Η μεγάλη σύγκρουση του Σεπτεμβρίου για αξιολόγηση, επιδόματα, απεργίες

Δύσκολες αποφάσεις και σκληρά μέτρα κρύβει η τελική ευθεία του τρίτου Μνημονίου. Η κυβέρνηση καλείται να κάνει πίσω στο ζήτημα ελάφρυνσης του χρέους μέχρι να εκλέξουν οι Γερμανοί νέα κυβέρνηση και να πάρει σκληρά μέτρα που θα οδηγήσουν σε περικοπές οικογενειακών και αναπηρικών επιδομάτων και την κατάργηση συνδικαλιστικών προνομίων, αν θέλει να κλείσει έγκαιρα η τρίτη αξιολόγηση.

Η τραγωδία όμως βρίσκεται στην «αναζωπύρωση» της φοροδιαφυγής που έφεραν οι επιβαρύνσεις ως 80% (μέσω εισφορών και φόρων) στους ελεύθερους επαγγελματίες, γιατρούς και δικηγόρους και η υστέρηση των εσόδων τον Ιούλιο.

Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, το Μέγαρο Μαξίμου και το οικονομικό επιτελείο έχουν ξεκινήσει την προετοιμασία των πολιτικών που θα ακολουθήσουν την επόμενη περίοδο.

Για την ακρίβεια, καταστρώνουν το «business plan» των επόμενων δώδεκα μηνών καθώς ακριβώς σε έναν χρόνο από σήμερα (στις 18 Αυγούστου 2018) εκπνέει το τρίτο Μνημόνιο.

Εκ των πραγμάτων λοιπόν εάν ο κ. Τσίπρας θέλει να αποφύγει ένα τέταρτο πρόγραμμα που θα καταδικάσει τον ίδιο πολιτικά –ενδεχομένως και τη χώρα οικονομικά –θα πρέπει να προετοιμάσει πολύ προσεκτικά τις διαρθρωτικές αλλαγές και τα μέτρα που εξακολουθούν να απαιτούν το ΔΝΤ και οι δανειστές ως προαπαιτούμενο για την έξοδο της χώρας από τα σκληρά μνημόνια και την αντικατάστασή τους από μια προληπτική πιστωτική γραμμή.

Στις παράλληλες αυτές πορείες το οικονομικό επιτελείο υπό τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, ο οποίος παρά τις γκρίνιες παραμένει σταθερός στη θέση του και τον αναπληρωτή του Γιώργο Χουλιαράκη, ο οποίος έχει ενεργό ρόλο στη χάραξη της πολιτικής, έχει ήδη προσδιορίσει τα επόμενα βήματα που είναι:

1. Τις επόμενες ημέρες θα πιστωθεί σε ειδικό λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος ποσό του 1,4 δισ. ευρώ από την επιτυχημένη έκδοση του νέου πενταετούς ομολόγου. Ο λογαριασμός αυτός που άνοιξε με απόφαση του κ. Χουλιαράκη είναι το «μαξιλάρι» που θα μπαίνουν τα χρήματα που θα χρησιμοποιήσει η χώρα ως «αποθεματικό ασφαλείας», μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος τον Αύγουστο 2018. Σκοπός είναι να συγκεντρωθούν 12 δισ. ευρώ έτσι ώστε η χώρα να είναι ασφαλισμένη έναντι μιας επόμενης πιθανής κρίσης που μπορεί να προέλθει από τις διεθνείς και όχι εσωτερικές συνθήκες.

Το «μαξιλάρι» που θα διασφαλίσει την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδος στη «μετά το Μνημόνιο εποχή» θα γεμίσει τους επόμενους 12 μήνες με τρεις τρόπους:

Με ποσά από την προσφυγή του Ελληνικού Δημοσίου στην αγορά κεφαλαίων μέσω της έκδοσης ομολόγων, με χρήματα που προέρχονται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και από τη μεταφορά ποσών από τα ταμειακά διαθέσιμα του Ελληνικού Δημοσίου.

