Μου είχε κάνει εντύπωση στη Ρώμη ο τρόπος με τον οποίο είχαν αναδείξει ακόμη και τα πιο μικρά ανασκαμμένα οικόπεδα, χώρους χαμένους μέσα στην πυκνή δόμηση, όπου είχαν βρει έναν-δυο τοίχους αρχαίου σπιτιού, κάτι απομεινάρια αποχετευτικών συστημάτων, μάρμαρα και μαρμαράκια, μερικές σπασμένες κολόνες. Ηταν όλα καθαρισμένα, φροντισμένα, πρόσθεταν ομορφιά και ενδιαφέρον σε αυτήν τη θαυμάσια πόλη. Οπου και αν γυρνούσες, κάτι σου θύμιζε το παρελθόν της, ευρήματα από τα πιο σημαντικά έως τα πιο ασήμαντα. Συγκρίνω το ιστορικό κέντρο της ιταλικής πρωτεύουσας με το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, με την Πλάκα. Εδώ τα ανασκαμμένα οικόπεδα είναι πνιγμένα στα αγριόχορτα, συχνά βρώμικα, κρυμμένα από τα μάτια του κόσμου. Φαντάζομαι πώς θα ήταν η εν λόγω περιοχή αν βρισκόταν στη Ρώμη. Θα είχε τη διπλή (και βάλε) ομορφιά από αυτήν που έχει. Σήμερα, απλώς υποπτεύεσαι πόσο γοητευτική θα μπορούσε να ήταν. Στην πραγματικότητα, προβάλλει ως άλλη μια χαμένη ευκαιρία της Αθήνας να γίνει η πόλη που θα της άξιζε να είναι.
Περπατώ πολύ συχνά στην Πλάκα, γνωρίζω κάθε γωνιά, κάθε δρόμο της απέξω και ανακατωτά. Χρόνο με τον χρόνο την πονάω πιο πολύ. Δεν είναι μόνο τα σπίτια που καταρρέουν, κτίρια που θέλεις να τους ζητήσεις συγγνώμη για τη μοίρα που τους επιφυλάξαμε. Είναι και τα σπίτια που έφτιαξαν ή που προσπάθησαν να φτιάξουν οι ιδιοκτήτες τους. Οι απερίγραπτοι τύποι με τα σπρέι και τα συνθήματα σπεύδουν να ακυρώσουν την όποια προσπάθεια. Δεν έχω δει άλλη ιστορική γειτονιά σε πρωτεύουσα της Ευρώπης που να είναι τόσο μουντζουρωμένη. Εχω (και εγώ, όπως και άλλοι συνάδελφοι) γράψει πολλάκις για τα επίσης καταμουντζουρωμένα Εξάρχεια, τα οποία σε πείσμα εκείνων που επιμένουν να τα βλέπουν ως μια εναλλακτική γειτονιά τα θεωρώ ως την απόλυτη επιβεβαίωση και της ιδεολογικής και της αισθητικής παρακμής μας. Την Πλάκα, όμως, την ξεχνάμε. Εχει περάσει στις συνειδήσεις του κόσμου ως η παλιά Αθήνα, δηλαδή η όμορφη Αθήνα, και τέρμα!
Ναι, είναι μια πλευρά της πόλης πολύ πιο όμορφη από τις άλλες. Ομως, αν κοιτάξουμε λίγο πιο προσεκτικά, εκεί μπροστά στα μάτια μας είναι οι καταγραμμένοι τοίχοι, οι βρώμικες αυλές και οι απεριποίητοι δρόμοι. Ακόμη και στους τοίχους πάνω από τη γραμμή του τρένου, μπροστά από τη Στοά του Αττάλου και τη Ρωμαϊκή Αγορά, γκραφίτι. Θα ήθελα κάποιος να μου εξηγήσει πώς έφτασαν έως εκεί και τα έκαναν χωρίς να τους δουν. Τόσο καλά φυλάσσονται οι αρχαιότητές μας;
Και εκεί, ανάμεσα στα σπίτια τα μισογκρεμισμένα και τα καλοδιατηρημένα αλλά όσο γίνεται πιο μουντζουρωμένα, τα οικόπεδα τα μικρά ή και τα μεγαλύτερα, όπου έχουν γίνει παλαιότερα ανασκαφές, απομένουν παρατημένα και χορταριασμένα, εντελώς σκοτεινά το βράδυ. Μερικά έχουν μετατραπεί σε σκουπιδότοπους. Αυτή είναι η αληθινή Πλάκα, που, ναι, θα μπορούσε να είναι πανέμορφη, αλλά δεν είναι. Που σαν ξεπεσμένη αρχόντισσα επιμένει η κακομοίρα να μας θυμίζει πως η Αθήνα, ακόμη και αν δεν ήταν ποτέ Παρίσι (που δεν ήταν), υπήρξε μια πόλη με χρώμα ιδιαίτερο και με τη δική της κομψότητα. Την ιδιαίτερη κομψότητα που εξακολουθεί να χαρακτηρίζει τα σπιτάκια της, τα οποία το μόνο που θέλουν είναι λίγη περιποίηση για να ζωντανέψουν και να πουν τις ιστορίες τους.
Αυτά τα σπιτάκια με τα δωμάτια γύρω γύρω από τις αυλές, με τις εξωτερικές τουαλέτες, με τα πλυσταριά και με τις αρχαιότητες στα θεμέλιά τους, θα μπορούσαν να είναι μικρά μουσεία, εκθεσιακοί χώροι που θα θύμιζαν σε εμάς και θα αποκάλυπταν στους επισκέπτες μας ποια ήταν η πόλη μας, ποιοι ήμασταν. Ολα αυτά αν η Πλάκα της Αθήνας είχε την τύχη που είχε π.χ. το Τραστέβερε, η περιποιημένη παλιά γειτονιά της Ρώμης με τις τρατορίες και τα μπαράκια της. Παραμένει, όμως, η Πλάκα της Αθήνας.
ΥΓ.: Λίγο παραπέρα το Κουκάκι. Ιδού άλλη μία γειτονιά που έχει δυναμική, που θα μπορούσε με λίγη βοήθεια από αυτό το αδιάφορο κράτος και τους αδιάφορους πολίτες του να γίνει ακόμη πιο κομψή και ενδιαφέρουσα, ένα ακόμη ανοιχτό μουσείο-στολίδι για την Αθήνα.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 20 Αυγούστου 2017.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
