Η Άγκυρα απέρριψε σχεδόν ασυζητητί τις προτάσεις που κατέθεσε ο κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, συνδέοντας την πτυχή της ασφάλειας και των εγγυήσεων με τις εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού, σε μία απόπειρα να υπερβεί το αδιέξοδο στο οποίο έχουν πέσει οι συνομιλίες στο Κραν Μοντανά. Οι προτάσεις αυτές επεδίωκαν να ικανοποιήσουν βασικές ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων, ιδιαίτερα στη διακυβέρνηση, αλλά την ίδια στιγμή συνέδεαν αυτό με σαφή πρόοδο σε εγγυήσεις και αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων.
Ο κύπριος πρόεδρος θα έχει τηλεφωνική επικοινωνία με τον αμερικανό αντιπρόεδρο Μαρκ Πενς το μεσημέρι της Πέμπτης.
Στη σημερινή διάσκεψη ο Αντόνιο Γκουτέρες σημείωσε ότι δεν δικεδικεί επιπλέον ρόλο και ότι αν υπάρξει συμφωνία επί του πλαισίου που έθεσε, ίσως υπάρξει ευκαιρία για λύση μέσω περαιτέρω διαπραγμάτευσης. Ουσιασικά μιλά για ένα είδος ενδιάμεσης συμφωνίας.
Ο Αντόνιο Γκουτέρες θα συναντηθεί χωριστά με κάθε πλευρά για να συζητήσει τι έχει γίνει μέχρι τώρα.
«Ξεκινήσαμε τις συζητήσεις με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ. Μας υπέβαλε σειρά από ερωτήματα και του απαντήσαμε», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς μετά από τη συνάντηση που είχε με τον Αντόνιο Γκουτέρες στο πλαίσιο της Διεθνούς Διάσκεψης για το Κυπριακό.
«Εμείς συζητάμε μόνο την κατάργηση των δύο συνθηκών, Συμμαχίας και Εγγυήσεων. Νομίζω ότι δείχνει κατανόηση ως προς το ότι δεν μπορεί ένα φυσιολογικό κράτος -μια έννοια που έχει υιοθετήσει και ο ίδιος- να βρίσκεται υπό την πίεση τρίτων χωρών, την παρουσία τους, τις δήθεν εγγυήσεις ή τα στρατεύματά τους», ποσέθεσε ο κ. Κοτζιάς
Την ίδια στιγμή στο παρασκήνιο, υπάρχει έντονη φημολογία για πιέσεις ώστε να μεταβούν στην Ελβετία οι Πρωθυπουργοί Ελλάδος, Τουρκίας και Βρετανίας ώστε η συζήτηση να διεξαχθεί σε ανώτερο επίπεδο. Τούτο μοιάζει να είναι μία πρόταση που κυκλοφορεί εκ μέρους του Ειδικού Συμβούλου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, του Έσπεν Μπαρθ Άιντε. Έχουν κυκλοφορήσει ακόμη και πιθανές ημερομηνίες, όπως η Κυριακή 9 Ιουλίου και η Δευτέρα 10 Ιουλίου, για μία πιθανή μετάβαση των Αλέξη Τσίπρα, Μπιναλί Γιλντιρίμ και Τερέζα Μέι.
Ωστόσο και σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, από τις συνομιλίες που είχε ο κ. Τσίπρας με τον τούρκο και τη βρετανίδα ομόλογό του δεν προέκυψε κοινό έδαφος και ουδείς εμφανίστηε επισπεύδων να μεταβεί στο Κραν Μοντανά. Όλοι είπαν ότι πρέπει να δοθεί χρόνος στον Αντόνιο Γκουτέρες, που έφθασε την Πέμπτη στο ελβετικό θέρετρο, να συνθέσει τις αποκλίνουσες θέσεις. Μένει να φανεί αν αυτό μπορεί να γίνει και με πόση καθαρότητα, διότι το αρχικό Πλαίσιο Γκουτέρες άφησε «σκιές» που χρειάστηκε να αποσαφηνιστούν. Δεν λείπουν πάντως και όσοι εκτιμούν ότι ο «κρυφός στόχος» είναι η επίτευξη μίας στρατηγικής, ενδιάμεσης συμφωνίας σε ένα πακέτο θεμάτων.
Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι οι προτάσεις Αναστασιάδη δεν περιέχουν κάποιο νέο στοιχείο, ενώ ο τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί υπερθεμάτισε, λέγοντας ότι έγιναν για τα μάτια του κόσμου. Και οι δύο αναφέρθηκαν στην αυριανή έλευση Γκουτέρες, στον οποίο έχουν όλες οι πλευρές (για διαφορετικούς όμως λόγους) εναποθέσει τις ελπίδες τους για υπέρβαση των δυσκολιών.
Αποχωρώντας από τη συνάντηση αργά το βράδυ της Τετάρτης, ο κ. Αναστασιάδης επεσήμανε «η πρόταση μας είναι απόλυτα σοβαρή και στόχο έχει να διαρρήξει τα αδιέξοδα. Εάν κάποιοι δεν θέλουν να αποδεχθούν εύλογες ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων και προσπαθούν να δημιουργήσουν άλλη εικόνα αυτό είναι ένα πρόβλημα που πρέπει οι ίδιοι να το λύσουν. Η δική μας πρόταση στόχο είχε», πρόσθεσε, «να ξεπεραστούν προβλήματα, τα οποία θεωρούνται ανυπέρβλητα, αλλά είναι εκ των ων ουκ άνευ για την ελληνοκυπριακή κοινότητα. Την ίδια ώρα η πρόταση αποσκοπούσε στο να συναντήσει και ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων. Είναι μια γνήσια πρόταση του καθαρού ενδιαφέροντος και της αποφασιστικότητας να εξευρεθεί επιτέλους λύση στο κυπριακό πρόβλημα. Τα άλλα που ακούω θεωρώ ότι δεν συνάδουν με κοινούς στόχους».
Από την πλευρά του, ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, που εξακολουθεί να αναζητεί συνεπείς λύσεις, υπήρξε σαφής ότι δεν έχει σημειωθεί η πρόοδος εκείνη που θα επέτρεπε να μεταβούν οι Πρωθυπουργοί των εγγυητριών δυνάμεων στο Κραν Μοντανά.
«Δεν έχουμε προχωρήσει ως έπρεπε την διαπραγμάτευση, έχει χαθεί πολύς χρόνος κι αυτό εξηγεί γιατί δεν θα έρθουν οι πρωθυπουργοί. Όπως θα είδατε κάποιοι θέλανε να πιέσουν να έρθουν οι πρωθυπουργοί χωρίς να υπάρχουν προϋποθέσεις και επικράτησε η λογική η ορθότερη. Εγώ επανέφερα στη συζήτηση την ανάγκη να πάμε σε συγκεκριμένη διαπραγμάτευση γύρω από τον μηχανισμό εφαρμογής, ελέγχου γύρω από τα στρατεύματα και πως αυτά θα φύγουνε και μια σειρά από άλλα ερωτήματα».
Και πρόσθεσε: «Καταναλώνεται πολύς χρόνος στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για δευτερεύοντα θέματα. Ελπίζω αύριο με τη βοήθεια του σοφού Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε πιο ουσιαστικές συζητήσεις. Η κυπριακή πλευρά ετοιμάζει ένα συγκεκριμένο σύστημα προτάσεων, έχουμε κάνει και εμείς ένα καλό κείμενο για το γιατί πρέπει να καταργηθούν η Συνθήκη Συμμαχίας και η Συνθήκη Εγγυήσεων. Είναι ένα καλοδιατυπωμένο έγγραφο και θα το δώσει αύριο ο κ. Άιντε στον Γενικό Γραμματέα».
Με προσοχή παρακολουθούν τις διαπραγματεύσεις και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Μιλώντας σε δημοσιογράφους ενόψει και της επίσκεψης του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον στην Κωνσταντινούπολη στις 9 και 10 Ιουλίου, όπου θα έχει και συναντήσεις με την τουρκική ηγεσία, ανώτερος αξιωματούχος του Στέητ Ντιπάρτμεντ δήλωσε, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ότι «υπάρχει ενημέρωση λεπτό προς λεπτό από την Ελβετία σε σχέση με τις συνομιλίες για την Κύπρου. Οπότε δεν πρόκειται να σχολιάσω πού βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή και πού το Σαββατοκύριακο. Το ευρύ μήνυμά μας προς όλα τα μέρη είναι ότι υπάρχει μία πραγματικά μοναδική ευκαιρία για τα μέρη στην Κύπρο να αναζητήσουν και να βρουν μία διευθέτηση η οποία θα εκπληρώνει τη μακροχρόνια επιδίωξη στην οποία όλοι συμφωνούν, τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία».
