Η τοματιά, και πιθανώς κι άλλα φυτά, έχει εξελίξει μια ύπουλη στρατηγική στην αιώνια μάχη κατά των εντόμων: τοξίνες που κάνουν τις κάμπιες να τρώνε η μία την άλλη αντί τα ζουμερά φύλλα που βρίσκονται μπροστά τους.
«Συχνά ξεκινάει με μια κάμπια να δαγκώνει μια άλλη στο πίσω μέρος, το οποίο στη συνέχεια αρχίζει να στάζει. Έπειτα από αυτό, όλα παίρνουν την κάτω βόλτα» περιγράφει ο Τζον Μόροκ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν στο Μάντισον και επικεφαλής της μελέτης στην επιθεώρηση Nature Ecology & Evolution.
Πολλά φυτοφάγα έντομα είναι γνωστό ότι στρέφονται στον κανιβαλισμό όταν η φυτική τροφή τους είναι λίγη ή φτωχής ποιότητας. Ο Μόροκ και οι συνεργάτες του αναρωτήθηκαν αν τα φυτά μπορούν με κάποιο τρόπο να παρέμβουν σε αυτή τη συμπεριφορά προκειμένου να αμυνθούν.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τοματιές φυτεμένες σε γλάστρες, τις οποίες ψέκασαν με διάφορες συγκεντρώσεις μιας ουσίας που ονομάζεται ιασμονικό μεθύλιο (MeJA). Πολλά φυτά απελευθερώνουν αυτό το χημικό στον αέρα όταν δέχονται επίθεση, και ειδοποιούν έτσι τους γείτονές τους να ενεργοποιήσουν τα συστήματα χημικής άμυνας.
Τα αποτελέσματα ήταν σαφή όταν οι ερευνητές άφησαν πάνω στις τοματιές κάμπιες σποντόπτερου (Spodoptera exigua), ενός εντόμου που προκαλεί τεράστιες ζημιές σε καλλιέργειες σε όλο τον κόσμο. Οι κάμπιες που είχαν τοποθετηθεί σε φυτά ψεκασμένα με υψηλές συγκεντρώσεις MeJA ήταν πολύ πιθανότερο να γίνουν κανίβαλοι παρόλο που υπήρχαν άφθονα φύλλα για να τραφούν. Ως αποτέλεσμα, τα φυτά αυτά έχασαν λιγότερη βιομάζα.
Σε ένα δεύτερο πείραμα, νεκρές και ζωντανές κάμπιες τοποθετήθηκαν σε φύλλα που είχαν ή δεν είχαν ψεκαστεί με ιασμονικό μεθύλιο. Και αυτή τη φορά, οι ζωντανές κάμπιες στα ψεκασμένα φύλλα προτίμησαν να μασουλήσουν τους νεκρούς συντρόφους τους.
«Ανακαλύψαμε έναν μηχανισμό άμυνας των φυτών που κανείς δεν είχε εκτιμήσει ως σήμερα» σχολιάζει ο δρ Μόροκ.
Διευκρινίζει πάντως ότι τα ευρήματα της μελέτης είναι απίθανο να αξιοποιηθούν σε γεωργικά φάρμακα που προκαλούν επιδημίες κανιβαλισμού στα φυτά: οι κανίβαλοι των δύο πειραμάτων προσέλαβαν αρκετή τροφή για να ωριμάσουν, και κανείς δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να είναι πιο εύρωστοι από ό,τι οι φυτοφάγοι σύντροφοί τους.
