Τον περασμένο Μάιο, ανάμεσα στα αντίμετρα της συμφωνίας με τους δανειστές, η κυβέρνηση ανακοίνωσε πανηγυρικά ότι αυξάνεται κατά 50% η δωρεάν εγγραφή των παιδιών προσχολικής ηλικίας στους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Δεν είχαν υπολογίσει όμως μια μικρή… λεπτομέρεια: την έλλειψη δομών. Ετσι υπολογίζεται ότι περίπου 35.000-40.000 παιδιά αν και δικαιούνται τη δωρεάν εγγραφή τους σε βρεφονηπιακό σταθμό, θα μείνουν τελικά στο σπίτι.
«Η κατάσταση είναι πιο δύσκολη από ό,τι εμφανίζεται» δηλώνει στο «Βήμα» ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) κ. Θόδωρος Γκοτσόπουλος. «Και χρήματα να υπήρχαν, ήταν τέτοια η ζήτηση που δεν θα μπορούσαμε να πάρουμε όλα τα παιδιά αφού δεν υπάρχουν χώροι». Εφέτος υποβλήθηκαν 147.500 αιτήσεις για φιλοξενία παιδιών σε παιδικούς σταθμούς μέσω του προγράμματος «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής» και ο στόχος ήταν για την εφετινή χρονιά 2017-18 να χορηγηθούν επιταγές εισόδου (vouchers) για τη δωρεάν φιλοξενία 100.000 παιδιών. Τελικά μοιράστηκαν 92.500 voucher σε δικαιούχους γονείς αλλά κι αυτοί δεν βρήκαν όλοι διαθέσιμες θέσεις.
Συγκεκριμένα: Από τα 92.500 voucher που δόθηκαν σε δικαιούχους γονείς, οι 8.000-9.000 δεν βρήκαν θέσεις για τα παιδιά τους σε δημοτικό ή ιδιωτικό παιδικό σταθμό στην περιοχή που διαμένουν. Ο ακριβής αριθμός των παιδιών που θα μείνουν εκτός παιδικών σταθμών θα προσδιοριστεί με ακρίβεια τέλη Σεπτεμβρίου, καθώς τότε θα γίνει ανακατανομή των θέσεων και τα voucher αυτά θα δοθούν σε επιλαχόντες γονείς, εφόσον όμως έχουν βρει διαθέσιμες θέσεις στην περιοχή τους.
Ανιση κατανομή
Το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο έντονο καθώς οι υπάρχουσες δομές είναι άνισα κατανεμημένες με αποτέλεσμα κάποιες περιοχές να υστερούν και κάποιες άλλες όχι. Στην Πάτρα, για παράδειγμα, που έχει μεγάλο έλλειμμα χώρων, θα μείνουν εκτός παιδικών σταθμών περίπου 800 παιδιά.
Οι πολιτικές που άσκησαν επί σειρά ετών όλες οι κυβερνήσεις, απαξίωσαν τις δομές προσχολικής αγωγής, αφήνοντάς τες ανοχύρωτες στην τεράστια οικονομική και ανθρωπιστική κρίση που βιώνει σήμερα η χώρα μας.
Δεν αξιοποιήθηκαν
Αν και υπήρχαν διαθέσιμα κονδύλια και από εθνικούς πόρους και από ευρωπαϊκά προγράμματα, δεν αξιοποιήθηκαν για την επάρκεια και την ισοκατανομή των παιδικών σταθμών και των νηπιαγωγείων, για τις αναγκαίες προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, για την απαραίτητη υλικοτεχνική και κτιριακή υποδομή, τον παιδαγωγικό-εκπαιδευτικό εξοπλισμό, τη λειτουργία ολοήμερων νηπιαγωγείων.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα δωρεάν φιλοξενίας σε παιδικούς σταθμούς ξεκίνησε το 2008 ως αμιγώς χρηματοδοτούμενο με κοινοτικούς πόρους, σήμερα όμως οι εθνικοί πόροι καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος.
Συγκεκριμένα, το ύψος της χρηματοδότησης του Προγράμματος από εθνικούς πόρους για το έτος 2017-18 ανέρχεται σε πάνω από 133 εκατομμύρια ευρώ ενώ 72 εκατομμύρια είναι κοινοτικοί πόροι. Δικαιούχοι του κοινοτικού προγράμματος ΕΣΠΑ είναι μόνο οι γονείς που είναι άνεργοι ή εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα και έχουν χαμηλό εισόδημα.
Να θυμίσουμε ότι τα αντίμετρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση προβλέπουν ότι από το 2019 οι δωρεάν θέσεις σε βρεφονηπιακούς σταθμούς αυξάνονται σε 120.000 και το 2020 σε 135.000. Για την κάλυψη των αιτήσεων δημιουργούνται, όπως έχει ανακοινωθεί, 1.200 νέες μονάδες το 2019 και 600 νέες μονάδες το 2020 ώστε να καλυφθούν όλες οι γεωγραφικές περιοχές της χώρας.