Αξιοσημείωτο είναι ότι στον λογαριασμό αυτόν δεν θα μπορεί να μπει κανείς και να χρησιμοποιήσει τα διαθέσιμα για κανέναν άλλον σκοπό πέραν της κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών αν στο μέλλον επικρατήσουν δυσμενείς συνθήκες στις αγορές.

2. Σκοπός της κυβέρνησης είναι η τρίτη αξιολόγηση, που θα ξεκινήσει εντός του Σεπτεμβρίου, να ολοκληρωθεί μέχρι το πρώτο Eurogroup του Δεκεμβρίου.

Σημειώνεται ότι σε εκκρεμότητα βρίσκεται η νομοθέτηση και εφαρμογή 113 προαπαιτούμενων μέτρων εκ των οποίων η κυβέρνηση έχει αναλάβει τη δέσμευση να υλοποιήσει τα 35 εξ αυτών μέχρι τα Χριστούγεννα.

Εδώ είναι τα δύσκολα. Ανάμεσα στα 35 προαπαιτούμενα είναι οι αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο με την κατάργηση των προνομίων των συνδικαλιστών και την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για τις απεργίες. Πλέον θα απαιτείται πλειοψηφία 50% συν 1 των εργαζομένων για την κήρυξη απεργίας.

Εξίσου δύσκολες είναι οι μεταρρυθμίσεις, δηλαδή οι περικοπές, στα οικογενειακά επιδόματα και τα επιδόματα αναπηρίας. Εδώ η τρόικα έχει καταγράψει «υπερβολικές παροχές» για το τρίτο παιδί που είχαν θεσμοθετηθεί επί κυβερνήσεως Σαμαρά και τη μεγάλη απόσταση που υπάρχει από το επίδομα για το δεύτερο παιδί. Η αλλαγή θα είναι μεγάλη, καθώς η κατεύθυνση είναι να ενισχυθεί το επίδομα για το δεύτερο παιδί με παράλληλη υποχώρηση του επιδόματος του τρίτου παιδιού. Τα σενάρια περικοπών που γίνονται οδηγούν σε ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα.

3. Στο δημοσιονομικό μέτωπο στο οικονομικό επιτελείο υπάρχει ανησυχία για την πορεία των εσόδων καθώς τον Ιούλιο, μήνα καταβολής της πρώτης δόσης φόρου εισοδήματος, υπήρξε υστέρηση εσόδων άνω των 500 εκατομμυρίων ευρώ. Το ίδιο βέβαια είχε συμβεί και πέρυσι, καθώς πολλοί φορολογούμενοι (υπολογίζεται ο ένας στους τρεις) εν όψει διακοπών δεν πλήρωσαν την πρώτη δόση, αλλά ανταποκρίθηκαν τον Σεπτέμβριο καταβάλλοντας και τις δύο δόσεις μαζί.

Σε κάθε περίπτωση, εκτιμούν στο υπουργείο Οικονομικών, το 2017 θα κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα 2%-2,2% του ΑΕΠ όταν ο μνημονιακός στόχος είναι να διαμορφωθεί στο 1,75% του ΑΕΠ έτσι ώστε να έχει δημιουργηθεί καλύτερη βάση για την επίτευξη του στόχου για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018.

Ολα όμως θα εξαρτηθούν από τη φοροδοτική ικανότητα της οικονομίας και των πολιτών αλλά και το εύρος που θα πάρει η φοροδιαφυγή που παρουσιάζει έξαρση ειδικά στον χώρο των ελεύθερων επαγγελματιών λόγω και των αυξημένων ασφαλιστικών εισφορών.

