Νίκος Αναστασιάδης: Οι ακραίες θέσεις της Τουρκίας οδήγησαν στο αδιέξοδο

Απόλυτα σίγουρος για την ορθή στρατηγική που ακολούθησε στις διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας εμφανίζεται ο Νίκος Αναστασιάδης στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα της Κυριακής».

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας εξηγεί ότι ακόμη και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο Αντόνιο Γκουτέρες, είχε δημιουργήσει εσφαλμένη αντίληψη για τις επιθυμίες της Τουρκίας στην ασφάλεια και στις εγγυήσεις εξαιτίας των ασαφών τοποθετήσεων του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Ο κ. Αναστασιάδης δηλώνει έτοιμος να επανέλθει στο τραπέζι του διαλόγου, εφόσον υπάρξει καλή προετοιμασία, ενώ δεν διστάζει να ασκήσει κριτική στον Εσπεν Μπαρθ Αϊντε διότι πολλές φορές «θεωρούσε ότι συμβαίνει αυτό που θα ήθελε να συμβεί».

Ο κύπριος Πρόεδρος εκφράζει την απόλυτη εμπιστοσύνη του στους Αλέξη Τσίπρα και Νίκο Κοτζιά, σημειώνοντας ότι ο έλληνας Πρωθυπουργός είχε αποφασίσει να έρθει στο Κραν Μοντανά αν υπήρχε συμφωνία για κατάργηση εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων.

Τέλος, ο κ. Αναστασιάδης ζητεί αποφυγή καλλιέργειας πολεμικού κλίματος εν όψει της γεώτρησης της Total στο Οικόπεδο 11 της κυπριακής ΑΟΖ ενώ δεν πιστεύει ότι η Αγκυρα σχεδιάζει οποιαδήποτε κίνηση Σχεδίου Β λόγω των ευρωτουρκικών σχέσεων.

«Στις διαβουλεύσεις του Γενικού Γραμματέα με τα μέρη κατά την 6η Ιουλίου, η τουρκική πλευρά άφησε να εννοηθεί ότι θα επεδείκνυε ευελιξία στο πλαίσιο των παραμέτρων που καθόρισε όσον αφορά τα επεμβατικά δικαιώματα, αλλά και την κατάργηση των εγγυήσεων. Στη μακρά διαβούλευση που επακολούθησε κατά τη διάρκεια του δείπνου και κατ’ αντίθεση με τις εντυπώσεις που η τουρκική πλευρά δημιούργησε στον Γενικό Γραμματέα, ο κ. Τσαβούσογλου αρνείτο πεισματικά να αποκαλύψει τις τουρκικές θέσεις, ισχυριζόμενος ότι είναι γνωστές στον Γενικό Γραμματέα. Ταυτόχρονα, απαιτούσε την εκ των προτέρων ικανοποίηση των τουρκοκυπριακών θέσεων στα κεφάλαια που άπτονται της εσωτερικής πτυχής του Κυπριακού. Προ του διαφαινόμενου αδιεξόδου, ο Γενικός Γραμματέας ανέλαβε την πρωτοβουλία να προτείνει ένα σύντομο ανακοινωθέν που θα κατέγραφε γενικά αποδεκτές θέσεις στο κεφάλαιο ασφάλειας και εγγυήσεων, όπως επίσης επί κάποιων άλλων κεφαλαίων όπου εθεωρείτο δυνατό να επιτευχθεί σύγκλιση απόψεων. Τότε, ο κ. Τσαβούσογλου, αποφεύγοντας τις υπεκφυγές, αποκάλυψε πως η θέση της Τουρκίας παρέμενε αμετάβλητη, δηλαδή, το σύστημα ασφάλειας και εγγυήσεων, όπως επίσης και το επεμβατικό δικαίωμα, θα πρέπει να διατηρηθούν με ρήτρα αναθεώρησης σε 15 χρόνια, ενώ στο θέμα των στρατευμάτων, η απόλυτη θέση της Τουρκίας ήταν πως ο όποιος αριθμός συμφωνηθεί, θα παραμείνει μονίμως στην Κύπρο. Ο Γενικός Γραμματέας, προς αποφυγήν όξυνσης μιας περαιτέρω κρίσης, ανέλαβε το βάρος των ευθυνών δηλώνοντας πως, υπό τις εξελίξεις, διαφαίνεται ότι στο θέμα του τερματισμού της Συνθήκης Εγγυήσεων και του παρεμβατικού δικαιώματος όλες οι εισηγήσεις του καθ’ όλη τη διάρκεια των διαβουλεύσεων βασίζονταν σε εσφαλμένη αντίληψη που είχε σχηματίσει κατά τις συνομιλίες του με τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών».

