Θα ήταν μεγάλη ειρωνεία να καταποντιζόταν ο Τραμπ εξαιτίας της επιχειρηματικής κοινότητας, που τον στήριζε σταθερά μέχρι πρότινος και από την οποία προέρχεται και ο ίδιος. Ωστόσο μετά τις αμφιλεγόμενες δηλώσεις του για τους ρατσιστές και νεοναζιστές που προκάλεσαν την αιματηρή διαδήλωση στο Σάρλοτσβιλ, σύσσωμοι οι πρόεδροι των διοικητικών συμβουλίων των μεγαλύτερων αμερικανικών εταιρειών έστρεψαν την πλάτη τους στον Τραμπ, αφήνοντάς τον πιο απομονωμένο από ποτέ, με τους αρχηγούς των ενόπλων δυνάμεων να κάνουν σαφείς δηλώσεις κατά του φασισμού και του ρατσισμού, και τους περισσότερους ρεπουμπλικανούς πολιτικούς να τηρούν αποστάσεις από τον Λευκό Οίκο.
Πιο εντυπωσιακό είναι το χάσμα ανάμεσα στον πρόεδρο και στην επιχειρηματική κοινότητα που μέχρι πρότινος τον θεωρούσε δικό της άνθρωπο. Ο Τραμπ υποτίθεται ότι ήταν ο πρόεδρος των επιχειρήσεων, εκείνος που θα διοικούσε την κυβέρνηση σαν εταιρεία του ιδιωτικού τομέα –μάλιστα τη γέμισε στελέχη της Γουόλ Στριτ και των επιχειρήσεων. Και, όπως κάθε πρόεδρος, όρισε συμβουλευτικά όργανα που τα στελέχωσε με τους προέδρους των διοικητικών συμβουλίων των κορυφαίων αμερικανικών επιχειρήσεων, το Φόρουμ Στρατηγικής & Πολιτικής και το Αμερικανικό Συμβούλιο Παραγωγής που υποτίθεται θα τον συμβούλευαν για την ανάπτυξη της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Ωστόσο είναι ο πρώτος πρόεδρος που βλέπει τα μέλη τέτοιων συμβουλευτικών οργάνων να παραιτούνται, σύμφωνα με τον Τζέφρι Σόνενφελντ, καθηγητή στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Γέιλ. Οπως εξήγησε μιλώντας στο «Βήμα», πρώτος αντέδρασε στα σχόλια του Τραμπ ο Κεν Φρέιζιερ, CEO του φαρμακευτικού κολοσσού Merck, δηλώνοντας: «Αισθάνομαι την ευθύνη να πάρω θέση κατά της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού». Ο Φρέιζιερ είναι από τους CEO με τις καλύτερες επιδόσεις και η επιτομή του αμερικανικού ονείρου, μας λέει ο καθηγητής του Γέιλ: μεγάλωσε σε συνοικία με συμμορίες της βόρειας Φιλαδέλφειας και έγινε ένας από τους τρεις μαύρους CEO του Fortune 500.
Ο Φρέιζιερ δέχθηκε προσωπική επίθεση από τον Τραμπ. Σύντομα όμως τον ακολούθησαν οι CEO των Disney, Unilever, Hewlett Packard, Under Armor, Intel, Walmart, PepsiCo, IBM, General Motors, UPS, General Elecrtic, JP Morgan, Blackrock, Boston Consulting Group, Ernst & Young, Campbell Soup, 3M, Johnson & Johnson κ.ά.
«Φοβούμενοι μήπως εξοργίσουν τους μετόχους, τους πελάτες ή τους υπαλλήλους τους με τα υβριστικά tweets, δεδομένου ότι ο πρόεδρος Τραμπ βασίζεται στο παιδιάστικο αλλά περιέργως αποτελεσματικό τέχνασμα του διαίρει και βασίλευε, στο οποίο βασιζόταν και το τηλεπαιχνίδι «The Apprentice» που παρουσίαζε. Στρέφει τη Ford εναντίον της General Motors, την Pfizer εναντίον της Merck, την Boeing εναντίον της Lockheed, για να μην αναφερθούμε στη Γαλλία εναντίον της Γερμανίας, στον Καναδά εναντίον του Μεξικού, στην Κίνα εναντίον της Ρωσίας κ.λπ. Το αντίδοτο για τα θύματα είναι η συλλογική δράση» είπε ο κ. Σόνενφελντ στο «Βήμα».
