Δημόσιος και ιδιωτικός τομέας στις υπηρεσίες Υγείας

Ενώ η ποιότητα των υπηρεσιών Υγείας χειροτερεύει, ένα μεγάλο μέρος των πολιτικών –από σχεδόν όλα τα πολιτικά κόμματα –αλλά και των συνδικαλιστών και των εργαζομένων στο ΕΣΥ εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι ο ιδιωτικός τομέας στις υπηρεσίες Υγείας πρέπει να είναι μόνο συμπληρωματικός του δημόσιου τομέα –ακόμη και του κακού δημόσιου τομέα.

Ενώ οι αρνητικές εμπειρίες των ασθενών που έρχονται σε επαφή με τον κακό δημόσιο τομέα συνεχώς αυξάνουν, η επικρατούσα κρατικιστική αντίληψη δεν φαίνεται να υποχωρεί. Εσκεμμένα οι θιασώτες του κρατισμού συγχέουν την αποζημίωση των υπηρεσιών που σαφέστατα πρέπει να παραμένει στο Δημόσιο με την παροχή των υπηρεσιών που μπορεί να γίνεται είτε από δημόσιους φορείς είτε από ιδιώτες, χωρίς την περαιτέρω επιβάρυνση των ασθενών.

Επιπλέον, δεν θέλουν να παραδεχθούν την πραγματικότητα ότι ο ιδιωτικός τομέας ναι μεν μπορεί να είναι συμπληρωματικός, μπορεί να είναι όμως και συνεργαζόμενος, και μονοπωλιακός σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις, αλλά κυρίως πρέπει να είναι ανταγωνιστικός προς τον δημόσιο τομέα.

Δυστυχώς, μετά από αρκετά χρόνια άστοχων πολιτικών, το ΕΣΥ έχει χάσει προς τον ιδιωτικό τομέα τους καλύτερους ασθενείς του, χάνει με γοργό ρυθμό τους καλύτερους γιατρούς του και σε μικρό χρονικό διάστημα πρόκειται να του παραχωρήσει και πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία.

Και αυτό οφείλεται όχι στην έλλειψη πόρων, αλλά λόγω της νοοτροπίας και της κακής διαχείρισης. Το ΕΣΥ δυστυχώς δεν μπορεί να ακολουθήσει τις ταχύτατες εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας. Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν προσδοκίες και διαμορφώνουν νέες ανάγκες στους ασθενείς, που όμως το ΕΣΥ αδυνατεί να ικανοποιήσει.

Νέα μοντέλα παροχής υπηρεσιών δεν αναπτύσσονται, υψηλής τεχνολογίας μηχανήματα δεν ανανεώνονται, εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις δεν πραγματοποιούνται, ούτε εφαρμόζονται νέες τεχνικές στις χειρουργικές επεμβάσεις βασισμένες στην υψηλή τεχνολογία. Νέες επενδύσεις δεν πραγματοποιούνται στο ΕΣΥ, οι υποδομές του γερνούν, ενώ αντίθετα η δυναμικότητα του ιδιωτικού τομέα είναι εμφανής καθώς και η προσπάθειά του να ικανοποιήσει τις νέες ανάγκες.

Το ζήτημα δεν είναι κράτος εναντίον της αγοράς (Δημόσιο εναντίον ιδιωτικού τομέα), αλλά με ποιον τρόπο θα συνδυασθεί το κράτος με την αγορά για να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό εξελικτικό σύστημα με στόχο η αγορά να λειτουργεί αποτελεσματικότερα προς όφελος των πολιτών. Κανένας δεν μπορεί να φαντασθεί ένα σύστημα υγείας που να υπακούει μόνο στους κανόνες της αγοράς, αλλά ούτε μπορεί να φαντασθεί ένα σύστημα στο οποίο δεν συμμετέχει η αγορά.

Κατά συνέπεια, το πώς οι δυνάμεις της αγοράς ενεργοποιούνται είναι καθοριστικής σημασίας. Πρέπει να παρέχεται ποιοτική υγειονομική περίθαλψη με το μικρότερο κόστος στο Δημόσιο ή στις προσωπικές δαπάνες.

Είναι γνωστό –και όχι μόνο στους ειδικούς –ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει το σύστημα υγείας είναι η έλλειψη ανταγωνισμού, ή καλύτερα η στρεβλή βάση του ανταγωνισμού. Σε μια φυσιολογική αγορά ο υγιής ανταγωνισμός την εξωθεί σε αδιάκοπη βελτίωση της ποιότητας και στη μείωση του κόστους. Υγιής ανταγωνισμός είναι ο ανταγωνισμός που αυξάνει την αξία για τους χρήστες, ή την ποιότητα των προϊόντων ή των υπηρεσιών σε σχέση με την τιμή τους.

Στον υγιή ανταγωνισμό οι καλύτεροι ευημερούν και δυναμώνουν ενώ οι χειρότεροι αναγκάζονται να αναδομηθούν ή να εγκαταλείψουν την αγορά. Αυτό σημαίνει ότι δεν γίνεται κατασπατάληση κοινωνικών πόρων και οι υπηρεσίες μπορούν ευκολότερα να προσαρμοσθούν στις μελλοντικές προκλήσεις. Η στρεβλή λειτουργία του ανταγωνισμού τεκμηριώνεται από το γεγονός των μεγάλων διαφορών στην ποιότητα, στην έκβαση και στο κόστος για τις ίδιες υπηρεσίες από διαφορετικούς παρόχους και σε διαφορετικές περιοχές της χώρας.

Αυτόν τον δύσκολο ρόλο καλείται να υλοποιήσει ο ΕΟΠΥΥ. Ενας ανεξάρτητος ΕΟΠΥΥ, εκτός κομματικού ελέγχου, μπορεί να επιβάλει τις αναγκαίες αλλαγές στο σύστημα. Η επιτυχία του ΕΟΠΥΥ δεν έγκειται στο να εξουθενώνει τους άλλους κοινωνικούς εταίρους και να ευνοεί το δημόσιο σύστημα.

Δεν θα πρέπει να εκμεταλλεύεται την μονοπωλιακή του ισχύ για να επιβάλει εξευτελιστικές τιμές στην αγορά, ούτε να ζητεί παράλογες εκπτώσεις ή επιστροφές που στρεβλώνουν τη βάση του ανταγωνισμού. Ούτε πλαφόν που δεν αφήνουν να αναπτυχθούν οι υγιείς επιχειρήσεις.

Θα πρέπει να αποζημιώνει τις υπηρεσίες σύμφωνα με την αξία τους (έκβαση) το ίδιο, είτε παρέχονται στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα. Ενιαία τιμολόγηση. Δεν θα πρέπει να ανέχεται τις κακές υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα. Και βέβαια ο ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί, να προσαρμοσθεί και να εφαρμόσει συστήματα αξιολόγησης των υπηρεσιών που παρέχει.

Ο ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να αποζημιώνει μόνο τους καλούς παρόχους των υπηρεσιών, χρησιμοποιώντας τα ίδια κριτήρια, ανεξάρτητα αν είναι στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα. Οι έγκυες αναγκαστικά καταφεύγουν στον ιδιωτικό τομέα.

Οποιος δεν συνεργάζεται θα υποστεί και το κόστος. Κάτι το οποίο δεν κάνει σήμερα, υποχρεώνοντας ασθενείς να δέχονται κατώτερες υπηρεσίες από κακούς παρόχους είτε είναι στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα.