Σκιές πάνω από τη Δικαιοσύνη

Τρεις υποθέσεις οι οποίες δεν έχουν κανένα κοινό σημείο μεταξύ τους συνδέθηκαν από την Ξένη Δημητρίου, με έναν τρόπο που αφήνει ανοιχτό το ερώτημα για πολιτική παρέμβαση. Η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου άσκησε αναίρεση κατά δύο αποφάσεων Συμβουλίων Εφετών και μιας απόφασης Τριμελούς Πλημμελειοδικείου λόγω νομικών σφαλμάτων και έλλειψης της πλήρους και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας που απαιτεί το Σύνταγμα. Πρόκειται για τις αθωωτικές αποφάσεις που αφορούν τον Ανδρέα Γεωργίου, την Κατερίνα Σαββαΐδου και τον Γκίκα Χαρδούβελη.

Η «ανεπαρκής αιτιολόγηση»

Η κάθε υπόθεση έχει προφανώς τα δικά της χαρακτηριστικά, ωστόσο προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι έμπειροι δικαστές, και μάλιστα στις δύο πρώτες περιπτώσεις εφέτες, κατηγορούνται ότι δεν μπόρεσαν να αιτιολογήσουν πλήρως την απόφασή τους –η ανεπαρκής αιτιολόγηση μιας απόφασης αποτελεί όνειδος για οποιονδήποτε δικαστή και έχει επιπτώσεις στην εξέλιξή του. Υπάρχουν όμως και άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που κινούν το ενδιαφέρον στις παραπάνω υποθέσεις. Στην περίπτωση Σαββαΐδου, παραδείγματος χάριν, η αναίρεση ασκήθηκε μία ώρα προτού λήξει η προθεσμία των 30 ημερών που είχε στη διάθεσή της η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου προκειμένου να αποφασίσει αν θα ασκήσει αυτή την αρμοδιότητά της.

Αγνωστο παραμένει ποια νομικά σφάλματα εντόπισε η κυρία Δημητρίου στο βούλευμα (1190/2017) που απάλλασσε από τις κατηγορίες την πρώην Γενική Γραμματέα Εσόδων. Τώρα αρμόδιο να κρίνει αν θα παραπεμφθεί ξανά σε νέα δίκη είναι το Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου. Αν συμβεί αυτό θα αναβιώσει η κακουργηματική κατηγορία της απόπειρας απιστίας, σε συνδυασμό με τις επιβαρυντικές περιστάσεις του νόμου περί καταχραστών του Δημοσίου, που της είχε αποδοθεί αρχικά.

Η κυρία Σαββαΐδου απαλλάχθηκε από τα καθήκοντά της με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις 22 Οκτωβρίου 2015, με βαρείς υπαινιγμούς, έπειτα από την ποινική δίωξη που της ασκήθηκε, όχι επειδή «πάγωσε» το πρόστιμο ύψους 78 εκατ. ευρώ της εταιρείας Gennet όπως άφηναν τότε να διαρρεύσει κυβερνητικοί παράγοντες. Αλλά γιατί διέταξε λίγο πριν την παραγραφή της υπόθεσης να γίνει διασταυρωτικός έλεγχος στις τρεις εμπλεκόμενες εταιρείες, οι άλλες δύο ήταν η «Οδέττη Ν. Πετρίδη» και η «Καπνεμπορικές Επιχειρήσεις», οι οποίες αλληλοκατηγορούνταν για τοκογλυφία και εικονικές συναλλαγές.

