Το «σακάκι των αγορών», ο Στουρνάρας και ο Mr Bond

Η κυβέρνηση φόρεσε το «σακάκι των αγορών» και πλέον καλείται να αποδείξει ότι μπορεί να ακολουθήσει και τον δρόμο που απαιτούν οι αγορές. Και αυτός δεν είναι άλλος από την ταχεία υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών, την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης από την οποία θα κριθούν τα επόμενα βήματα.

Με αυτά τα λόγια ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας περιγράφει τον νέο κύκλο, τη νέα φάση στην οποία εισέρχεται η οικονομία, μετά την έκδοση του πενταετούς ομολόγου από το οποίο η χώρα άντλησε 3 δισ. ευρώ, τρία χρόνια μετά την αντίστοιχη έξοδο που επιχείρησε επιτυχώς όταν ήταν υπουργός Οικονομικών επί κυβερνήσεως Σαμαρά από κοινού με τον επικεφαλής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους Στέλιο Παπαδόπουλο ο οποίος παραμένει στην ίδια θέση.

«Χαλαρά» capital controls

Παρά την αντιπαράθεση που υπήρξε στην παρούσα φάση για το timing της έκδοσης, το πιο ενθαρρυντικό στοιχείο για τον κεντρικό τραπεζίτη είναι ότι μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης οι καταθέσεις επιστρέφουν και η εξάρτηση των τραπεζών από τον ELA περιορίζεται εβδομάδα την εβδομάδα.

Το γεγονός αυτό επέτρεψε και τη χαλάρωση των capital controls για τις επιχειρήσεις οι οποίες πλέον θα μπορούν να ανοίγουν νέους λογαριασμούς ενώ ταυτόχρονα αυξάνονται και τα όρια συναλλαγών για να πραγματοποιούν εισαγωγές και να στηρίζουν την παραγωγική τους δραστηριότητα.

Η σχετική απόφαση αναμενόταν να δημοσιευθεί από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο στο ΦΕΚ μέσα στο Σαββατοκύριακο ώστε να ισχύσει άμεσα.

Επειτα από αυτές τις εξελίξεις που πυροδότησε σε μεγάλο βαθμό η απόφαση για τη δοκιμαστική έξοδο της Ελλάδας στις αγορές, όλα θα κριθούν από την αποφασιστικότητα που θα δείξει η κυβέρνηση να κλείσει την τρίτη αξιολόγηση το δίμηνο Οκτωβρίου – Νοεμβρίου και από τις αποφάσεις του πρώτου Eurogroup αμέσως μετά τις γερμανικές εκλογές. Εκεί θα φανούν οι προθέσεις της Γερμανίας για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους που ζητεί μετ’ επιτάσεως το ΔΝΤ.

Μόνο υπό αυτές τις δύο προϋποθέσεις η ΕΚΤ μπορεί να συζητήσει το αίτημα της ένταξης και των ελληνικών ομολόγων στο περίφημο QE. Μέχρι τότε η μπάλα βρίσκεται στην περιοχή της Ελλάδας και η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει στην αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου, στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και σε όλα όσα έχει δεσμευτεί.

Σε αυτήν την πορεία ο καθένας έχει τον ρόλο του αλλά όπως δείχνουν τα πράγματα οι δρόμοι του κεντρικού τραπεζίτη και του επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ έχουν χωρίσει. Η ιστορία όμως έχει ενδιαφέρον…

Τον Απρίλιο του 2014, κατά την επίσκεψη της Ανγκελα Μέρκελ στην Αθήνα και στη συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου, ο κ. Στουρνάρας συνέστησε τον κ. Παπαδόπουλο στη γερμανίδα καγκελάριο ως «Mr Bond» καθώς εκείνη την ημέρα είχε εκδοθεί επιτυχώς το πρώτο πενταετές ομόλογο έπειτα από πέντε χρόνια έξωσης της Ελλάδας από τις αγορές.

Σήμερα, τρία χρόνια μετά ο Γιάννης Στουρνάρας δεν συμφωνούσε και το δήλωσε με την έξοδο (αυτήν τη χρονική στιγμή) της χώρας στις αγορές, ο «Mr Bond» όμως επέμεινε και πέτυχε να τοποθετηθούν στο πενταετές ομόλογο εκτός από τις ελληνικές τράπεζες (σ.σ. οι οποίες έχουν ανάγκη κατοχής τίτλων καθώς περιορίζουν την εξάρτησή τους από τον ELA) ξένοι θεσμικοί επενδυτές και ονόματα – σύμβολα των αγορών.

Ο κ. Παπαδόπουλος θεωρεί ότι η κίνηση ήταν επιτυχημένη, η ζήτηση του τίτλου ικανοποιητική και η σύνθεση των επενδυτών ήταν αυτό που ζητούσε η Ελλάδα στην προσπάθειά της να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών.

Στην πλειονότητα αυτοί που κυριάρχησαν ήταν θεσμικοί επενδυτές.

