Στην Ελλάδα του αλαλούμ συμβαίνουν

Είναι κοινός τόπος ότι η χώρα διέρχεται μια πολυσχιδή κρίση, αιχμή της οποίας φαίνεται να είναι τα μεγάλα οικονομικά της προβλήματα, εξίσου όμως σημαντικά είναι τα πολιτικά, θεσμικά, κοινωνικά κ.ά. νοσήματα που συχνά πηγάζουν όχι μόνο από τις αδυναμίες των πολιτικών και τις δυσλειτουργίες της κρατικής μηχανής, αλλά και από την παθογένεια πολλών άλλων τομέων της ελληνικής κοινωνίας. Από τα «ολισθήματα» που συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας θα περιορισθώ, λόγω χώρου, επιγραμματικά σε ελάχιστα δείγματα, που εμπεριέχουν και κάποια δόση… παράνοιας.

Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας είναι εμφανές ότι πασχίζει να παράσχει όχι ποιοτική εκπαίδευση στο σύνολο των νέων, αλλά μια εκπαίδευση ισοπεδωμένη προς τα κάτω. Μέσα από τις διατάξεις του νέου νόμου διακρίνεται πληθωρισμός σε σοσιαλιστικές αξίες, που θα είχαν κάποια λογική αν συνοδεύονταν και από άλλα μέτρα, π.χ. κλείσιμο συνόρων και αποκοπή κάθε επαφής με τον έξω κόσμο, όπως δηλαδή, πριν από αρκετές δεκαετίες συνέβαινε στη γειτονική Αλβανία του Χότζα. Συμμετέχοντας όμως ενεργά στο άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης και έχοντας σύνορα ορθάνοικτα, το να απαξιώνουμε ή ακόμη και να διώκουμε λυσσαλέα την αριστεία και τη διάκριση, δηλώνει αναμφίβολα ότι επιδοτούμε, εκόντες άκοντες, την ήσσονα προσπάθεια. Αυτό σημαίνει ότι καταδικάζουμε τους νέους της χώρας να αναλάβουν στο άμεσο μέλλον αποκλειστικά τον ρόλο των… γκαρσονιών στην ενοποιημένη Ευρώπη.

Ενα δεύτερο δείγμα: πρόσφατα προκηρύχθηκε σε ελληνικό πανεπιστήμιο θέση «Κλασικής αρχαιολογίας και αρχαιολογίας του χώρου», την οποία και κατέλαβε νέος συνάδελφος που κάλυπτε επαρκώς το δεύτερο σκέλος της προκήρυξης αλλά σχεδόν καθόλου το πρώτο, που ωστόσο αποτελούσε προϋπόθεση. Μήπως είχε προηγηθεί… παρασκηνιακό μαγείρεμα; Γιατί η θέση δεν προκηρύχθηκε με το δεύτερο σκέλος μόνο, οπότε δεν θα είχε τραυματιστεί με τόσο βάναυσο τρόπο η ακαδημαϊκή δεοντολογία;

