«Πρέπει να μπει ένα τέλος στη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό»

Τον Μάρτιο του 2016, η Μέρκελ και ο Ερντογάν έφθασαν σε συμφωνία για τους πρόσφυγες που στη συνέχεια επεκτάθηκε σε όλη την Ευρώπη. Αμέτρητοι πρόσφυγες, ιδίως Σύριοι, προσπαθούσαν να φθάσουν στην Ευρώπη και κυρίως στη Γερμανία, όπου η κοινή γνώμη άρχισε να εμφανίζει σημάδια αντίστασης προς την υποδοχή τους.

Η συμφωνία αυτή ορίζει ότι η Τουρκία οφείλει να σταματάει τους πρόσφυγες με αντάλλαγμα δισεκατομμύρια ευρώ που της πληρώνει ετησίως η Ευρώπη.

Ας το κάνουμε σαφές: η συμφωνία αυτή είναι άχρηστη. Την χρησιμοποιεί ο Ερντογάν για να αποφεύγει τις ευρωπαϊκές πιέσεις ενώ εδραιώνει την όλο και πιο αυταρχική εξουσία του και τροφοδοτεί τον εθνικισμό στην Ευρώπη.

Γι’ αυτούς τους λόγους πρέπει να τερματιστεί.

Πρώτον, είναι άχρηστη. Από τον Μάρτιο του 2016, η Ευρώπη αύξησε σημαντικά τους ελέγχους στα σύνορά της. Πιο ειδικά, τον Οκτώβριο του 2016 η ΕΕ ίδρυσε την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής προκειμένου να ενισχύσει και να συντονίζει καλύτερα τα εξωτερικά της σύνορα. Με προϋπολογισμό άνω των 300 εκατ. ευρώ για το 2017, έχει περισσότερους από 400 εργαζόμενους, μια δύναμη ταχείας δράσης 1.500 ατόμων, δικό της εξοπλισμό και την δικαιοδοσία να παρεμβαίνει στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ σε περίπτωση κρίσης.

Είτε επιθυμούμε μια πιο ανοιχτή είτε μια πιο περιοριστική πολιτική στην υποδοχή μεταναστών, η Ευρώπη σήμερα εξαρτάται ελάχιστα από τρίτες χώρες. Ό,τι ισχύει για την Τουρκία ισχύει και για άλλες χώρες, όπως το Σουδάν και η Ερυθραία που έχουν δικτατορικά καθεστώτα. Εν ολίγοις, δεν τις χρειαζόμαστε.

Η Γερμανία και η Ευρώπη δεν χρειάζονται τον Ερντογάν για να αποτρέψει την είσοδο προσφύγων στην Ευρώπη. Ο Ερντογάν χρειάζεται τους πρόσφυγες, που βρίσκονται στη Νοτιοανατολική Τουρκία ή «τουρκικό Κουρδιστάν» για να τους χρησιμοποιήσει στην πολιτική καταπίεσης του κουρδικού εθνικού κινήματος.

Βραχυχρόνια, η παρουσία προσφύγων στη Νοτιοανατολική Τουρκία του επιτρέπει να ασκεί οικονομική πίεση στο κουρδικό κίνημα. Η παράνομη εργασία τους ανταγωνίζεται τους εργαζόμενους της περιοχής. Επίσης, οι κουρδικοί δήμοι χρηματοδοτούν τους προσφυγικούς καταυλισμούς.

Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, η παρουσία τους στην περιοχή θα αλλάξει τις εκλογικές και πολιτικές ισορροπίες προς όφελος του ΑΚΡ. Μόλις αποκτήσει υπηκοότητα και ως εκ τούτου δικαίωμα ψήφου, ο σουνιτικός πληθυσμός με τις συντηρητικές του απόψεις, που θα έχει μάλιστα πάρει την υπηκοότητα χάρη στο ΑΚΡ, θα υποστηρίξει αναμφίβολα το κόμμα αυτό, αλλάζοντας τις ισορροπίες στην κάλπη υπέρ του και κατά του κουρδικού κινήματος.

Αυτό εξηγεί γιατί οι σουνίτες πρόσφυγες έχουν καλύτερο διοικητικό καθεστώς και καλύτερη πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες από τους υπόλοιπους, ιδίως τους Γεζίντι παρά το γεγονός ότι αυτοί οι τελευταίοι είναι θύματα γενοκτονίας. Η προνομιακή διοικητική μεταχείριση σήμερα θα μπορούσε να αποτελεί μια προεπιλογή για προνομιακή, ακόμη και αποκλειστική, πρόσβαση στην υπηκοότητα και, συνεπώς, απόκτηση του δικαιώματος ψήφου στο μέλλον.

