Εξω ο Δαρβίνος και ο Κεμάλ, μέσα ο… τζιχάντ στο νέο πρόγραμμα Θρησκευτικών που θα διδάσκεται από τον Σεπτέμβριο στα δημοτικά σχολεία της Τουρκίας. Μεγάλες ανησυχίες και αντιδράσεις προκαλούν οι αλλαγές που δρομολογούνται προς το ισλαμικότερο, με στόχο τη λεγόμενη «δεύτερη επανάσταση» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ακόμη και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Αν πετύχει το σχέδιό του, λένε οι επικριτές του προέδρου, ο κοσμικός χαρακτήρας του κράτους που ίδρυσε ο Κεμάλ Ατατούρκ το 1923 θα έχει πάψει να υπάρχει στην επέτειο των 100 ετών της σύγχρονης Τουρκίας. Στη θέση του ο «εσαεί ηγέτης», όπως τον λέει η αντιπολίτευση, θέλει να επιβάλει ένα νεο-οθωμανικό, ισλαμιστικό και αυταρχικό καθεστώς, με τη σχολική εκπαίδευση ψηλά στην ατζέντα της προπαγάνδας του.
«Στην Τουρκία, η εκπαίδευση δεν ήταν ποτέ κοσμική, το μάθημα των Θρησκευτικών ήταν ήδη υποχρεωτικό, αλλά τώρα η εισαγωγή της έννοιας του τζιχάντ είναι απλά φρικτή» λέει μια 38χρονη μητέρα, εκφράζοντας τις ανησυχίες πολλών γονιών οι οποίοι μιλούν για σκοταδισμό και οπισθοδρόμηση.
Οι αλλαγές επηρεάζουν κυρίως τους μαθητές των τριών μεγάλων τάξεων του δημοτικού, και η μεγάλη διαμάχη εστιάζεται στον αποκλεισμό της θεωρίας της εξέλιξης των ειδών του Δαρβίνου από τη σχολική εκπαίδευση.
«Στις τάξεις, μαθητές εννέα και δέκα ετών αναγκάζονται να απομνημονεύουν τις προσευχές από το Κοράνι. Πιστεύω ότι η θρησκευτική εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται στο σπίτι, όχι στα σχολεία» λέει η μητέρα, που δεν θέλει να κατονομασθεί, λόγω φόβων για την ασφάλειά της. Αλλες αμφιλεγόμενες αλλαγές περιλαμβάνουν τη μείωση του χρόνου που αφιερώνεται στη μελέτη του ιδρυτή του σύγχρονου κοσμικού τουρκικού κράτους Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, και μια «εισαγωγή στην έννοια του τζιχάντ», του ιερού θρησκευτικού πολέμου των μουσουλμάνων.
Η κοσμική αντιπολίτευση καταγγέλλει ότι ο πρόεδρος Ερντογάν και το κυβερνών Κόμμα ΑΚΡ προσπαθούν να απομακρύνουν τη χώρα από τις ιδρυτικές αξίες της, και να κάνουν την τουρκική κοινωνία πιο ισλαμική, και πολύ πιο συντηρητική. Ο υπουργός Παιδείας Ισμέτ Γιλμάζ επιμένει πάντως ότι απέκλεισε από το πρόγραμμα σπουδών μόνο «περιττά, παρωχημένα και επαναλαμβανόμενα θέματα», αν και έχουν γίνει περισσότερες από 100.000 αλλαγές στη διδακτέα ύλη.
Μιλώντας σε δυτικά ΜΜΕ, ο Γιλμάζ διαψεύδει ότι η θεωρία της εξέλιξης των ειδών παραλείφθηκε εντελώς από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
«Δεν είμαστε εναντίον της εξέλιξης. Αν η επιστήμη λέει κάτι, είναι αδύνατον να της αντισταθείς. Επιπλέον, τα θέματα της κληρονομικότητας, της μετάλλαξης, της τροποποίησης και της προσαρμογής εξακολουθούν να υπάρχουν στο πρόγραμμα σπουδών, τα οποία περιλαμβάνονται βεβαίως στη θεωρία της εξέλιξης» δήλωσε ο υπουργός.
«Λέμε μόνο αυτό: Ας μη διδάξουμε αυτό το θέμα σε παιδιά δημοτικού, ας το καθυστερήσουμε μέχρι τις προπτυχιακές σπουδές» πρόσθεσε.
Αλλά οι επικριτές τονίζουν ότι το αρχικό κεφάλαιο για την προέλευση του ανθρώπου έχει αποκλειστεί εντελώς από το πρόγραμμα σπουδών. Ο επικεφαλής του Egitim-Is, ενός από τα μεγαλύτερα συνδικάτα δασκάλων στην Τουρκία, καταγγέλλει ότι έχει πλέον αφαιρεθεί το σημαντικότερο κεφάλαιο της θεωρίας της εξέλιξης.