Ευαγγελία Καλαϊτζή: «Ανεφάρμοστη πρακτικά η εξαγγελία για δίχρονη προσχολική αγωγή
Η προσχολική αγωγή στην Ελλάδα παρουσιάζει μια παράδοξη ιδιαιτερότητα: ενώ αναγνωρίζεται ότι είναι η πρώτη οργανωμένη μορφή εκπαίδευσης, δεν αντιμετωπίζεται σε επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών με μια ενιαία πολιτική. Διαφορετική εκπαίδευση παρέχουν τα τμήματα Προσχολικής Αγωγής των Πανεπιστημίων από τα τμήματα Προσχολικής Αγωγής των ΤΕΙ. Προσχολική εκπαίδευση δύο ταχυτήτων;
Μιλήσαμε με την πρόεδρο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Βρεφονηπιαγωγών (ΠΑΣΥΒΝ) κυρία Ευαγγελία Καλαϊτζή.
Πρέπει να θεσπιστεί τελικά η υποχρεωτικότητα της προσχολικής αγωγής;
«Η θέσπιση της υποχρεωτικότητας για παιδιά ηλικίας από 4 ετών στην τυπική εκπαίδευση δεν αποτελεί μια μεταρρυθμιστική προσπάθεια που εμπεριέχει αντίληψη της σύγχρονης παιδαγωγικής, καθώς έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών προσχολικής ηλικίας, τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, τις πρακτικές της διεθνούς κοινότητας, τις αποφάσεις της Κομισιόν. Τα ολοκληρωμένα συστήματα Προσχολικής Εκπαίδευσης και Φροντίδας που έχουν θεσπίσει κράτη όπως η Φινλανδία, η Σουηδία, η Δανία, η Σλοβενία, η Ζηλανδία και πρόσφατα η Ιταλία, που προσεγγίζουν ολιστικά την προσχολική αγωγή (από 0 έως 6 ετών), παράγουν σαφέστατα καλύτερα εκπαιδευτικά αποτελέσματα σε σχέση με τα χωριστά ή διχοτομημένα συστήματα (από 0 έως 4 και από 4 έως 6 ετών)».
Οι υπάρχουσες δομές και νηπιαγωγοί είναι σε θέση να ανταποκριθούν στο νέο εκπαιδευτικό πλαίσιο με αυξημένο αριθμό παιδιών;
«Αυτή τη στιγμή τα παιδιά προνηπιακής ηλικίας αποτελούν το 40% της συνολικής δυναμικότητας των βρεφονηπιακών σταθμών και το 80% της δυναμικότητας των παιδικών σταθμών καθώς και το γεγονός ότι το σύνολο των προνηπίων (περίπου 45.000 παιδιά) υποχρεωτικά θα ενταχθούν στα νηπιαγωγεία. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει ανάγκη ανέγερσης εκατοντάδων αιθουσών νηπιαγωγείων και πρόσληψης εκατοντάδων νηπιαγωγών, χωρίς να υπολογίζονται τα υπάρχοντα κενά. Τα ολοήμερα νηπιαγωγεία είναι ελάχιστα, που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι γονείς θα βρεθούν στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να βρουν λύσεις για την παραλαβή του παιδιού τους μετά τις 12.30 με 13.00 που είναι οι ώρες λειτουργίας του κλασικού νηπιαγωγείου».
Γιατί η κυβέρνηση άνοιξε τώρα τη συζήτηση για την υποχρεωτικότητα της προσχολικής αγωγής; Πρόκειται για μια απόφαση-πυροτέχνημα που έγινε για λόγους εντυπωσιασμού;
«Οπως είναι γνωστό, η διετής προσχολική αγωγή ψηφίστηκε το 1985 με τον νόμο 1566 αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα, ακόμη και αν η διεθνής επιστημονική εμπειρία βρισκόταν στην κατεύθυνση της καθιέρωσης της διετούς υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής, θα ήταν αδύνατο να δημιουργηθούν οι κατάλληλες κτιριακές υποδομές και να γίνουν οι απαραίτητες προσλήψεις σε ανθρώπινο δυναμικό. Επομένως η εξαγγελία για καθιέρωση δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής δεν είναι πρακτικά εφαρμόσιμη».
Εχετε εκφράσει φόβους περί σχολειοποίησης του νηπιαγωγείου. Γιατί;
«Γιατί ο τρόπος που προωθείται η συμμετοχή των παιδιών 4 ετών στην προσχολική αγωγή και εκπαίδευση με τη μορφή της υποχρεωτικότητας ενέχει τέτοιους σοβαρούς κινδύνους «σχολειοποίησης» της προσχολικής ζωής. Δεν είναι η «υποχρεωτικότητα» εκείνο το στοιχείο που θα του διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή πορεία εντός του σχολείου και μάλιστα μόνο σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο προσχολικής αγωγής όπως το νηπιαγωγείο αλλά το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων, ένα πρόγραμμα κατάλληλο για τις ανάγκες των παιδιών προσαρμοσμένο στη φιλοσοφία του σχολείου».
Τα παιδιά από την ηλικία των 4 ετών μπορούν να παρακολουθήσουν μια συστηματοποιημένη εκπαιδευτική διαδικασία ή τα βάζουμε με το ζόρι να μεγαλώσουν;
«Εκείνο που χρειάζεται ένα παιδί 4 ετών δεν είναι συστηματοποιημένη εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά μια δομή προσχολική αγωγής η οποία θα του προσφέρει κατάλληλο πρόγραμμα δραστηριοτήτων και πλούσια ερεθίσματα για την απόκτηση εμπειριών που είναι πολύ σημαντικές για την προσχολική ηλικία».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