Οπως εκτιμούν οι άνθρωποι που εργάστηκαν για αυτήν την έκδοση που απέκτησε συμβολική σημασία, πέραν του ουσιαστικού γεγονότος ότι η Ελλάδα δανείστηκε 3 δισ. ευρώ με ελαφρώς χαμηλότερο επιτόκιο από το πενταετές ομόλογο του 2014, ήταν η αναμφίβολα μια θετική κίνηση στην πορεία της χώρας προς το τέλος των μνημονίων, το οποίο δεν θα έρθει ποτέ αν δεν σταθούμε στα πόδια μας.

Το κυριότερο γεγονός είναι ότι με την προεξόφληση και ανανέωση του πενταετούς ομολόγου που έληγε το 2019 η Ελλάδα ελάφρυνε κατά 1,5 δισ. ευρώ τις δανειακές ανάγκες εκείνης της χρονιάς και κάτι ανάλογο θα πράξει και για τα επόμενα χρόνια στην προσπάθεια να εξομαλυνθεί η πορεία εξόδου στις αγορές.

Το νήμα

Επί της ουσίας ο ΟΔΔΗΧ συνεχίζει να κρατά το νήμα της διαχείρισης του χρέους με στόχο τη μόνιμη παρουσία της χώρας στις αγορές έχοντας ως βασικό όπλο το γεγονός ότι σε απόλυτα μεγέθη το χρέος μετά το PSI έχει μείνει σταθερό. Και εφόσον η οικονομία εισέλθει σε φάση ανάπτυξης τότε ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ θα μειωθεί ραγδαία. Κι αυτό θα βοηθήσει τη χώρα τα μέγιστα.

Ετσι, λοιπόν, αφού ο «Mr Bond» καθάρισε το έδαφος για το 2018, χρονιά που οι δανειακές ανάγκες είναι πολύ χαμηλές, σχεδιάζει με προσοχή τα επόμενα βήματα.

Η κεντρική ιδέα είναι η παροχή ρευστότητας στο κομμάτι της καμπύλης των επιτοκίων των ελληνικών τίτλων που εκτείνεται από το 2023 έως το 2042.

Οι παρεμβάσεις θα γίνουν στα ομόλογα που εκδόθηκαν όταν έγινε το PSI και τα οποία διαμορφώνουν ένα περιβάλλον όχι φιλικό για τους θεσμικούς επενδυτές οι οποίοι θα ήθελαν να επενδύσουν στις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας.

Οπως περιγράφουν οι ειδικοί, τα ομόλογα του PSI έχουν συνθήκες έλλειψης ρευστότητας που καθιστούν την επένδυση σε αυτά ακριβή, χωρίς να αποτυπώνουν τις νέες συνθήκες της οικονομίας.

Οι παρεμβάσεις θα γίνουν τμηματικά, απαιτούν χρόνο και προσεκτικές κινήσεις και αυτό εξηγεί και την ανάγκη να βγούμε γρήγορα στις αγορές ώστε το 2018 να έχει η Ελλάδα μια καμπύλη επιτοκίων ελκυστική για τα δεδομένα και τις πρακτικές της αγοράς ομολόγων.

«Θα υπάρξει και δεύτερη και τρίτη προσπάθεια»

Με τις σχεδιασμένες κινήσεις του ΟΔΔΗΧ, η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να επαναλάβει το εγχείρημα της εξόδου στις αγορές άλλες τρεις – τέσσερις φορές μέχρι την 21η Αυγούστου του 2018, οπότε και λήγουν το πρόγραμμα και η χρηματοδοτική κάλυψη της Ελλάδας από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Οπως δήλωσε ο κ. Τσακαλώτος η έκδοση του ομολόγου ήταν «κάτι παραπάνω από αυτό που περιμέναμε». Βγήκαμε με ένα κουπόνι που είναι περίπου 4,375, δηλαδή περίπου 0,3 λιγότερο από την τελευταία φορά που βγήκαμε στις αγορές. Βεβαίως, η απόδοση είναι λίγο μεγαλύτερη και στις δύο περιπτώσεις (τώρα που η απόδοση είναι στο 4,625 και τότε που ήταν 4,95).

«Από εδώ και πέρα εμείς είμαστε εστιασμένοι στον Αύγουστο του 2018. Θα υπάρξει και δεύτερη και τρίτη προσπάθεια εξόδου στις αγορές για να μπορέσουμε με αυτοπεποίθηση να πλησιάσουμε τον Αύγουστο του ’18 και να βγούμε από τα μνημόνια».

Εως τότε θα πρέπει να έχει συγκεντρωθεί ένα απόθεμα πόρων ικανών να καλύψουν τη χώρα έναντι μελλοντικών κινδύνων και έκτακτων συνθηκών που μπορεί να επικρατήσουν για οποιονδήποτε λόγο στις διεθνείς αγορές.

Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι από τα 3 δισ. ευρώ που αντλήθηκαν από την πρώτη απόπειρα εξόδου στις αγορές το 1,5 δισ. θα «κλειδωθεί» σε ειδικό λογαριασμό του υπουργείου Οικονομικών και θα αποτελέσει τη βάση του «κουμπαρά» ασφαλείας.