«Η κυβέρνηση ήδη άρχισε εκστρατεία ενημέρωσης των ηγετών ξένων χωρών, των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με προσωπικές επιστολές εμού του ιδίου, αλλά και δραστηριοποίηση του συνόλου των διπλωματικών μας αποστολών. Ταυτόχρονα, σε διαβούλευση με το Εθνικό Συμβούλιο αλλά και σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση θα χαράξουμε την παραπέρα πορεία. Στις 17 και 18 Ιουλίου θα πραγματοποιηθούν συνεδρίες του Εθνικού Συμβουλίου, με τη συμμετοχή του έλληνα υπουργού Εξωτερικών για τα βήματα που θα ακολουθήσουμε, εντός βεβαίως των παραμέτρων των Ηνωμένων Εθνών. Δεν εκτιμώ ότι επί του παρόντος η Τουρκία θα προχωρήσει σε οποιουσδήποτε σχεδιασμούς. Θεωρώ ότι ένας ανασχετικός παράγοντας είναι οι ευρωτουρκικές σχέσεις, ιδιαίτερα μετά τις εκλογές σε Γερμανία και Αυστρία το προσεχές φθινόπωρο».

«Οχι, δεν είχα νέα επικοινωνία με τον Γενικό Γραμματέα. Εάν λάβουμε υπόψη όμως την πρόσφατη έκθεση για ανανέωση της ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο, αλλά και τις δηλώσεις του εκπροσώπου του ότι αυτό δεν είναι το τέλος του δρόμου, ο Γενικός Γραμματέας σαφώς δηλώνει την ετοιμότητά του να συνεχίσει τις προσπάθειές του στο πλαίσιο των καλών του υπηρεσιών, γεγονός που υπό την προϋπόθεση καλής προετοιμασίας και εμείς επιδιώκουμε».

«Θεωρώ πως ο κ. Αϊντε θα ήθελε να πιστωθεί με ένα καλό αποτέλεσμα, πλην όμως δεν εκτίμησε, με βάση τα δεδομένα, την πραγματική πρόθεση της Τουρκίας. Το πρόβλημα με τον κ. Αϊντε είναι ότι σε πολλές των περιπτώσεων θεωρούσε ότι συμβαίνει εκείνο που θα ήθελε να συμβεί».

«Αψογη. Θα ήθελα θερμά να ευχαριστήσω τον έλληνα Πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών και τους συνεργάτες τους για την απόλυτη στήριξη. Κατά τη διάρκεια του δείπνου μίλησα, ναι, δύο φορές με τον κ. Τσίπρα, προκειμένου να τον ενημερώσω για τα τεκταινόμενα. Θα πρέπει να πω ότι ο έλληνας Πρωθυπουργός ήταν έτοιμος να μεταβεί στο Κραν Μοντανά, εφόσον υπήρχε συμφωνία για κατάργηση εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων».

«Η πρότασή μας ήταν ξεκάθαρη και κοινή με την ελληνική κυβέρνηση: κατάργηση των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων και ταυτόχρονα δημιουργία μηχανισμών εφαρμογής και παρακολούθησης της λύσης όπου θα υπήρχαν ασφαλιστικές δικλίδες για την ασφάλεια Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Εάν αυτά γίνονταν αποδεκτά και η Τουρκία ήταν διατεθειμένη να αποδεχτεί δραστική μείωση των κατοχικών στρατευμάτων από την πρώτη ημέρα και ένα ελάχιστο χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των υπολοίπων στρατευμάτων, θα μπορούσε να καθοριστεί και παραμονή αγημάτων ελληνικών και τουρκικών στρατευμάτων τα οποία θα αποχωρούσαν σε συμφωνημένο χρονικό όριο. Δυστυχώς, η Τουρκία επέμεινε στις ακραίες θέσεις της και δεν αποδέχτηκε τίποτε από αυτά».

«Οσον αφορά το θέμα της ισοδύναμης αντιμετώπισης Ελλήνων και Τούρκων, ήταν ρητή η δική μας θέση ότι, ούτως ή άλλως, εξαιρούνταν του κανόνα οι τουρίστες, οι φοιτητές, οι εποχικοί εργάτες. Το θέμα κεφαλαίων και υπηρεσιών είναι κάτι που προβλέπεται στην Τελωνειακή Ενωση. Εκείνο που απέμενε και που έχει σημασία είναι η δημογραφική σύνθεση της χώρας και συνεπώς δεν θα ήταν δυνατόν να δεχτούμε η αναλογία όσων εγκατασταθούν μόνιμα να είναι κάτω από την αναλογία 4 προς 1, όσο δηλαδή και η αναλογία του πληθυσμού».

«Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ο τουρκοκύπριος ηγέτης, ο κ. Ακιντζί, είναι περισσότερο Κύπριος παρά ό,τι άλλο. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι πρέπει να εξευρεθεί ο τρόπος αποκοπής της επιρροής της Τουρκίας. Μόνο έτσι θα έχουμε ανεξάρτητο και φυσιολογικό κράτος, και αυτό το εννοώ. Αν παραμείνει ο ομφάλιος λώρος και αν συνεχίσουν να επιμένουν στα εγγυητικά δικαιώματα και τα μονομερή επεμβατικά δικαιώματα που ισχυρίζονται ότι έχουν, αντιλαμβάνεστε ότι οι Τουρκοκύπριοι θα είναι ελεγχόμενοι. Οσο οι μισθοί θα καταβάλλονται από την Αγκυρα, όσο τα όποια έργα υποδομής θα γίνονται από την Αγκυρα, όσο θα εξαρτώνται γενικότερα από τη Τουρκία, αντιλαμβάνεστε πόσο ανεξάρτητοι μπορεί να είναι».

