«Η κοινή σύμπραξη Σερβίας και Ελλάδος θα φέρει στις δύο πλευρές περισσότερη ισχύ» είναι το μήνυμα που στέλνει, μιλώντας στο «Βήμα», ο Πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ανήμερα της πραγματοποίησης του πρώτου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών στη Θεσσαλονίκη. Ο κ. Βούτσιτς (σσ. το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του οποίου θα δημοσιευθεί στο «Βήμα της Κυριακής») θα συνοδεύεται από ομάδα υπουργών και θα έχει συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
Μετά το πέρας των εργασιών του ελληνοσερβικού Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας θα πραγματοποιηθεί και τριμερής συνάντηση των κκ. Τσίπρα και Βούτσιτς με τον Πρωθυπουργό της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ που επίσης θα μεταβεί στη Θεσσαλονίκη.
Ο σέρβος Πρόεδρος επισημαίνει στη συνέντευξή του ότι «το ζήτημα της διαφύλαξης της ειρήνης και της σταθερότητας είναι ιδιαιτέρως κρίσιμης σημασίας» για τα σημερινά Βαλκάνια. Για τον κ. Βούτσιτς, υπάρχει συναντίληψη Αθήνας και Βελιγραδίου σε αυτό. Παράλληλα, σημειώνει ότι ουδείς μπορεί με απόλυτη ασφάλεια να αποκλείσει ένα ενδεχόμενο αλλαγής συνόρων στα Βαλκάνια, καθώς η αναγνώριση του Κοσόβου από πολλές χώρες της ΕΕ άνοιξε τον δρόμο. Ο ίδιος πάντως εκτιμά ότι «κανείς στα Βαλκάνια δεν θα επιτρέψει τη δημιουργία μίας Μεγάλης Αλβανίας, ούτε κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί ειρηνικά».
Το ελληνοσερβικό G2G και οι σκέψεις της Αθήνας για τα Βαλκάνια
Η παρουσία των κκ. Βούτσιτς και Μπορίσοφ στη Θεσσαλονίκη δείχνει ότι η Αθήνα επιθυμεί να καθιερώσει λειτουργικότερα σχήματα συνεργασίας στα Βαλκάνια, όπου το τελευταίο διάστημα αναπτύσσεται έντονη κινητικότητα σε διάφορα επίπεδα. Η Ρωσία και η Τουρκία ασκούν έντονη δραστηριότητα, η ΕΕ και η Γερμανία επιθυμούν την οικονομική και πολιτική σταθερότητα της περιοχής, ενώ την ίδια στιγμή η «Διαδικασία του Βερολίνου» (η Σύνοδος της οποίας πραγματοποιήθηκε χθες, 12 Ιουλίου, στην Τεργέστη της Ιταλίας) λειτουργεί, κατά κάποιο τρόπο, ως υποκατάστατο της ενταξιακής διαδικασίας των Δυτικών Βαλκανίων.
Ο κ. Βούτσιτς θα έχει αρχικά διμερή συνάντηση με τον κ. Τσίπρα και στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί το πρώτο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδος –Σερβίας, οι βασικές κατευθυντήριες γραμμές του οποίου καθορίστηκαν στη συνάντηση που είχαν ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς με τον σέρβο ομόλογό του Ίβιτσα Ντάτσιτς την περασμένη Δευτέρα στην Αθήνα.
Στο πλαίσιο του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας και πέραν της Κοινής Διακήρυξης που αναμένεται να υπογραφεί θα διεξαχθούν και διμερείς συναντήσεις των υπουργών Ενέργειας, Τουρισμού, Υποδομών και Εσωτερικών (από την ελληνική πλευρά θα βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη τόσο ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας όσο και ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας).
