Με μια διάταξη που άνοιξε εμφύλιο ανάμεσα στους πρυτάνεις, με μια ρύθμιση που βελτιώθηκε αλλά εξακολουθεί να δυσαρεστεί μέρος της ακαδημαϊκής κοινότητας και με πολλές πιέσεις που ασκήθηκαν φανερά ή μη από όλες τις πλευρές, ως την τελευταία στιγμή, το επίμαχο νομοσχέδιο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ για την ανώτατη εκπαίδευση είναι πλέον νόμος του κράτους αλλά με ημερομηνία λήξης.
Αφού η πρωτοβουλία του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος κάλεσε σε συστράτευση ενάντια στις αλλαγές, δεν βρήκε την επιθυμητή ανταπόκριση, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεσμεύθηκε δημόσια από το βήμα της Βουλής ότι η Νέα Δημοκρατία θα καταργήσει το νομοσχέδιο. Ενα νομοσχέδιο που πέρασε με 149 ψήφους της κυβερνητικής πλειοψηφίας, με μία διαρροή από τους ΑΝΕΛ του Δημήτρη Καμμένου, ο οποίος καταψήφισε παράγραφο του άρθρου 3 για το πανεπιστημιακό άσυλο, και με 7 βουλευτές (ανήκαν στο ΠαΣοΚ και στη ΝΔ) που είχαν ψηφίσει «Ναι» το 2011 στον Νόμο 4009 της Αννας Διαμαντοπούλου να ψηφίζουν τώρα υπέρ της κατάργησής του.
Πεδίο σύγκρουσης
Για άλλη μία φορά το μέγα αγαθό της εκπαίδευσης γίνεται αντικείμενο πολιτικής αντιμαχίας, εν μέσω ύβρεων, συγκρούσεων και αφορισμών. Οι μισοί βουλευτές στοιχήθηκαν με τη λέξη «οπισθοδρόμηση» και οι άλλοι μισοί με τη λέξη «προοδευτισμός», ενώ τέσσερις βουλευτές της κυβέρνησης «τοποθετήθηκαν» διά της απουσίας τους. Οσο για το θεμελιώδες ζήτημα της χρηματοδότησης, η οποία έχει μειωθεί από τα 300 εκατ. στα 90 εκατ. ευρώ για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, αυτό δεν απασχόλησε ούτε την κυβέρνηση ούτε την αντιπολίτευση.
Ολα τα πυρά κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή επικεντρώθηκαν κυρίως γύρω από τις διατάξεις για το άσυλο και τις μεταπτυχιακές σπουδές. Παρά τις διαφωνίες των πρυτάνεων για τις ρυθμίσεις που αφορούν την ανάδειξη των οργάνων διοίκησης των πανεπιστημίων, την κατάργηση διακριτού ρόλου πανεπιστημίων και ΤΕΙ, την ίδρυση πανεπιστημίου με τη μέθοδο συγχώνευσης ΤΕΙ και την εκλογή καθηγητών με κλειστές διαδικασίες, ο υπουργός Παιδείας δεν έκανε βήμα πίσω.
Αφού κατάφερε να κάμψει τις αντιρρήσεις των δανειστών παίρνοντας το πράσινο φως σε θέματα αιχμής όπως τα δωρεάν μεταπτυχιακά (διευρύνοντας σημαντικά τον αριθμό των φοιτητών που δικαιούνται απαλλαγή από τα δίδακτρα), σε μια κίνηση καλής θέλησης, υποχώρησε στο ύψος των μειωμένων αμοιβών των διδασκόντων από το 20% που ήταν αρχικά στο 30% ώστε να εκτονωθούν οι αντιδράσεις.
Ετσι η αµοιβή των µελών ΔΕΠ για την, µε οποιονδήποτε τρόπο, συµµετοχή τους σε ένα ή περισσότερα ΠΜΣ ορίστηκε ότι δεν μπορεί να υπερβαίνει ανά µήνα το 30% των µηνιαίων τακτικών αποδοχών τους.
Τι έχασε ο υπουργός
Ο Κ. Γαβρόγλου έχασε βέβαια κάποιους ισχυρούς συμμάχους που είχε στο πλευρό του αρχικά κατά τη διαβούλευση του νομοσχεδίου, προκειμένου να πετύχει την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συναίνεση. Αυτοί ήταν η πρυτανεία και οι κοσμήτορες του Μετσοβίου Πολυτεχνείου και της Πολυτεχνικής Σχολής Πατρών.
Αν και ο υπουργός Παιδείας ικανοποίησε ένα χρόνιο αίτημα των πολυτεχνείων αναγνωρίζοντας ως μάστερ τα πτυχία πενταετών σπουδών (σε πολυτεχνικές σχολές, Γεωπονικό, Ιατρική), κατηγορείται ότι στην πράξη απαξιώνει τα πτυχία, αφού το μάστερ δεν ακολουθείται από κανένα δικαίωμα. Το αίτημα των πολυτεχνικών σχολών ήταν να απαλειφθεί η προσθήκη που ουσιαστικά ακυρώνει την αναγνώριση, αφού αφαιρεί από τους διπλωματούχους μηχανικούς πολυτεχνικών σχολών τα εκ του νόμου προβλεπόμενα δικαιώματα κατόχων μεταπτυχιακού τίτλου.