Αρχικά η προοπτική να επηρεάσουν την απορρύθμιση της Γουόλ Στριτ και τη μείωση των φόρων για τις επιχειρήσεις πρέπει να ενθουσίασε τους CEO που συμμετείχαν στο Φόρουμ Στρατηγικής & Πολιτικής και στο Αμερικανικό Συμβούλιο Παραγωγής. «Θα φέρουμε πίσω τις δουλειές, θα μειώσουμε τους φόρους σας, θα απαλλαγούμε από τους κανονισμούς. Εχουμε συναρπαστικές στιγμές μπροστά μας» τους υποσχέθηκε ο Τραμπ.
Οι πρώτες παραιτήσεις από τα δύο όργανα άρχισαν με την απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ στους πολίτες έξι μουσουλμανικών χωρών, συνεχίστηκαν με την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα (π.χ. CEO της Tesla) και κορυφώθηκαν την Τετάρτη, με αφορμή τη συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο πρόεδρος την προηγούμενη στο Trump Tower στο Μανχάταν, στην οποία δήλωσε ότι οι αντιδιαδηλωτές κατά του ρατσισμού είναι εξίσου υπεύθυνοι για τη βία που ξέσπασε στο Σάρλοτσβιλ το περασμένο Σάββατο στη διάρκεια διαδήλωσης νεοναζιστών και οπαδών της «λευκής υπεροχής», προκαλώντας τον θάνατο 32χρονης γυναίκας από ακροδεξιό διαδηλωτή.
Οσο περνούν οι μήνες, όλο και περισσότεροι επικεφαλής επιχειρηματικών κολοσσών συνειδητοποιούν ότι ο συσχετισμός με τον Τραμπ αποτελεί μειονέκτημα. Η συμμετοχή στα προεδρικά επιχειρηματικά συμβούλια παραδοσιακά θεωρείται υψηλού κύρους αλλά επί Τραμπ μετατράπηκε σε εφιάλτη δημοσίων σχέσεων –και η παραίτηση από αυτά μετατράπηκε σε τήρηση αποστάσεων από τις αξίες του προέδρου.
Θα είναι αυτή η χαριστική βολή στον Τραμπ; Από συμβολισμούς πάντως έχει έντονους: ξεκίνησε με τις αμφιλεγόμενες δηλώσεις του στο Trump Tower απ’ όπου είχε ανακοινώσει την υποψηφιότητά του για την προεδρία και συνεχίστηκε με την αποστασία της «πιο φυσικής εκλογικής του βάσης», όπως την αποκαλούν, της επιχειρηματικής κοινότητας.
«Αλλά η ιστορία δεν χρειάζεται να τελειώσει εδώ. Οι επιχειρηματικοί ηγέτες έχουν επιλογή: μπορούν να ενωθούν και να ωθήσουν τον Τραμπ να εγκαταλείψει τις πολιτικές που ακολούθησαν ή μπορούν απλώς να σταματήσουν στη συμβολική τους απόσταση από τον πρόεδρο» έγραψε η ειδησεογραφική ιστοσελίδα Vox. «Είναι απίθανο οι επιχειρηματικοί ηγέτες να κάνουν πολλά περισσότερα, δεδομένου ότι έχουν σημαντικό συμφέρον από την ατζέντα του προέδρου. Πάνω απ’ όλα βασίζονται σε αυτόν για να μειώσει τους φόρους και να χαλαρώσει τους κανονισμούς».
Αμερικανικός εμφύλιος, δουλεία, ρατσισμός και ξέπλυμα της Ιστορίας
Τι συμβολίζουν για τους Αμερικανούς η Συνομοσπονδία και ο Ρόμπερτ Λι, του οποίου το άγαλμα αποφάσισε να αποκαθηλώσει το Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια, πυροδοτώντας τη διαδήλωση των ακροδεξιών οπαδών της «λευκής υπεροχής» και την αντιδιαδήλωση του περασμένου Σαββάτου;
Η Συνομοσπονδία (Confederacy) ήταν η χώρα που αυτοανακήρυξαν 11 Πολιτείες του αμερικανικού Νότου που ήθελαν να συνεχίσουν να έχουν σκλάβους –η οικονομία τους ήταν αγροτική και βασιζόταν στην εργασία των αφροαμερικανών σκλάβων. Οι Πολιτείες άρχισαν να αποσχίζονται από την Ενωση μετά την εκλογή του Ρεπουμπλικανού Αβραάμ Λίνκολν που ήταν κατά της δουλείας.
Η κυβέρνηση της Συνομοσπονδίας ιδρύθηκε το 1861 και ο αμερικανικός εμφύλιος ξέσπασε δύο μήνες αργότερα. Καμία ξένη κυβέρνηση δεν αναγνώρισε τη Συνομοσπονδία ως το τέλος του εμφυλίου, την ήττα και τη διάλυσή της το 1865.