«Θέλουν να διδάξουν τα παιδιά για την καταγωγή του ανθρώπου, όπως είναι γραμμένη στα θρησκευτικά κείμενα, σαν να προήλθαμε όλοι από τον Αδάμ και την Εύα» λέει ο Ορχάν Γιλντιρίμ. Καταγγέλλει επίσης την εισαγωγή της έννοιας του τζιχάντ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. «Ρωτήστε κάποιον που βγαίνει από ένα τζαμί σήμερα τι καταλαβαίνει όταν ακούει για τζιχάντ –το 99% θα έλεγε ότι βλέπει τον τζιχάντ ως τον κύριο λόγο για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Δεν θα αφήσουμε την κυβέρνηση να εξομαλύνει τη σημασία της λέξης και να ομαλοποιήσει την έννοια του τζιχάντ στο μυαλό των παιδιών» είπε.
Σύμφωνα με το λεξικό του Ινστιτούτου Τουρκικής Γλώσσας, τζιχάντ είναι μια αραβική λέξη που σημαίνει «θρησκευτικός πόλεμος».
Αλλά ο τούρκος υπουργός Παιδείας υποστήριξε ότι η λέξη ερμηνεύθηκε εσφαλμένα και αυτό που σημαίνει στην πραγματικότητα είναι «να υπηρετείς την κοινότητα, να αυξάνεις την ευημερία, να εξασφαλίζεις την ειρήνη και να κατανοείς τους άλλους».
Το τουρκικό υπουργείο Παιδείας επιμένει ότι το πρόγραμμα σπουδών άλλαξε μέσω διαβουλεύσεων με περισσότερους από 180.000 ανθρώπους. Αλλά τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών της αντιπολίτευσης κατήγγειλαν ότι δεν ζητήθηκε η γνώμη τους, και ότι η προετοιμασία του νέου προγράμματος σπουδών δεν ήταν ποτέ ανοιχτή σε όλους, ούτε διαφανής.
Ο Γιλντιρίμ επιμένει ότι οι αλλαγές στο σχολικό πρόγραμμα είναι καθαρά ιδεολογικές και έχουν ένα και μοναδικό στόχο: να εξυπηρετήσουν το ισλαμικό, πολιτικό πρόγραμμα του Ερντογάν. «Αυτό το πρόγραμμα σπουδών είναι ένα πραξικόπημα κατά της σύγχρονης εκπαίδευσης στην Τουρκία» λέει.
Θεολογικές σχολές
Τα τελευταία χρόνια, με πρωτοβουλία του Ερντογάν, ορισμένα δημόσια σχολεία μετατρέπονται σε θεολογικές σχολές, οι οποίες ονομάζονται imam-hatip, όπως λέγονταν παραδοσιακά οι σχολές για σουνίτες μουσουλμάνους κληρικούς. Διακηρυγμένος στόχος της προσπάθειας του τούρκου προέδρου είναι να «ανατραφεί μια γενιά ευσεβούς
θρησκευόμενης νεολαίας»: οι μαθητές αυτοί μελετούν το Κοράνι έως και 13 ώρες την ημέρα, διδάσκονται μαθήματα για τη ζωή του Προφήτη Μωάμεθ, και μαθαίνουν υποχρεωτικά την αραβική γλώσσα. Ο αριθμός τους αυξάνεται εντυπωσιακά –από 63.000 που ήταν το 2010, σήμερα φτάνουν το ένα εκατομμύριο και η τάση είναι ανοδική.
θρησκευόμενης νεολαίας»: οι μαθητές αυτοί μελετούν το Κοράνι έως και 13 ώρες την ημέρα, διδάσκονται μαθήματα για τη ζωή του Προφήτη Μωάμεθ, και μαθαίνουν υποχρεωτικά την αραβική γλώσσα. Ο αριθμός τους αυξάνεται εντυπωσιακά –από 63.000 που ήταν το 2010, σήμερα φτάνουν το ένα εκατομμύριο και η τάση είναι ανοδική.
Γονείς στην Κωνσταντινούπολη έχουν δημιουργήσει μια ομάδα υπεράσπισης του ελεύθερου σχολείου και μαζί με την Ενωση Κοσμικών Δασκάλων προσπαθούν με δικαστικές προσφυγές να εμποδίζουν μετατροπές σχολείων σε imam-hatip, προκαλώντας κάποιες φορές ακόμη και βίαιες αντιδράσεις από φανατικούς τούρκους ισλαμιστές. Ο ισλαμικός εξτρεμισμός βρίσκεται σε άνοδο στη χώρα, με το 10% των Τούρκων να έχει θετική γνώμη για το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και ένα 20% να δηλώνει «αναποφάσιστο».
HeliosPlus