Από σερβικής πλευράς, πέραν των κκ. Βούτσιτς και Ντάτσιτς, αναμένονται μεταξύ άλλων στη Θεσσαλονίκη οι υπουργοί Ενέργειας Αλεξάνταρ Άντιτς, Υποδομών και Μεταφορών Ζοράνα Μιχαϊλοβιτς και Εσωτερικών Νεμπόισα Στεφάνοβιτς.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με τη σερβική κυβέρνηση υπάρχει μία σειρά ζητημάτων που θα συζητηθούν. Οι δύο χώρες θέλουν να προχωρήσει η σιδηροδρομική και η πλωτή διασύνδεσή τους, καθώς και θέματα εμπορικής και οικονομικής συνεργασίας. Υπάρχουν όμως και άλλα ζητήματα μείζονος πολιτικής σημασίας. Το μεταναστευτικό/προσφυγικό είναι ένα από αυτά, όπως επίσης η αντιμετώπιση της αυξανόμενης ριζοσπαστικοποίησης των μουσουλμανικών πληθυσμών στα Βαλκάνια. Οι κκ. Τσίπρας και Βούτσιτς θεωρούν επίσης ότι η σταθερότητα, η ασφάλεια και η προώθηση της διεύρυνσης πρέπει να καθοδηγούν την πολιτική των δύο χωρών αλλά και της ΕΕ στην περιοχή.
Το Σκοπιανό και ο IGB στην ατζέντα Τσίπρα –Μπορίσοφ
Στη συνέχεια, ο κ. Τσίπρας θα έχει διμερή συνάντηση με τον βούλγαρο ομόλογό του Μπόικο Μπορίσοφ. Η Αθήνα έχει επιδιώξει την τελευταία διετία στενότερη συνεργασία με τη Σόφια, χωρίς όμως ξεκάθαρα αποτελέσματα.
Δύο είναι τα μείζονα ζητήματα που θα απασχολήσουν τους κκ. Τσίπρα και Μπορίσοφ. Το πρώτο είναι η ταχύτερη πρόοδος του ελληνοβουλγαρικού αγωγού φυσικού αερίου IGB, που συνιστά κρίσιμο κρίκο στην προσπάθεια της Δύσης για απεξάρτηση των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Η πρόοδος του IGB συνδέεται με την προώθηση του πλωτού σταθμού αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη.
Παράλληλα όμως, η Αθήνα και η Σόφια πρέπει να συνομιλήσουν και για το ζήτημα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (πΓΔΜ). Η νέα κυβέρνηση στα Σκόπια κινείται «επιθετικά» στην προσπάθεια βελτίωσης της εικόνας της και προώθησης της ένταξής της στο ΝΑΤΟ, με την προσωρινή της ονομασία.
Τα Σκόπια έχουν κάνει άνοιγμα τόσο προς το Βελιγράδι όσο και προς τη Σόφια με την οποία αναμένεται να υπογράψουν, στις αρχές Αυγούστου, ένα ανανεωμένο Σύμφωνο Φιλίας που θα έχει σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες συγκεκριμένη αναφορά στη «μακεδονική γλώσσα». Ήδη, εκτιμάται ότι το Βερολίνο και η Ουάσιγκτον κινούνται προς μία κατεύθυνση στήριξης μίας ταχείας προσέγγισης ΝΑΤΟ –πΓΔΜ και η Αθήνα αναζητεί συμμάχους και κατανόηση στο πλαίσιο αυτό.
Η δε αναφορά πάντως του σέρβου υπουργού Εξωτερικών κ. Ντάτσιτς, στη συνέντευξη Τύπου την περασμένη Δευτέρα με τον κ. Κοτζιά, ότι το Βελιγράδι έπραξε λάθος όταν αναγνώρισε τη γειτονική χώρα με τη συνταγματική της ονομασίας κρίθηκε ικανοποιητική από την Αθήνα.
Θα ακολουθήσει και τριμερής συνάντηση των κκ. Τσίπρα, Βούτσιτς, Μπορίσοφ. Οι τρεις άνδρες θέλουν να περάσουν το μήνυμα ότι ηγούνται των τριών χωρών που εκπέμπουν σταθερότητα στην περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν θα μπορούσε να λείψει από τις συνομιλίες ο ρόλος του αλβανικού παράγοντα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει ή υιοθετείται οποιαδήποτε λογική «ορθόδοξου τόξου».