Ο Ρόμπερτ Λι ήταν στρατηγός του Συνομόσπονδου Στρατού στον αμερικανικό εμφύλιο. Μετά τον πόλεμο, παρέμεινε αντίθετος στο να δοθεί δικαίωμα ψήφου στους απελευθερωμένους σκλάβους.
Ο Λι έγινε ο μεγάλος ήρωας της Συνομοσπονδίας και, ως το τέλος του 19ου αιώνα, η δημοτικότητά του εξαπλώθηκε και στον Βορρά. Υπάρχουν ιστορικά ντοκουμέντα ότι βασάνιζε τους σκλάβους του –διέταξε το μαστίγωμα τριών που προσπάθησαν να το σκάσουν στον Βορρά και το πλύσιμο της πλάτης τους με αλατόνερο.
Η ιδεολογία της Συνομοσπονδίας επιβιώνει μέχρι σήμερα. Τον Ιούνιο του 2015 ο οπαδός της «λευκής υπεροχής» Ντίλαν Ρουφ, που φωτογραφιζόταν κρατώντας τη σημαία της Συνομοσπονδίας, πήρε ένα όπλο και σκότωσε εννέα Αφροαμερικανούς στο Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας. Τότε ξεκίνησε το κίνημα για την αφαίρεση των συνομόσπονδων μνημείων και συμβόλων από τις αμερικανικές πόλεις, όπως το άγαλμα του Ρόμπερτ Λι στο Σάρλοτσβιλ, αλλά ξεσπάθωσαν και εκείνοι που αντιτίθενται στην αφαίρεσή τους. Οπως ο πρόεδρος Τραμπ που τουίταρε αρκετές φορές την περασμένη εβδομάδα απόψεις τύπου «λυπάμαι που βλέπω να ξεσκίζεται η ιστορία και ο πολιτισμός της μεγάλης μας χώρας με την αφαίρεση των όμορφων αγαλμάτων και μνημείων μας».
Το CNN δημοσίευσε μια ενδιαφέρουσα ανάλυση για το τι σημαίνει να είσαι νοσταλγός της Συνομοσπονδίας, επικαλούμενο κορυφαίους ιστορικούς: η Συνομοσπονδία ιδρύθηκε για τη διατήρηση της δουλείας. Στα τέλη του 19ου – αρχές 20ού αιώνα, οργανώσεις νοσταλγών της Συνομοσπονδίας έχτισαν μνημεία που υποβάθμιζαν τον ρόλο της δουλείας και παρουσίαζαν ανθρώπους σαν τον Ρόμπερτ Λι ως αγωνιστές ενάντια μιας τυραννικής κεντρικής κυβέρνησης. Οι επικριτές τους θεωρούν ότι τα μνημεία αυτά, όπως και η σημαία της Συνομοσπονδίας, αποτελούν σύμβολα μίσους τα οποία εκπροσωπούν αρχικά τον πόλεμο για να διατηρηθεί η δουλεία και αργότερα τη μάχη κατά των δικαιωμάτων των μαύρων.
Η αφαίρεση τέτοιων μνημείων εντάθηκε τους τελευταίους μήνες. «Τα αγάλματα της Συνομοσπονδίας πάντα συμβόλιζαν την υπεροχή των λευκών. Γι’ αυτό πρέπει να αφαιρεθούν» λένε οι πολέμιοί τους –υπάρχουν τουλάχιστον 1.500 ανά τις ΗΠΑ. Πολλά ανεγέρθηκαν ως απάντηση στο κίνημα για τα δικαιώματα των μαύρων στη δεκαετία του ’50, μερικά είναι ξεδιάντροπα ρατσιστικά, όπως το άγαλμα που αποκαθηλώθηκε πρόσφατα στη Νέα Ορλεάνη και το οποίο τιμούσε την εξέγερση οπαδών της υπεροχής των λευκών κατά του να υπηρετούν Αφροαμερικανοί στην αστυνομία. Η σημαία της Συνομοσπονδίας είναι από τα ισχυρά σύμβολα της Κου Κλουξ Κλαν.
Οι οπαδοί της Συνομοσπονδίας θολώνουν επίτηδες τον σκοπό της, παρουσιάζοντας τη σημαία και τα μνημεία της ως σύμβολα της κληρονομιάς των λευκών αντί για σύμβολα ρατσισμού. Η εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα, του πρώτου μαύρου προέδρου, η δημογραφική πρόβλεψη ότι οι λευκοί Αμερικανοί δεν θα αποτελούν την πλειοψηφία στις ΗΠΑ τις ερχόμενες δεκαετίες και η άνοδος του κινήματος Black Lives Matter τους εξόργισαν. Η εκλογή του Τραμπ τους έδωσε φωνή.
Ποιος είναι ο ακροδεξιός του Σάρλοτσβιλ
«Παλιοαδερφές, πηγαίνετε σπίτι σας. Δεν έχετε τεστοστερόνη» φαίνεται να φωνάζει σε βίντεο από τη διαδήλωση των νεοναζιστών το περασμένο Σάββατο στο Σάρλοτσβιλ ο Τζέιμς Αλεξ Φιλντς Τζούνιορ, λίγο προτού πάρει το αυτοκίνητό του και πέσει με ταχύτητα πάνω στους αντιδιαδηλωτές, σκοτώνοντας την 32χρονη Χέδερ Χέιερ και τραυματίζοντας άλλα 19 άτομα.
Τα αυτοκίνητα υπήρξαν καθοριστικά στη ζωή του 20χρονου Φιλντς, που συνελήφθη και κατηγορείται για δολοφονία: μεθυσμένος οδηγός σκότωσε τον πατέρα του λίγους μήνες πριν από τη γέννησή του και τον μεγάλωσε η παραπληγική μητέρα του. Στη διάρκεια της εφηβείας του η μητέρα του είχε καλέσει την αστυνομία τουλάχιστον εννέα φορές για να ζητήσει βοήθεια επειδή ο βίαιος γιος της την κακοποιούσε –σε μια περίπτωση ο Φιλντς στεκόταν πίσω από το αναπηρικό της καρότσι και την απειλούσε με μαχαίρι ενώ σε άλλη την είχε χτυπήσει στο κεφάλι και την είχε κλειδώσει στο μπάνιο επειδή του είχε πει να σταματήσει να παίζει βιντεοπαιχνίδια. Η ίδια είπε στην αστυνομία ότι ο γιος της έπαιρνε φάρμακα για να καλμάρει τα νεύρα του.
Γείτονες και συγγενείς τον περιγράφουν σαν έναν εσωστρεφή έφηβο. Πρώην συμμαθητές του λένε ότι δυσκολευόταν να κάνει φίλους στο σχολείο. Ο Ντέρεκ Γουάιμερ, που του δίδασκε Ιστορία στο λύκειο, τον περιγράφει ως «πολύ έξυπνο παιδί αλλά πολύ αποπροσανατολισμένο και με αυταπάτες». Στην Α’ Λυκείου είχε γράψει μια εργασία που αντικατόπτριζε «σε μεγάλο βαθμό τη γραμμή του νεοναζιστικού κινήματος. Πολλά αγόρια δείχνουν ενδιαφέρον για τους Γερμανούς και τους Ναζί επειδή ενδιαφέρονται για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά ο Τζέιμς το πήγε σε άλλο επίπεδο. Ηταν σαφέστατο ότι είχε πραγματικά ακραίες απόψεις και ενδεχομένως οργή. Αισθανόταν καταπιεσμένος ή καταδιωκόμενος. Πίστευε στη «λευκή υπεροχή» και στον ναζισμό και αγαπούσε τον Χίτλερ» είπε στο CNN.
Πριν από δύο χρόνια ο Φιλντς κατετάγη στον στρατό, αλλά η καριέρα του σταμάτησε λιγότερους από τέσσερις μήνες αργότερα επειδή δεν τα πήγε καλά στην εκπαίδευση.
Ο λογαριασμός του Φιλντς στο Facebook δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τις απόψεις του. Ποστάριζε συνεχώς την υποστήριξή του προς την «εναλλακτική Δεξιά» (alt-right), έναν συνασπισμό ακροδεξιών ομάδων που περιλαμβάνει οπαδούς της «λευκής υπεροχής» και νεοναζιστές, καθώς και προς τον Μπασάρ αλ Ασαντ, τον οποίο εσχάτως υποστηρίζουν οι ακροδεξιοί και η «εναλλακτική Δεξιά». Ανέβαζε επίσης τακτικά φωτογραφίες υπέρ του ναζισμού, του φασισμού, του ρατσισμού και του προέδρου Τραμπ.
Ο Φιλντς έχει φωτογραφηθεί να διαδηλώνει με τη Vanguard America, φασιστική ομάδα που προωθεί τη «λευκή υπεροχή» και ανήκει στην «εναλλακτική Δεξιά» –στο μανιφέστο της αναφέρει ότι «η ισότητα είναι ψευδής έννοια» και στην ιστοσελίδα της ότι «η Αμερική δέχεται επίθεση. Αν η τάση αυτή συνεχιστεί, οι λευκοί Αμερικανοί θα γίνουν μειονότητα στο έθνος που έχτισαν. Ηρθε ο καιρός να πάρετε θέση». Μια φωτογραφία που δείχνει τον Φιλντς να διαδηλώνει με ασπίδα που φέρει τον λογότυπο της Vanguard America στο Σάρλοτσβιλ το περασμένο Σάββατο έγινε viral.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
