wrike, οι απροστάτευτοι από τους απαιτητικούς εργοδότες γερμανοί αδειούχοι δήλωσαν σε ποσοστό 78,5% ότι κατά τη διάρκεια των εφετινών τους διακοπών δούλεψαν εξ αποστάσεως τουλάχιστον μία ημέρα την εβδομάδα. Οσο για τους Βρετανούς, το αντίστοιχο ποσοστό φθάνει στο 83%.