Η κυβέρνηση, κατά τις πληροφορίες, διαπιστώνει εκ των υστέρων ότι η τρομακτική επιβάρυνση 37,5% στο ακαθάριστο εισόδημα υπέρ των Ταμείων που προστίθεται στο 42% της φορολογίας εισοδήματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες, συμπεριλαμβανομένων γιατρών και δικηγόρων που έχουν εισοδήματα από 20.000 έως 70.000 ευρώ ετησίως, δημιούργησε ισχυρό κίνητρο για φοροαποφυγή μεγάλης έκτασης που δεν αντιμετωπίζει με ελέγχους.

Ετσι, το οικονομικό επιτελείο εξετάζει αλλαγές στον τρόπο και την κλίμακα υπολογισμού των εισφορών που θα πρέπει να συζητήσει με την τρόικα για να ισχύσουν το 2018 (επί των εισοδημάτων του 2017).

Σε πολιτικό επίπεδο, κάτι που έχει αντιληφθεί η αξιωματική αντιπολίτευση και θα προβάλει δεόντως το επόμενο διάστημα με προτάσεις για αποσύνδεση των εισοδημάτων των επαγγελματιών από τις ασφαλιστικές εισφορές, είναι ότι η «φορολαίλαπα» σε βάρος των επαγγελματιών και ειδικά γιατρών και δικηγόρων λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής της κυβερνητικής φθοράς.

4. Προκειμένου να ολοκληρωθεί η τρίτη αξιολόγηση εντός χρονοδιαγράμματος και να μην επαναληφθεί η τραγωδία της δεύτερης αξιολόγησης που κράτησε κοντά έναν χρόνο η κυβέρνηση αποφάσισε να την αποσυνδέσει από την όποια λύση για την ελάφρυνση του χρέους. Η συζήτηση για το χρέος θα ανοίξει μετά τις γερμανικές εκλογές και τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.

Οπως λένε χαρακτηριστικά κορυφαίες πηγές «θα προχωρήσουμε στην τρίτη αξιολόγηση χωρίς τα διλήμματα που είχαμε πέρυσι με στόχο στις αρχές του χρόνου να επιχειρήσουμε τη δεύτερη έξοδο στις αγορές».

Σε αυτό το πλαίσιο ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους προετοιμάζει τις επόμενες κινήσεις, μετά και την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας και από τη Fitch, που έγινε την Παρασκευή τα μεσάνυχτα και αποτελεί ένα ακόμη δείγμα ότι η εμπιστοσύνη για την Ελλάδα επιστρέφει. Στην αναβάθμιση από τη βαθμίδα CCC (την κατηγορία χρεοκοπίας) στη βαθμίδα B- προφανώς συνέβαλε η επιτυχής έκδοση του ομολόγου από τον ΟΔΔΗΧ που άφησε τους οίκους αξιολόγησης πίσω από τις εκτιμήσεις της αγοράς.

Σημειώνεται ότι η πρόσβαση στις αγορές είναι προϋπόθεση από το καταστατικό του ESM για να ενταχθεί μια χώρα, εν προκειμένω η Ελλάδα, στην προληπτική γραμμή στήριξης (ECCL) μετά τη λήξη του Μνημονίου. Αυτό που επισημαίνει η ηγεσία ο ΟΔΔΗΧ, που είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένη, καθώς τα επιτόκια των ελληνικών χρεογράφων κινούνται πτωτικά μετά την έκδοση του πενταετούς ομολόγου, είναι η ανάγκη υλοποίησης των διαρθρωτικών αλλαγών και η έναρξη της συζήτησης για την επιτάχυνση της ανάπτυξης της οικονομίας.

Το ζητούμενο είναι πού μπορεί να στηριχθεί η αναπτυξιακή διαδικασία: στις ιδιωτικοποιήσεις, στο Χρηματιστήριο, στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας ή σε όλα μαζί ταυτόχρονα.

Σε αυτό το πεδίο θα αναδειχθούν και οι ιδεολογικές διαφορές με τη Νέα Δημοκρατίας η οποία έχει πιο ξεκάθαρες θέσεις για τις ιδιωτικοποιήσεις και τις ιδιωτικές επενδύσεις.