Τα κέντρα κράτησης ζουν και βασιλεύουν

Τα επεισόδια που ξέσπασαν τη Δευτέρα στο hotspot της Μόριας, στη Λέσβο, με αφορμή την επίδοση σε Αϊτινό απορριπτικής απόφασης ασύλου σε β’ βαθμό και την προσπάθεια σύλληψής του, όπως γίνεται πλέον από τις ελληνικές αρχές, επιβεβαίωσαν όσους υποστηρίζουν ότι τα Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης και οι υπηρεσίες Ασύλου πρέπει να στεγάζονται έξω από τα hotspots. Το ΠΡΟΚΕΚΑ που βρίσκεται μέσα στη Μόρια, χωρητικότητας 220 ατόμων, δεν λειτουργούσε ούτε μια εβδομάδα πριν από το ξέσπασμα των επεισοδίων.

Την Τρίτη εγκαινιάστηκε στην Κω ένα ακόμη ΠΡΟΚΕΚΑ, χωρητικότητας 500 ατόμων. Αυτό διαμορφώθηκε σε χώρο ακριβώς δίπλα στο hotspot, τον οποίο παραχώρησε ο στρατός, εξ ου η μεγαλύτερη χωρητικότητα.

Στα νησιά κρατούνται πλέον τρεις κατηγορίες μεταναστών. Πρώτον, όσοι επιστρέφουν εθελούσια στη χώρα τους μέσω του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Οπως εξηγεί στο «Βήμα» ανώτατη πηγή από την Αστυνομία, «οι άνθρωποι αυτοί κρατούνται για 10-15 μέρες, μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία μέσω ΔΟΜ. Δεύτερον, κρατούνται αυτοί που επιστρέφει η Ελλάδα στην Τουρκία βάσει της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας. Πρόκειται για ανθρώπους των οποίων η αίτηση ασύλου απορρίφθηκε σε β’ βαθμό και τους επιδόθηκε η απόρριψη».

Οι ελληνικές αρχές επιθυμούσαν να κρατούνται όσοι έχουν απορριφθεί σε α’ βαθμό και θεωρούνται «ύποπτοι για εξαφάνιση» προτού ακόμη εξεταστεί η προσφυγή τους σε β’ βαθμό. Αν συλλαμβάνονταν όλοι αυτοί όμως «θα έπρεπε να βρεθεί υπό κράτηση το μεγαλύτερο μέρος όσων διαμένουν στη Μόρια», δεδομένου ότι πλέον υπερτερούν οι οικονομικοί μετανάστες έναντι των προσφύγων. «Τρίτον, στα ΠΡΟΚΕΚΑ κρατούνται οι παραβατικοί».

Το μεγαλύτερο πρόβλημα παρουσιάζει η δεύτερη κατηγορία διότι «εξαφανίζεται» από τα hotspots των νησιών και προσπαθεί να περάσει στην Ευρώπη πληρώνοντας διακινητές ή πλαστογράφους. «Κάθε τρεις και λίγο η αστυνομία πραγματοποιεί επιχειρήσεις στα νησιά για να τους «μαζέψει»» συνεχίζει η ίδια ανώτατη αστυνομική πηγή. «Στην ηπειρωτική Ελλάδα συλλαμβάνονται ως και 10 την ημέρα, κυρίως στα περιφερειακά αεροδρόμια», τα οποία μέχρι πρότινος αποτελούσαν πανευρωπαϊκά τον αδύναμο κρίκο για το πέρασμα ανθρώπων με πλαστά έγγραφα.

Οσοι παίρνουν στα χέρια τους την απορριπτική απόφαση β’ βαθμού κλείνονται στα ΠΡΟΚΕΚΑ και «εντός επτά ημερών επιστρέφονται στην Τουρκία».

Οι αριθμοί των επιστροφών είναι μικροί (μικρότεροι από τις αφίξεις στα νησιά) αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι έχουν παγώσει οι εκδόσεις αποφάσεων β’ βαθμού εν αναμονή της δικαστικής απόφασης (για την προσφυγή Σύρων που στράφηκαν κατά της επιστροφής τους στην Τουρκία), η οποία θα κρίνει αν η Τουρκία αποτελεί ασφαλή τρίτη χώρα για αυτούς. «Πιστεύουμε ότι η δικαστική απόφαση θα εκδοθεί εντός των ημερών, αναγνωρίζοντας την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα» συνεχίζει η ίδια πηγή.