Το τρίτο παράδειγμα, στο οποίο θα σταθώ πιο εκτεταμένα, αφορά το πολύπαθο μετρό της Θεσσαλονίκης, έργο κοινωφελές απτόμενο του δημοσίου συμφέροντος, του οποίου τη χρηματοδότηση έχουν αναλάβει και οι… πλάτες του έλληνα φορολογούμενου. Πριν από μερικά χρόνια οι αρχαιότητες που είχαν βρεθεί στον υπό κατασκευή σταθμό της οδού Βενιζέλου είχαν προκαλέσει ανείπωτη αναστάτωση και μεγάλο θόρυβο. Στην απόφαση των τότε αρμοδίων να σηκωθούν προσωρινά τα αρχαία και αφού κατασκευαστεί ο σταθμός να επανατοποθετηθούν στη θέση τους σε ποσοστό περίπου 85%, εναντιώθηκαν πολλοί, με πρωτεργάτη τον πρώτο άρχοντα της πόλης. Οι… Παρθενώνες –έτσι είχαν παρομοιασθεί από ορισμένους ειδήμονες οι αρχαιότητες της Βενιζέλου –δεν μετακινούνται από τη θέση τους, αναφωνούσαν. Κάποιοι είχαν μιλήσει μάλιστα και για κατάργηση του σταθμού! Ο Δήμος προσέφυγε στο Συμβούλιο Επικρατείας, το οποίο απέρριψε τελικά την προσφυγή του. Στο μεταξύ όμως με την κυβερνητική αλλαγή αλλά κυρίως με τη βοήθεια υπηρεσιακής υπουργού, οι αρχικές αποφάσεις άλλαξαν, με αποτέλεσμα η ολοκλήρωση του σταθμού Βενιζέλου να προγραμματίζεται πλέον για το… 2021! Νέες αρχαιότητες ήλθαν λίγο αργότερα στο φως και στον υπό κατασκευή σταθμό της πλατείας Αγίας Σοφίας. Σώζονται σε καλή κατάσταση και μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένους τουλάχιστον ειδικούς, είναι σημαντικότερες από αυτές της οδού Βενιζέλου. Για την τύχη τους οι νυν αρμόδιοι αποφάσισαν κάποιες να παραμείνουν in situ, κάποιες άλλες να αποσπαστούν προσωρινά και να επανατοποθετηθούν στη θέση τους μετά την κατασκευή του σταθμού, και τέλος ορισμένες άλλες να καταστραφούν. Οι δυο τελευταίες λύσεις, με βάση τουλάχιστον τα όσα διαδραματίστηκαν με τα αρχαία της Βενιζέλου, θα έπρεπε να είχαν προκαλέσει το μένος εκείνων που διακήρυτταν ότι οι… Παρθενώνες δεν μετακινούνται. Ωστόσο, ως διά μαγείας, σύσσωμοι οι τότε λαλίστατοι υπερασπιστές των αρχαίων τήρησαν αυτή τη φορά σιγή ιχθύος, ήπιαν, προφανώς, το αμίλητο νερό.

Το πόσο θα κοστίσουν στον έλληνα φορολογούμενο οι παλινωδίες στις εργασίες κατασκευής του μετρό Θεσσαλονίκης θα το μάθουμε όταν αρχίσουν να κινούνται οι συρμοί του. Αραγε θα αναζητηθούν τότε ευθύνες για τις μεγάλες χρηματοδοτικές υπερβάσεις εν μέσω οικονομικής κρίσης; Αλλά και για την τύχη των αρχαίων του σταθμού Βενιζέλου –οι σχετικές αποφάσεις πάρθηκαν χωρίς να υπάρχουν ολοκληρωμένες μελέτες! –διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις εάν η λύση που έχει αποφασιστεί είναι η καλύτερη. Εύχομαι ολόψυχα να ολοκληρωθούν οι σχετικές μελέτες και τα αρχαία που θα αποκαλυφτούν κατά τις εργασίες κατασκευής της πρόσβασης στον πολύπαθο αυτόν σταθμό, σε έκταση περίπου 1.000 τ.μ. –πολλά από τα οποία υποχρεωτικά θα πρέπει ή να μεταφερθούν σε άλλη θέση ή να καταστραφούν! –, να μην είναι σημαντικά. Και κάτι τελευταίο. Στη συζήτηση στη Βουλή για την κρατικοποίηση του ΟΑΣΘ, ο εκπρόσωπός του δήλωσε ότι ο Οργανισμός αυτός δεν έχει καμιά σχέση με τις καθυστερήσεις των εργασιών κατασκευής του μετρό. Είπε κανείς μήπως κάτι τέτοιο; Πάντως, η περιβόητη σύμβαση του ΟΑΣΘ με το Ελληνικό Δημόσιο συμπτωματικά έληγε δύο χρόνια μετά την περάτωση των εργασιών κατασκευής του μετρό!

Το μέλλον της χώρας, εν μέσω κρίσης, είναι αβέβαιο. Πώς θα βγει όμως από αυτήν όταν, εκτός των τόσων άλλων παρανοϊκών που συμβαίνουν, το αξίωμα του υπουργού θεωρείται μερικής απασχόλησης, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί αυτός να δραστηριοποιείται συγχρόνως και στις επαγγελματικές του ενασχολήσεις; Πώς θα δούμε άσπρη μέρα όταν, ενώ έχουμε μάθει από το δημοτικό ότι είμαστε οι πιο έξυπνοι άνθρωποι του πλανήτη, έχουμε δώσει… τα φώτα στον κόσμο και πολλά άλλα παρόμοια, δεν έχουμε διδαχθεί ταυτόχρονα τίποτε για τα ελαττώματά μας, που δεν είναι και λίγα με κυρίαρχο το σαράκι του διχασμού και της αυτοκαταστροφής που μας διακατέχει από γεννησιμιού μας;

Ο κ. Μιχάλης Α. Τιβέριος είναι ακαδημαϊκός, ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