Σε διαφωνία κατέληξε και η μετονομασία των οργάνων των ΤΕΙ με όρους πανεπιστημίων (πρύτανης, Σύγκλητος κ.ο.κ.), αν και ήταν γνωστή η πρόθεση του υπουργείου. Οι ενστάσεις των διοικήσεων των πανεπιστημίων εντόπιζαν πρόβλημα στις αντιστοιχίσεις του διδακτικού προσωπικού, όμως η Ομοσπονδία Συλλόγων Εκπαιδευτικού Προσωπικού ΤΕΙ (ΟΣΕΠ – ΤΕΙ) παρέπεμψε στις ισχύουσες προβλέψεις με τις οποίες ήδη έχει επιτευχθεί εξομοίωση (ίδιες διαδικασίες εκλογής και ανάδειξης, συμμετοχή διδασκόντων ΤΕΙ σε εκλεκτορικά για την κρίση καθηγητών Πανεπιστημίου κ.ά.).
Το σημείο αιχμής
Το σημείο αιχμής που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου ανάμεσα σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση ήταν η κατάργηση των Συμβουλίων των ΑΕΙ που εισήγαγε ο Νόμος Διαμαντοπούλου και στελέχωσε τα Ιδρύματα με έλληνες πανεπιστημιακούς εγνωσμένου κύρους του εξωτερικού.
Ανάλογη ρύθμιση είχε επιχειρήσει να περάσει, ανεπιτυχώς όμως, ο πρώτος υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ Αρ. Μπαλτάς, ο οποίος προσέκρουσε στις αντιρρήσεις των δανειστών.
Οι τελευταίοι πείστηκαν, όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος, ότι τα Συμβούλια προκαλούν περισσότερα προβλήματα παρά λύνουν στη λειτουργία των ΑΕΙ και έτσι προκρίθηκε ως πιο αποτελεσματικό το μοντέλο με τα περιφερειακά Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης και Ερευνας (ΑΣΑΕΕ).
Πρόκειται για όργανα ευρύτερα των Συμβουλίων Ιδρύματος των ΑΕΙ, με πρόσθετες αρμοδιότητες (χάραξη στρατηγικής για την ανάπτυξη των ΑΕΙ και των Ερευνητικών Κέντρων – Ινστιτούτων, προώθηση συνεργασίας με φορείς, εισήγηση για εύρεση πόρων).
Δωρεάν πρόσβαση και κώδικας προτάσεων Με το νομοσχέδιο έχουν δωρεάν πρόσβαση στα μεταπτυχιακά όλοι οι φοιτητές ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση, ενώ ορίζεται ότι και οι µεταπτυχιακοί φοιτητές έχουν όλα τα δικαιώµατα και τις παροχές που προβλέπονται για τους φοιτητές του πρώτου κύκλου σπουδών εκτός από το δικαίωμα της παροχής δωρεάν διδακτικών συγγραµµάτων.
Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι οι φοιτητές απαλλάσσονται από τα τέλη φοίτησης, όπου αυτά προβλέπονται, όταν το ατοµικό εισόδηµα, εφόσον διαθέτουν ίδιο εισόδηµα, και το οικογενειακό διαθέσιµο ισοδύναµο εισόδηµα δεν υπερβαίνουν αυτοτελώς, το µεν ατοµικό το 100%, το δε οικογενειακό το 70% του εθνικού διάµεσου διαθέσιµου ισοδύναµου εισοδήµατος, σύµφωνα µε τα πλέον πρόσφατα κάθε φορά δηµοσιευµένα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ).
Η απαλλαγή αυτή παρέχεται για τη συμµετοχή σε ένα µόνο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Σε κάθε περίπτωση, οι απαλλασσόμενοι φοιτητές δεν ξεπερνούν το ποσοστό του 30% του συνολικού αριθµού των φοιτητών που εισάγονται στο ΠΜΣ. Αν οι δικαιούχοι υπερβαίνουν το ποσοστό αυτό, επιλέγονται µε σειρά κατάταξης ξεκινώντας από αυτούς που έχουν το µικρότερο εισόδηµα.
Για το άσυλο, το οποίο παραμένει στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης κυβέρνησης – αντιπολίτευσης, επαναφέρεται η ισχύουσα ρύθμιση επί υπουργίας
Μαριέττας Γιαννάκου. Επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ επιτρέπεται αυτεπαγγέλτως σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής και ύστερα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου.
Οι περιορισμοί δεν ισχύουν για επεμβάσεις του Πυροσβεστικού Σώματος ή για περιπτώσεις τροχαίων ατυχημάτων. Ο τέως υπουργός Δικαιοσύνης Νίκος Παρασκευόπουλος, ύστερα από πρόταση του Κ. Γαβρόγλου, θα τεθεί επικεφαλής επιτροπής που θα συσταθεί για να επεξεργαστεί όλα τα κρίσιμα ζητήματα που συνδέονται με το άσυλο προκειμένου να δημιουργηθεί ένας κώδικας προτάσεων ο οποίος και θα προσδιορίζει το πλαίσιο λειτουργίας του ασύλου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
