Πολύπλοκο παζλ το τρένο της Εγνατίας

Το φιλόδοξο σχέδιο της μελέτης και κατασκευής του μεγαλύτερου σιδηροδρομικού εγχειρήματος της Ευρώπης, της Σιδηροδρομικής Εγνατίας, που επανέρχεται στη δημόσια συζήτηση εδώ και περίπου έναν αιώνα, θέλει να βάλει στη γραμμή της εκκίνησης η κυβέρνηση.

Το υψηλό κόστος, που ανέρχεται στα 10 δισ. ευρώ, δεν αφήνει περιθώριο για χρηματοδότηση με εθνικούς πόρους, ενώ προσγειώνει και τον σχεδιασμό σε υλοποίηση «βήμα-βήμα» με ποικιλία στις χρηματοδοτικές πηγές.

Η σιδηροδρομική ένωση Αλεξανδρούπολης – Ηγουμενίτσας, δηλαδή μια Εγνατία σε «ράγες», θα δημιουργήσει ένα συνεχόμενο δίκτυο για τα logistics, καθώς θα περνά από 4 λιμάνια, 6 αεροδρόμια και τουλάχιστον 4 εμπορευματικά κέντρα.

Σχεδιασμός που ανταποκρίνεται στη στρατηγική των συνδυασμένων μεταφορών, η οποία βρίσκεται διεθνώς στην πρώτη γραμμή. Για να υλοποιηθεί όμως απαιτούνται υποδομές, τις οποίες η χώρα καλείται να αναπτύξει μέσα στη σημερινή δύσκολη συγκυρία.

Ενα σημαντικό πρώτο βήμα αναμένεται να γίνει εντός Ιουλίου με την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας ανάμεσα σε Ελλάδα – Βουλγαρία, το οποίο σχεδόν οριστικοποιήθηκε στη συνάντηση των υπουργών των δύο χωρών, την Πέμπτη, στη Θεσσαλονίκη.

Αφορά τον σιδηροδρομικό διάδρομο Θεσσαλονίκης – Αλεξανδρούπολης – Μπουργκάς – Βάρνας – Ρούσεφ, την επονομαζόμενη Παράκαμψη Βοσπόρου, ως διασυνοριακό έργο με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και ιδιωτικά κεφάλαια.

Το MoU προβλέπει, σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», τη συγκρότηση μιας task force, η οποία θα κάνει τον σχεδιασμό για την ίδρυση της διακρατικής εταιρείας που θα αναλάβει και την υλοποίηση. Θα ακολουθήσει ο νομοτεχνικός έλεγχος, καθώς απαιτείται και η έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Διαδικασία που αναμένεται να απαιτήσει εξάμηνο. Εφόσον όλα προχωρήσουν ομαλά, το πρότζεκτ μπορεί να μπει σε φάση υλοποίησης στις αρχές του 2018.

Στον ελληνικό βραχίονα του σχεδίου έχουν ενταχθεί τρία logistics centers σε Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, ενώ δεν περιλαμβάνεται αναβάθμιση λιμένων.

Η πλήρης ανάπτυξη όμως της Σιδηροδρομικής Εγνατίας παραμένει ένα έργο πολλών ταχυτήτων, με μακρύ ορίζοντα ολοκλήρωσης που φτάνει ακόμη και ως το 2050. Για ένα εθνικό έργο που θα δώσει τεράστιες δυνατότητες στη Δυτική Μακεδονία έκανε λόγο ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών κ. Χρήστος Σπίρτζης, στο πλαίσιο του συνεδρίου για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση στην πόλη της Κοζάνης. Μόνο που η ενεργοποίηση της σιδηροδρομικής Εγνατίας στην περιοχή είναι ένα έργο που παραπέμπει στο μέλλον, καθώς δεν είναι μελετητικά ώριμο.

Μια ρεαλιστική λοιπόν προσέγγιση για την ενεργοποίηση του πρότζεκτ είναι ο εκσυγχρονισμός βάσει διεθνών προτύπων του ανατολικού άξονα, Αλεξανδρούπολη – Κοζάνη, ο οποίος και συνδέει τις τέσσερις πύλες εξόδου της χώρας. Πρόκειται ουσιαστικά για το βασικό τμήμα στο οποίο καταλήγουν τέσσερις συνδέσεις, μία που έρχεται από την Αλβανία μέσω Κρυσταλλοπηγής, μία από τα Σκόπια μέσω Ειδομένης και οι δύο από τη Βουλγαρία μέσω Προμαχώνα και Ορμένιου.

