Η επόμενη μέρα από τη «νίκη» του Μαδούρο

Και τώρα τι; Πώς θα είναι η επόμενη μέρα στη Βενεζουέλα μετά την αιματοβαμμένη κυβερνητική «νίκη» στις εκλογές της περασμένης Κυριακής; Τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει μόνο και μόνο επειδή εξελέγη η περιώνυμη Συντακτική Συνέλευση, που θα ξαναγράψει το Σύνταγμα στα μέτρα του προέδρου Νικολάς Μαδούρο.

Η συνέχεια προβλέπεται εξίσου εκρηκτική με κοκτέιλ μολότοφ, δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ στους δρόμους του Καράκας. Αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, συγκρούσεις και άγρια καταστολή από τον Απρίλιο έχουν αφήσει ήδη πίσω τους περισσότερους από 110 νεκρούς. Κάποιοι μιλάνε για κίνδυνο εμφυλίου πολέμου, καθώς μια χώρα της Νότιας Αμερικής, με μερικά από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου στον κόσμο, βρίσκεται εδώ και μήνες στο χείλος της κατάρρευσης.

Η Βενεζουέλα βυθίζεται γρήγορα στη βία και στο χάος, με την κυβέρνηση όλο και πιο αδύναμη να ελέγξει τις αντιδράσεις: απαγόρευσε ας πούμε όλες τις διαδηλώσεις εν όψει των εκλογών, αλλά οι μαζικές διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν και το Σαββατοκύριακο βάφτηκε στο αίμα. Μόνο την Κυριακή 10 άνθρωποι σκοτώθηκαν και η αντιπολίτευση μίλησε για «σφαγή» την ώρα που ο Μαδούρο χαιρέτιζε το αποτέλεσμα σαν «ψήφο για την επανάσταση».

Η πολιτική κρίση κλιμακώθηκε δραματικά τις παραμονές των εκλογών. Η κυβέρνηση τις προκήρυξε για να εκλέξει τα μέλη μιας «Συντακτικής Συνέλευσης» που θα αντικαταστήσει το κοινοβούλιο, το οποίο ελέγχεται από την αντιπολίτευση, και θα ξαναγράψει το Σύνταγμα.

Ο ΟΗΕ απευθύνει έκκληση για ηρεμία, ελευθερία και σεβασμό στο δικαίωμα της ειρηνικής διαμαρτυρίας. Κάλεσε εκ των προτέρων τις Αρχές να μην εξαναγκάσουν τους πολίτες να ψηφίσουν –λόγω της ευρέως διαδεδομένης πεποίθησης ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι πήγαν στις κάλπες από τον φόβο μη χάσουν τη δουλειά τους και τα τρόφιμα που παίρνουν με το δελτίο.

Η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Μαδούρο για πραξικόπημα κατά της δημοκρατίας. Δεν αποδέχεται το αποτέλεσμα της κάλπης, λέγοντας ότι ο πρόεδρος επιχειρεί να επιβάλει δικτατορία με το νέο Σύνταγμα, που θα του επιτρέψει να παραμείνει στην εξουσία για πολύ καιρό μετά τη λήξη της θητείας του, τον Ιανουάριο του 2019.

Οταν ο προκάτοχος του Μαδούρο, ηγέτης της «Σοσιαλιστικής Επανάστασης του 21ου αιώνα», Ούγκο Τσάβες αναθεώρησε το Σύνταγμα έκανε προηγουμένως δημοψήφισμα για να εξασφαλίσει τη λαϊκή υποστήριξη προς τη Συντακτική Συνέλευση.

Ο Μαδούρο όμως δήλωσε δυσοίωνα ότι το νέο Σύνταγμα θα επιτρέψει τη δίωξη όσων επιδιώκουν να αποσταθεροποιήσουν τη χώρα. Εδωσε την εντολή για τη Συνέλευση με προεδρικό διάταγμα. Η θητεία της διαρκεί επ’ αόριστον (και γι’ αυτό υπάρχουν φόβοι ότι μπορεί να αντικαταστήσει το εκλεγμένο κοινοβούλιο της Βενεζουέλας, το οποίο έχει τη δικαιοδοσία να διαλύσει). Και τα μέλη της, μόλις πάνω από 500, εξελέγησαν μέσω ενός πολύπλοκου μηχανισμού, που οι επικριτές λένε ότι σχεδιάστηκε με μοναδικό στόχο να εξυπηρετήσει την αυταρχική ατζέντα του Μαδούρο.

Εν τω μεταξύ, ο ίδιος ο πρόεδρος και οι υποστηρικτές του συνεχίζουν να καταγγέλλουν για όλα τα δεινά την παλιά δεξιά ελίτ και τις ΗΠΑ που θέλουν να υπονομεύσουν τα συμφέροντα των μαζών. Αυτή η κρίση δεν θα τελειώσει εύκολα γιατί οι ρίζες της βρίσκονται στην πόλωση μιας κοινωνίας, πρώτα από την αδιαφορία των πλουσίων και ισχυρών για τους αγώνες των φτωχών, και μετά από χρόνια λαϊκίστικου, αυταρχικού «τσαβισμού».

Ο Σοσιαλιστής Ούγκο Τσάβες ανήλθε στην εξουσία το 1999 με υποσχέσεις υπεράσπισης των φτωχών. Για λίγο, και με τη βοήθεια των κερδών από το πετρέλαιο, αντιμετώπισε επιτυχώς τις τρομακτικές ανισότητες της παλιάς κοινωνίας. Αλλά ο λαϊκισμός, ο αυταρχισμός, η κακοδιαχείριση της οικονομίας, και κυρίως η πτώση της τιμής του πετρελαίου σήμαναν την αρχή του τέλους του τσαβισμού, πριν από τον θάνατο του Τσάβες, από καρκίνο, το 2013.

Πρώην οδηγός λεωφορείου, ο 54χρονος Μαδούρο, σύμμαχος και υπουργός Εξωτερικών του Τσάβες, τον διαδέχθηκε και κέρδισε με οριακή διαφορά τις εκλογές το 2013. Εκτοτε έχει δει τη δημοτικότητά του να πέφτει κατακόρυφα στο 20% στη διάρκεια της βίαιης οικονομικής κρίσης που έχει βυθίσει στη φτώχεια τον λαό της Βενεζουέλας.

Με την πτώση των τιμών του πετρελαίου παγκοσμίως, η χώρα έχει βυθιστεί σε ένα τέλμα πολιτικής και οικονομικής αποτυχίας. Ο πληθυσμός έχει εξαντληθεί από τις χρόνιες ελλείψεις βασικών τροφίμων και φαρμάκων. Ο πληθωρισμός καλπάζει με τριψήφιο ποσοστό. Ο Μαδούρο καταγγέλλει συνωμοσίες, της εγχώριας Δεξιάς και των Αμερικανών με στόχο την ανατροπή του, σε ένα κλίμα διχασμού και παράνοιας (που χωρίς αμφιβολία τροφοδοτείται από τις νέες αμερικανικές κυρώσεις σε αξιωματούχους της Βενεζουέλας).

Η αντιπολίτευση είχε δηλώσει προκαταβολικά ότι επρόκειτο να μποϊκοτάρει τις εκλογές της Κυριακής, αλλά είναι ένας ετερόκλητος συνασπισμός χωρίς χαρισματικό ηγέτη. Εν τούτοις, βασικά συνδικάτα έχουν περάσει στο δικό της στρατόπεδο και οι τάξεις των πρώην πιστών «τσαβίστας» μειώνονται μέρα με τη μέρα.