Ο αξιωματούχος υπογράμμισε ότι η ελπίδα και το μήνυμα της αμερικανικής κυβέρνησης σε όλα τα μέρη είναι πως «η ευελιξία, η δημιουργικότητα και η επιμονή στην κυπριακής ιδιοκτησίας διαδικασία είναι ο καλύτερος τρόπος να έχουμε τη διευθέτηση του κυπριακού που ανοίγει τις προοπτικές του λαού στο νησί και των λαών της περιοχής».
Πρόσθεσε ότι στο πλαίσιο αυτό θα κινηθεί το μήνυμα του Υπουργού Εξωτερικών. «Θα δούμε ασφαλώς και σε ποιό σημείο βρισκόμαστε μέχρι το Σαββατοκύριακο σε σχέση με τις συνομιλίες», κατέληξε.
Ανασταδιάδης: Ψυχραιμία και υπομονή
Ψυχραιμία και υπομονή συνέστησε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης με δήλωσή του, μετά τις εργασίες της Διάσκεψης για το Κυπριακό, εξερχόμενος από τον συνεδριακό χώρο για να μεταβεί στο δείπνο εργασίας με τους επικεφαλής των αντιπροσωπειών που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις.
Ο κ. Αναστασιάδης είπε ότι «συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις» τονίζοντας ότι «χρειάζεται ψυχραιμία και χρειάζεται υπομονή», ενώ θέλησε να επαναλάβει, όπως είπε, ότι γνωρίζει τα όρια και τα περιθώρια μέσα στα οποία διαπραγματεύεται.
«Συνεπώς» πρόσθεσε, «μέχρι στιγμής δεν θα μπορούσα να πω ότι υπάρχει αυτό που εσκεμμένα διαδίδεται» αναφερόμενος σε όσα διαδίδονται περί έτοιμου πλαισίου συμφωνίας.
Ερωτηθείς αν η άλλη πλευρά έχει δώσει προτάσεις ο κ. Αναστασιάδης είπε: «Δεν θέλω να πω περισσότερα. Να αρκεστούμε μέχρι εδώ και εν συνεχεία όταν και εφόσον λήξουν (οι διαβουλεύσεις) είτε επιτυχώς είτε ατυχώς τότε θα ενημερωθείτε».
Ο ΓΓ των Ηνωμένων ΕΘνών Αντόνιο Γκουτέρες συνάντησε αργά τους δύο ηγέτες, τον πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και τον τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί.
«Είπα ότι η μέρα θα είναι μακρά, ίσως ήταν πιο σύντομη αλλά ήταν πολύ εντατική, να δούμε τι θα γίνει και τη νύχτα που αρχίζει τώρα», ανέφερε ο Μουσταφά Ακιντζί, εξερχόμενος του συνεδριακού κέντρου όπου διεξήχθησαν διμερείς συναντήσεις με τον ΓΓ του ΟΗΕ.
Ερωτηθείς εάν είναι πιθανή μια συμφωνία, ο κ. Ακιντζί είπε ότι «μέχρι να μπει τελεία, συνεχίζεται (η διαπραγμάτευση).
Το δείπνο με τους επικεφαλής όλων των αντιπροσωπειών που βρίσκονται στο Κραν Μοντάνα ξεκίνησε με καθυστέρηση.
Σύπφωνα με το ΚΥΠΕ, ο Κύπριος πρόεδρος είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα μετά το τέλος των συναντήσεων και διαβουλεύσεων στο συνεδριακό κέντρο.
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς δήλωσε σε δημοσιογράφους σε συνέχεια συνάντησής του με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ:
«Είμαστε σε μια δύσκολη διαπραγμάτευση. Η ελληνική πλευρά έχει υπερασπιστεί το Δίκαιο, το Διεθνές Δίκαιο, έχει υπερασπιστεί το δικαίωμα της Κύπρου να είναι ένα κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος. Είμαστε ακόμα στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης που θα συνεχιστεί και τώρα το βράδυ, στη συνάντηση των επικεφαλής των αντιπροσωπειών και με δείπνο με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Νομίζουμε ότι έχουμε κάνει ό,τι μπορούμε σε αυτήν την διαπραγμάτευση. Ξέρετε ότι τη σώσαμε τρεις φορές από το να καταρρεύσει. Αλλά αυτή η διαπραγμάτευση πρέπει να στηρίζεται στα δίκαια των ανθρώπων, των κρατών, των λαών και στο Διεθνές Δίκαιο».