Το πιο ώριμο κομμάτι είναι το Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, στο οποίο έχει ολοκληρωθεί από τον ΟΣΕ η ανακαίνιση της επιδομής, ενώ η ΕΡΓΟΣΕ έχει αναθέσει τη διερεύνηση σεναρίων εκσυγχρονισμού και της αξιολόγησης προοπτικών βιωσιμότητας και χρηματοδότησης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Με κόστος 160 εκατ. ευρώ, έχει ενταχθεί στις προτάσεις του Πακέτου Γιούνκερ το έργο εγκατάστασης ηλεκτροκίνησης – σηματοδότησης στην υπάρχουσα μονή γραμμή, μήκους 192 χλμ., στο οποίο περιλαμβάνεται και ανύψωση της γραμμής σε τμήμα 9 χλμ. Παράλληλα, προωθείται η διαδικασία περιβαλλοντικών εγκρίσεων.

Σε αξιοσημείωτη εξοικονόμηση χρόνου, που θα φτάνει ακόμη και τις τρεις ώρες –παράγοντας σημαντικός για τις εμπορευματικές μεταφορές -, θα οδηγήσει η νέα μεσογειακή χάραξη του τμήματος Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Ξάνθη. Η εκπόνηση των μελετών για την κατασκευή του τμήματος Τοξότες Ξάνθης – Νέα Καρβάλη και σύνδεση με τον εμπορικό λιμένα Καβάλας έχει ενταχθεί στο τρέχον ΕΣΠΑ.

Επίσης, για το κομμάτι Αμφίπολη – Τοξότες Ξάνθης έχουν ολοκληρωθεί οι αρχικές μελέτες και η περιβαλλοντική αδειοδότηση και βρίσκεται στη δεύτερη φάση μελετών.

Η νέα χάραξη του άξονα θα μειώσει την απόσταση κατά 130 χλμ. Το κόστος κατασκευής εκτιμάται άνω του 1 δισ. ευρώ, ενώ οι οριστικές μελέτες δεν αναμένονται πριν από το 2019. Σύμφωνα με το πλάνο που είχε κατατεθεί από την ΕΡΓΟΣΕ στο Πακέτο Γιούνκερ, το συνολικό κόστος για την αναβάθμιση της γραμμής από Θεσσαλονίκη ως Αλεξανδρούπολη ανέρχεται σε 1,8 δισ. ευρώ.

Στα δυτικά της Θεσσαλονίκης, για την αναβάθμιση της γραμμής μέχρι την Κοζάνη χρειάζεται εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης και σηματοδότησης, κόστους 800 εκατ. ευρώ, ενώ για το τμήμα Κοζάνη – Κρυσταλλοπηγή θα απαιτηθεί επιπλέον κατασκευή του υποτμήματος από τη Φλώρινα ως την Κρυσταλλοπηγή.

Ακόμη, στο πλαίσιο του προγράμματος διασυνοριακής συνεργασίας INTERREG, κατατέθηκε τον Σεπτέμβριο του 2016 πρόταση για τη χρηματοδότηση της μελέτης σκοπιμότητας της σιδηροδρομικής σύνδεσης της χώρας μας με την Αλβανία, μεταξύ Κρυσταλλοπηγής – Πόγραδετς.

Προκειμένου να δημιουργηθεί ένας περιφερειακός κόμβος με επίκεντρο τα Αεροδρόμιο Καστοριάς, στην πρόταση έχει περιληφθεί και η σιδηροδρομική σύνδεσή του με τη γραμμή Φλώρινα – Κρυσταλλοπηγή.

Στο κάδρο η σιδηροδρομική σύνδεση με την Τουρκία

Θρυαλλίδα για την ενεργοποίηση της συμφωνίας σιδηροδρομικής σύνδεσης της Θεσσαλονίκης με την Κωνσταντινούπολη θεωρούν σιδηροδρομικά στελέχη την ευόδωση της συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Παράκαμψη Βοσπόρου.

Το γεγονός ότι η ελληνοβουλγαρική συμμαχία θα δίνει πρόσβαση στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας εκτιμάται ότι θα ασκήσει πίεση στη γείτονα για πιο άμεσες πρωτοβουλίες.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», η συμφωνία ενεργοποίησης έχει σταλεί από την ελληνική πλευρά και αναμένεται απάντηση.

Υπενθυμίζεται ότι ο σχεδιασμός και η κατασκευή υπερταχείας γραμμής για τη σύνδεση των δύο πόλεων –και κατ’ επέκταση με το δίκτυο της Σιδηροδρομικής Εγνατίας –ήταν μία από τις έξι συμφωνίες που υπέγραψε πέρυσι στη Σμύρνη ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με τον τούρκο ομόλογό του.