«Εμείς, ως αστυνομία, επιθυμούμε ένα κέντρο κράτησης σε κάθε νησί (σ.σ.: Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω), εκτός από τη Λέρο που έχει μικρό hotspot και μπορεί να εξυπηρετηθεί από το ΠΡΟΚΕΚΑ της Κω. Σήμερα σπαταλάμε πολλές αστυνομικές δυνάμεις για τις μεταγωγές από τη Χίο και τη Σάμο στο ΠΡΟΚΕΚΑ της Λέσβου». Στη Σάμο πρόκειται να δημιουργηθεί κέντρο κράτησης 200-250 ατόμων μέσα στο hotspot ενώ στη Χίο η Αστυνομία δεν τα βρίσκει με τον δήμο. «Εμείς προτιμάμε τα ΠΡΟΚΕΚΑ να στεγάζονται έξω από τα κέντρα υποδοχής γιατί ξεσηκώνεται ο κόσμος, όμως η τοπική κοινωνία δεν συνεργάζεται».

Από την 1η Αυγούστου θα αλλάξει ριζικά ο τρόπος χρηματοδότησης των προσφύγων από την ΕΕ: οι ΜΚΟ θα αποσυρθούν από τα νησιά γιατί η DG ECHO του κύπριου επιτρόπου Χρίστου Στυλιανίδη θα χρηματοδοτεί (πάντα απευθείας μέσω ΜΚΟ) τα διαμερίσματα και τις δομές φιλοξενίας προσφύγων στην ηπειρωτική Ελλάδα ενώ η DG HOME του επιτρόπου Δημήτρη Αβραμόπουλου θα χρηματοδοτεί, μέσω της ελληνικής κυβέρνησης, τα κέντρα υποδοχής στα νησιά και τις δομές ασυνόδευτων ανηλίκων πανελλαδικά. «Η απόφαση να αποσυρθεί από τα νησιά ήταν της DG ECHO» λέει στο «Βήμα» ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας. «Θα πάρουμε πόρους από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ενταξης (σ.σ.: AMIF, υπάγεται στον κ. Αβραμόπουλο) με βάση τις ανάγκες και, αν αυτοί τελειώσουν, υπάρχει η υπόσχεση της ΕΕ ότι θα δώσει και άλλα χρήματα».

Απαντώντας σε επτά ΜΚΟ που αποσύρονται από τα νησιά και κάνουν λόγο για κενά στην κάλυψη των υπηρεσιών, ιδίως των ιατρικών, ο κ. Μουζάλας λέει ότι «σε ένα τόσο μεγάλο πέρασμα, είναι φυσικό να υπάρξουν στην αρχή κενά τα οποία ελπίζουμε ότι θα καλυφθούν ως τον Σεπτέμβριο». Για παράδειγμα, το υπουργείο «έχει ζητήσει από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό να παρατείνει την παρουσία του στα νησιά ως τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο». Στα νησιά φιλοξενούνται σήμερα γύρω στις 15.000 πρόσφυγες και μετανάστες (και στην ηπειρωτική Ελλάδα άλλοι 47.000).

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε την δραστική μείωση των έκτακτων χρηματοδοτήσεων που αφορούσαν την προσφυγική κρίση για το 2017. Στις συζητήσεις που ακολούθησαν, η ΕΕ πρότεινε η χρηματοδότηση των δομών της ηπειρωτικής χώρας να γίνει από την DG ECHO και η χρηματοδότηση των δομών στα νησιά να γίνει από τα Εθνικά Προγράμματα της DG HOME» λέει στο «Βήμα» η ειδική γραμματεία του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ενταξης (ΤΑΜΕΤΕΑΑΠ) που υπάγεται στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης και χειρίζεται τα ευρωπαϊκά κονδύλια. «Το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης αποφάσισε να διαθέσει για τα νησιά το σύνολο του υπολειπόμενου προϋπολογισμού από το Εθνικό Πρόγραμμα, ήτοι 70 εκατ. ευρώ. Οι υπηρεσίες που θα καλύπτει αφορούν ενδεικτικά σίτιση, καθαριότητα και συντήρηση των υποδομών, παροχή ειδών πρώτης ανάγκης, βελτίωση των υποδομών στα πρότυπα της ΕΕ και κάλυψη ιατρικών υπηρεσιών».