Επιπλέον, η συμφωνία για το προσφυγικό ανάμεσα στην Τουρκία, τη Γερμανία και την Ευρώπη επιτρέπει στον Ερντογάν να εκβιάζει τους Ευρωπαίους και να εγκαθιδρύει βιαίως όλο και αυταρχικές δομές εξουσίας, χωρίς να φοβάται πιέσεις ή κυρώσεις.

Η καταπίεση όλων όσων μάχονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία αυξάνεται: ακτιβιστές, δημοσιογράφοι, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, δικηγόροι, δημόσιοι υπάλληλοι… Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές πιέσεις είναι ελάχιστες και η απειλή για κυρώσεις ανύπαρκτη, αν και θα είχαν σημαντικό αποτέλεσμα δεδομένων των ισχυρών δεσμών ανάμεσα στην Τουρκία και την Ευρώπη, ιδίως στην οικονομία, στο εμπόριο και στον τουρισμό. Οι Ευρωπαίοι όμως είναι αποφασισμένοι να σιωπούν και να μην επικρίνουν την αυταρχική στροφή του Ερντογάν καθώς φοβούνται ότι θα υπονομεύσουν την συμφωνία για τους πρόσφυγες.

Έχοντας ένα καλό διπλωματικό δίκτυο και πλήρη κατανόηση των αδυναμιών και των φόβων των Ευρωπαίων, ο τούρκος πρόεδρος παίζει ένα ανέντιμο παιχνίδι πόκερ και το παίζει επάξια. Απέχοντας παρασάγγας από την συνήθη εικόνα του ως ενός παράλογου αρχηγού κράτους.

Έστησε μια ολέθρια παγίδα στους Ευρωπαίους: η απουσία ευρωπαϊκών πιέσεων του επέτρεψε να ξετυλίξει ατιμώρητος το αυταρχικό του σχέδιο. Επιβάλλει λογοκρισία στις ενέργειες του κράτους, κυρίως του στρατού, στη Νοτιοανατολική Τουρκία. Η έλλειψη αυτή πληροφόρησης δεν επιτρέπει στους Ευρωπαίους να καταλάβουν εις βάθος την σχέση εξάρτησης των προσφύγων στην περιοχή αυτή.

Η συμφωνία για το προσφυγικό αποτελεί δείγμα έλλειψης κυριαρχίας των Ευρωπαίων που είναι ανίκανοι να δικαιολογήσουν τις πολιτικές τους χωρίς την βοήθεια χωρών όπως η Τουρκία. Αποτελεί στοιχείο –κλειδί της εθνικιστικής και αντιευρωπαϊκής ρητορικής που ενισχύεται από την υποστήριξη προς τη συμφωνία. Βλέπουμε πώς η συμμαχία ανάμεσα σε ισλαμισμό και εθνικισμό, τον εθνικισμό που εκπροσωπεί το ΑΚΡ και τον εθνικισμό στην Ευρώπη, δημιουργεί αμοιβαία αλληλοενίσχυση.

Συνεπώς πρέπει να μπει ένα τέλος στη συμφωνία με την Τουρκία. Και να συνοδευτεί από ευρωπαϊκή πίεση προκειμένου να τερματιστεί ο κατατρεγμός όσων αγωνίζονται για την δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία. Οι δημοκράτες ζητούν κυρώσεις κατά της χώρας τους. Ας τους ακούσουμε.

Η Γερμανία είχε καθοριστικό ρόλο στη διαπραγμάτευση και στην σύναψη της συμφωνίας για το προσφυγικό. Έχει επίσης ιστορική ευθύνη στον αγώνα κατά του αυταρχισμού και στην προώθηση της δημοκρατίας. Πρέπει λοιπόν να βάλει τέλος στη συμφωνία. Γι’ αυτό καλούμε τους πολίτες και τα πολιτικά κόμματα στη Γερμανία να πάρουν καθαρή θέση προς αυτή την κατεύθυνση.

Αυτό που διακυβεύεται είναι η ελευθερία και οι ζωές δεκάδων χιλιάδων δημοκρατών στην Τουρκία. Πρόκειται για το μέλλον της δημοκρατίας, τόσο εκεί όσο και εδώ.