Η αντιπολίτευση στην Κύπρο σας έχει στοχοποιήσει με το αιτιολογικό ότι προβήκατε σε υπερβολικές παραχωρήσεις που τελικώς δεν οδήγησαν σε αλλαγή της τουρκικής στάσης και έχετε υποθηκεύσει μελλοντικές διαπραγματεύσεις.

Πώς απαντάτε;

«Η μία μερίδα της αντιπολίτευσης ισχυρίζεται ότι έχω προβεί σε υπερβολικές παραχωρήσεις και η άλλη ότι θα έπρεπε να είμαι πιο γενναιόδωρος. Η αλήθεια είναι πως κινήθηκα μέσα στις παραμέτρους που έθεσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ και πάντοτε υπό σαφείς και συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Εξάλλου, βασική συμφωνηθείσα αρχή στην παρούσα διαπραγμάτευση είναι πως τίποτε δεν θεωρείται ως συμφωνηθέν αν δεν συμφωνηθούν όλα. Ενα μόνο παράδειγμα θα σας δώσω: μεταξύ των συγκλήσεων που επετεύχθησαν μεταξύ του τέως προέδρου Χριστόφια και του τότε τουρκοκύπριου ηγέτη κ. Ταλάτ ήταν η εκ περιτροπής προεδρία. Μετά την εκλογή μου και την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων την απέσυρα, και αυτό που έπραξα στο Κραν Μοντανά ήταν να αξιώσω, προκειμένου να την αποδεχθώ, μεταξύ άλλων, η Τουρκία να αποδεχθεί την κατάργηση των εγγυήσεων και των όποιων επεμβατικών δικαιωμάτων, την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και τέτοιες εδαφικές αναπροσαρμογές που να ικανοποιούν την επιστροφή τουλάχιστον του 60% των εκτοπισθέντων Ελληνοκυπρίων. Ηταν ρητός ο όρος ότι αν δεν ικανοποιούνταν οι πιο πάνω αξιώσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς, ουδεμία των προτάσεών μου θα ήταν έγκυρη».

«Οι εδαφικές αναπροσαρμογές με βάση τον χάρτη της ελληνοκυπριακής πλευράς συμπεριλαμβάνουν, όχι μόνο τη Μόρφου, αλλά και τις μαρωνίτικες κοινότητες, καθώς και άλλες περιοχές».

Πόσο λειτουργικό θα είναι ένα κράτος με βέτο των Τουρκοκυπρίων σε κάθε επίπεδο λήψης αποφάσεων;

«Αυτό το θέμα θα πρέπει να συζητηθεί περαιτέρω όσον αφορά το θέμα της θετικής ψήφου, δηλαδή πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις, σε ποια σώματα και ποιοι θα είναι οι σχετικοί μηχανισμοί επίλυσης αδιεξόδου, ενώ άλλα εκκρεμούντα ζητήματα που αφορούν τον καταμερισμό εξουσίας θα πρέπει επίσης να συζητηθούν. Δηλώσαμε έτοιμοι να συζητήσουμε και αυτά τα θέματα, νοουμένου ότι θα ικανοποιούνταν οι όροι που είχαμε θέσει, αλλά και θα διασφαλιζόταν, με τέτοιους μηχανισμούς, ότι δεν θα πλήττεται η λειτουργικότητα του κράτους».

«Καταρχήν επιθυμώ να διευκρινίσω ότι το πολεμικό σκηνικό που παρουσιάζεται, κυρίως από ιστοσελίδες, ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα. Η γεώτρηση στο οικόπεδο 11 έχει αρχίσει χωρίς οποιοδήποτε πρόβλημα ή παρενόχληση. Οι όποιες τουρκικές κινήσεις είναι στο πλαίσιο της συνήθους τακτικής τους και σε καμία περίπτωση δεν έχουν μέχρι αυτή τη στιγμή εκδηλωθεί ως παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για αυτό θέλω να συστήσω ψυχραιμία από τη μία και αποφασιστικότητα από την άλλη για την άσκηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Και θέλω να απευθύνω και δημοσίως έκκληση και στα ελλαδικά μέσα ενημέρωσης να παρουσιάζουν την ορθή και όχι την επικοινωνιακή εικόνα που η Τουρκία προσπαθεί να επιβάλει, ότι τάχα υπάρχει αναταραχή στη θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται η ΑΟΖ της Κύπρου. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της θάλασσας με το μέρος της. Και αυτή είναι η ασπίδα μας».