«Ωρα μηδέν» για τη Βενεζουέλα

Εχοντας πάρει θάρρος από την μαζική συμμετοχή στο συμβολικό δημοψήφισμα της περασμένης Κυριακής, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης κήρυξαν την «ώρα μηδέν» για τη Βενεζουέλα, μια αντικυβερνητική εκστρατεία με διαδηλώσεις στους δρόμους και μια 24ωρη εθνική απεργία, εν όψει της 30ής Ιουλίου. Τότε είναι που στήνει επίσημα τις κάλπες ο Σοσιαλιστής πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο, με στόχο να καταργήσει την υπάρχουσα Εθνοσυνέλευση, την οποία ελέγχει η αντιπολίτευση, και να την αντικαταστήσει από τη δική του Συντακτική Συνέλευση. Η οποία θα ξαναγράψει το Σύνταγμα κατά πώς θέλει ο Μαδούρο, εγκαθιστώντας στην ουσία μια δικτατορία, καταγγέλλει η αντιπολίτευση.

Περισσότεροι από 7,1 εκατομμύρια άνθρωποι ψήφισαν στο δικό της ανεπίσημο δημοψήφισμα στις 16 Ιουλίου. H ηγεσία της κάλεσε «ολόκληρη τη χώρα να λάβει μέρος μαζικά και ειρηνικά σε 24ωρη εθνική απεργία την Πέμπτη (20 Ιουλίου), ως μηχανισμό πίεσης και προετοιμασίας για την οριστική κλιμάκωση που θα είναι την ερχόμενη εβδομάδα» δήλωσε ο Φρέντι Γκεβάρα, στέλεχος του συνασπισμού της Δημοκρατικής Ενότητας της αντιπολίτευσης.

Η Εθνοσυνέλευση ανακοίνωσε επίσης ότι θα ορίσει νέα μέλη στο Ανώτατο Δικαστήριο της Βενεζουέλας, μια κίνηση που είναι βέβαιο ότι θα μπλοκάρει η κυβέρνηση. Σήμερα το δικαστήριο ελέγχεται από πιστούς του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος του Μαδούρο.

Το πολιτικό δράμα κορυφώνεται μετά από μήνες διαδηλώσεων, διαμαρτυριών και συγκρούσεων με τις δυνάμεις ασφαλείας, στις οποίες έχουν χάσει τη ζωή τους 100 άνθρωποι από τον Απρίλιο. Τώρα, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης λένε πως έφτασε η «ώρα μηδέν», απαιτώντας πρόωρες εκλογές «στα συντρίμμια της χώρας, της δημοκρατίας και της οικονομίας». Η κλιμάκωση των κινητοποιήσεων θα μπορούσε να περιλαμβάνει μακρούς οδικούς αποκλεισμούς, καταλήψεις, απεργίες, ακόμη και ογκώδη πορεία προς το προεδρικό μέγαρο Miraflores. «Σήμερα, η Βενεζουέλα όρθωσε ανάστημα με αξιοπρέπεια για να πει ότι η ελευθερία δεν γυρίζει προς τα πίσω, ότι η δημοκρατία είναι αδιαπραγμάτευτη» δήλωσε ο Χούλιο Μπόρχες, ο οποίος ηγείται της Εθνοσυνέλευσης, λίγο μετά τα μεσάνυχτα της περασμένης Κυριακής, όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος. «Δεν θέλουμε να μας επιβληθεί μια ψεύτικη Συνέλευση, δεν θέλουμε να είμαστε Κούβα, δεν θέλουμε να είμαστε μια χώρα χωρίς ελευθερία» πρόσθεσε. Ο Μαδούρο, η θητεία του οποίου λήγει στις αρχές του 2019, επιμένει ότι δεν πρόκειται να παραιτηθεί. «Μην τρελαίνεστε, χαλαρώστε» δήλωσε την Κυριακή σε μήνυμα προς την αντιπολίτευση, υποσχόμενος ότι η Συντακτική Συνέλευση θα φέρει ειρήνη στη χώρα των 30 εκατομμυρίων ανθρώπων. Πρώην οδηγός λεωφορείου, ο 54χρονος Μαδούρο ήταν σύμμαχος και υπουργός Εξωτερικών του μακαρίτη ηγέτη της πετρελαιοκίνητης Σοσιαλιστικής Επανάστασης Ούγκο Τσάβες. Τον διαδέχθηκε και κέρδισε με μικρή διαφορά τις εκλογές το 2013, αλλά είδε τη δημοτικότητά του να πέφτει κατακόρυφα σε λίγο περισσότερο από 20%, στη διάρκεια της βίαιης οικονομικής κρίσης που έχει βυθίσει στη φτώχεια τον λαό της Βενεζουέλας.