Τότε, η κυβερνητική εκπρόσωπος Ολγα Γεροβασίλη, ανακοινώνοντας την ομόφωνη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για την αποπομπή της κυρίας Σαββαΐδου, είχε δηλώσει ότι «σε τέτοιες εποχές δύσκολες για την ελληνική κοινωνία, για τον ελληνικό λαό, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, ειδικά σε δημοσίους λειτουργούς, να λειτουργούν ενάντια στο δημόσιο συμφέρον». «Σε αυτήν τη χώρα» σημείωσε «υπάρχουν νόμοι, κανόνες και θα τηρηθούν». Η πρώην γενική γραμματέας Δημοσίων Εσόδων αντέδρασε με ανακοίνωση στην οποία υπογράμμιζε ότι η παρέμβαση της κυρίας Γεροβασίλη «προκαταλαμβάνει την απόφαση της Δικαιοσύνης και είναι πρωτοφανής και ευθεία παρέμβαση τόσο στην ανεξαρτησία της ΓΓΔΕ όσο και κυρίως στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης».

Η σφοδρή αντιπαράθεση κυβέρνησης – Σαββαΐδου είναι προφανές ότι είχε πέραν των άλλων και πολιτικό υπόβαθρο. Η κυρία Σαββαΐδου μετατράπηκε από την κυβέρνηση σε σύμβολο διεφθαρμένου δημοσίου λειτουργού και επιχειρήθηκε η ηθική και επαγγελματική της εξόντωση, μέχρι που βγήκε το απαλλακτικό βούλευμα από δικαστικό συμβούλιο αποτελούμενο από πέντε εφέτες. Είναι δυνατόν πέντε εφέτες να μην μπόρεσαν να γράψουν σωστά μια απόφαση για την οποία γνώριζαν ότι υπήρχε έντονο πολιτικό ενδιαφέρον;

Επιπλέον από τον επανέλεγχο που διέταξε η κυρία Σαββαΐδου έχουν καταλογισθεί πρόστιμα δεκάδων εκατομμυρίων και οι διαδικασίες δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί, οπότε πώς προκύπτει βλάβη του δημοσίου συμφέροντος; Η συγκεκριμένη αναίρεση ασκήθηκε και σε μια περίοδο κατά την οποία εκκρεμεί η εκδίκαση της αίτησης ακύρωσης κατά της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου που κατέθεσε η κυρία Σαββαΐδου στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Οσο για τον κ. Χαρδούβελη, η υπόθεση του «πόθεν έσχες» του αφορά την περίοδο που ήταν σύμβουλος του πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου. Δικαστικά η υπόθεση αυτή ακολούθησε την πορεία δεκάδων όμοιων υποθέσεων συμβούλων υπουργών, οι οποίοι υποχρεώθηκαν να υποβάλουν συμπληρωματικά «πόθεν έσχες» και όλοι αθωώθηκαν. Γιατί ασκήθηκε αναίρεση μόνο για τη συγκεκριμένη και όχι για όλες τις ομοειδείς αποφάσεις;

Η κυρία Δημητρίου με τις αναιρέσεις που άσκησε προκάλεσε πολλές συζητήσεις, διότι θέτει σε δικαστική ομηρεία αλλά και σε πολιτική εκκρεμότητα τους Γεωργίου, Σαββαΐδου και Χαρδούβελη. Στις 20 Ιουλίου, την επισκέφθηκε στο γραφείο της η Βασιλική Θάνου.

Το αντικείμενο της συζήτησης δεν έγινε γνωστό αλλά τα δημοσιεύματα των ημερών ανέφεραν ότι υπήρξε διαφωνία ανάμεσα στην Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και την πρώην πρόεδρο του ανωτάτου δικαστηρίου, η οποία πλέον κατέχει τη θέση της προϊσταμένης του νομικού γραφείου του Πρωθυπουργού.

Και ότι η διαφωνία ενδεχομένως να αφορούσε την αναίρεση κατά του βουλεύματος του Συμβουλίου Εφετών για την υπόθεση Γεωργίου, η οποία εξέθετε την κυβέρνηση. «Υπήρξε πράγματι διαφωνία ή μήπως έγινε συνεννόηση; Πώς εξηγούνται αυτές οι ωμές παρεμβάσεις;» διερωτώνται πολιτικοί και νομικοί κύκλοι.