Αν και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η αντιπολίτευση έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας και οι αντίπαλοι του Μαδούρο καλούν επανειλημμένα για ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, εκείνος καταγγέλλει ότι είναι «πιόνια των Αμερικανών» που θέλουν να σαμποτάρουν την οικονομία και να τον ανατρέψουν με τη βία. Οι περισσότεροι Βενεζουελάνοι αντιτίθενται στη Συντακτική Συνέλευση, η οποία θα έχει την εξουσία να ξαναγράψει το Σύνταγμα και να ακυρώσει την τρέχουσα αντιπολιτευόμενη νομοθετική εξουσία, αλλά ο Μαδούρο δεν κάνει πίσω. Επαναλαμβάνει ότι το δημοψήφισμα της 30ής Ιουλίου θα γίνει κανονικά. Σε τρεις ερωτήσεις στο ανεπίσημο δημοψήφισμα της Κυριακής, οι υποστηρικτές της αντιπολίτευσης ψήφισαν με συντριπτική πλειοψηφία –κατά 98% –να απορρίψουν την προτεινόμενη νέα Συνέλευση, να προτρέψουν τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας να υπερασπιστούν το υπάρχον Σύνταγμα, και να ζητήσουν πρόωρες εκλογές. Η συμμετοχή σχεδόν 7,2 εκατ. ψηφοφόρων (η αντιπολίτευση κέρδισε σαρωτικά με 7,7 εκατομμύρια ψήφους τις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2015) θεωρείται αξιοσημείωτη επίδειξη δύναμης για την αντιπολίτευση της Βενεζουέλας –αν σκεφθεί κανείς ότι το δημοψήφισμα προκηρύχθηκε πριν από μόλις δύο εβδομάδες και η συμμετοχή σημαίνει ότι ο κόσμος αψήφησε ανοιχτά την κυβέρνηση. Αναλυτές εκτιμούν ότι αυτό το αποτέλεσμα επιβεβαιώνει πως η αντιπολίτευση θα μπορούσε εύκολα να νικήσει την κυβέρνηση σε οποιαδήποτε εκλογή στο εξής.

Η πολιτική αναταραχή έχει κοστίσει ακριβά στη Βενεζουέλα: 95 θάνατοι από τον Απρίλιο, χιλιάδες τραυματισμοί, εκατοντάδες συλλήψεις και περαιτέρω ζημιές σε μια οικονομία σε βαθιά ύφεση.

Η οικονομική κρίση επιδεινώνεται από την πτώση των τιμών του πετρελαίου, το οποίο αποτελεί περίπου το 95% των εξαγωγικών εσόδων της Βενεζουέλας, λεφτά που χρησιμοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση των κοινωνικών προγραμμάτων της κυβέρνησης. Αναγκασμένος να κάνει περικοπές, ο Μαδούρο βλέπει την υποστήριξή του να πέφτει ακόμα και στη βάση των παραδοσιακών υποστηρικτών του τσαβισμού. Ελλείψεις σε τρόφιμα και φάρμακα, πληθωρισμός που καλπάζει ανεξέλεγκτα (σε άνω του 600% το 2016) και μια αντιπολίτευση που τον κατηγορεί για εγκληματική διαχείριση της οικονομίας και εξουδετέρωση των δημοκρατικών θεσμών έχουν στήσει ένα εκρηκτικό σκηνικό.

Τον Μάρτιο, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε να αναλάβει την Εθνοσυνέλευση αλλά ο Μαδούρο έκανε πίσω, αντιστρέφοντας την απόφαση μετά τις καταγγελίες για θεσμικό πραξικόπημα. Αυτό πυροδότησε όμως σχεδόν καθημερινές διαμαρτυρίες με αίτημα την παραίτησή του.

Ο Μαδούρο λέει ότι η αντιπολίτευση προσπαθεί να ανατρέψει τη νόμιμη κυβέρνησή του υποκινούμενη από εχθρούς στο εξωτερικό, δείχνοντας τις ΗΠΑ. Η αντιπολίτευση το αρνείται και μιλάει για «στρατηγική σωτηρίας της δημοκρατίας». Ανακοίνωσε μάλιστα πως σκοπεύει να κάψει τα ψηφοδέλτια από το άτυπο δημοψήφισμα, ώστε να μην μπορούν να εντοπιστούν και να υποστούν βία όσοι ψήφισαν ενάντια στην κυβέρνηση.