Περιδιαβάζοντας στις μεγάλες Κυκλάδες

Η πλώρη ενός μεγάλου καραβιού της γραμμής πρόβαλλε μέσα από την Κουλούρα του Αϊ-Γιώργη στην άκρη του Αμμίτη της Νάξου, μπροστά στον μεγαλόπρεπο, κατακόκκινο ήλιο που πήγαινε να βασιλέψει πίσω από τη γειτονιά της, κρυμμένης από εδώ αλλά πιο κοντινής, Πάρου, της Σύρου, της Μυκόνου και της Τήνου. Πάνω από το ξωκλήσι του Αϊ-Γιώργη παρακολουθούσαμε μέσα στον πορτοκαλί κόσμο το καράβι να μπλέκει τα φώτα του με εκείνα των γειτονιών της Μυκόνου, ακολουθώντας την αντίστροφη πορεία που κάναμε νωρίτερα εμείς για να φτάσουμε σε αυτό το σύμπαν της θάλασσας, των νησιών, των λιμανιών και των πλοίων που του δίνουν κίνηση, ζωντάνια και ομορφιά.

Ξεκινήσαμε στις 7.15 π.μ. μέσα στο μαγικό φως της Ανατολής από το λιμάνι της Ραφήνας με το «Super Runner» (www.goldenstarferries.gr) με τη γεύση των μεγάλων Κυκλάδων νήσων στον νου. Βάλαμε τη μία αιχμή του κουμπάσο στο μικρό στίγμα μας στην άκρη του λιμανιού και διαγράψαμε την πορεία μας στον γενέθλιο τόπο των ταξιδιών, στο κέντρο του Αιγαίου: Τήνος, Μύκονος, Πάρος, Νάξος, Ιος, Σαντορίνη. Εξι διαφορετικές όψεις του μεγάλου θαύματος του αρχαίου και του σύγχρονου κόσμου, του Αρχιπελάγους των πλόων ανθρώπων και ιδεών, την κεντρική ιδέα της μεγάλης θάλασσας των πολιτισμών, της Μεσογείου.

Θυμόμαστε τον «συντοπίτη» μας Αλμπέρ Καμί, με καταγωγή από την ίδια θάλασσα: «Το μεσημέρι, όταν ο ήλιος ανοίγει τους κρουνούς του από φως στο απέραντο και ηχηρό διάστημα, όλα τ’ ακρωτήρια της ακτής φαντάζουν σαν στόλος έτοιμος να σαλπάρει. Αυτά τα βαριά καράβια από βράχο και φως τρέμουν πάνω στις καρίνες τους, σαν να ετοιμάζονται να σηκώσουν πανιά για ηλιόλουστα νησιά»…

Οι γλάροι τσεκάρουν το ταξίδι με το πέταγμά τους. Ακολουθούν το καράβι αβίαστα, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, εκμεταλλευόμενοι την αύρα του. Είναι φανερό ότι έχουν αλλού τον νου τους. Ταξιδεύουν για να κερδίσουν τα προς το ζην. Ομως εκείνα τα άλλα θαλασσοπούλια που καταβάλλουν κοπιώδη προσπάθεια να πετάξουν δυναμικά στο πρώτο επίπεδο πάνω από τη θάλασσα, παράλληλα με το καράβι, αγγίζοντας με τις φτερούγες τους σχεδόν τις κορυφές των κυμάτων, δείχνουν να απολαμβάνουν το πέταγμα, το ταξίδι. Και βάζουν τα δυνατά τους.

Σαν τα πουλιά οι άνθρωποι ταξίδευαν σε αυτήν τη θάλασσα για να αλλάξουν τις ζωές τους. Τότε και τώρα, νυν και αεί. Κωπηλατούσαν με τα πρωτόγονα σκαριά τους, ίσως δεμάτια από θαλασσόξυλα και καλάμια, για να φέρουν στο νησί τους ή στις ακτές της ηπειρωτικού ελλαδικού χώρου την πολύτιμη πέτρα της Μήλου, τον οψιδιανό, για να κατασκευάσουν κοφτερά εργαλεία και να ακονίσουν ακόμη περισσότερο τον νου και τον πολιτισμό τους. Για να ζήσουν καλύτερα. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν διαλέξει από νωρίς να ζουν στο Ξώμπουργκο της Τήνου.

Ωρα 9.15 π.μ. Πού αλλού μπορείς να δεις αυτά τα κάτασπρα χωριά, μου λέει η συνταξιδιώτις μου καθώς το καράβι μπαίνει στο λιμάνι της Τήνου. Και σκέφτεσαι αυτούς τους οικισμούς να εναλλάσσονται με τις συστάδες ή τους μοναχικούς περιστερώνες σε επάλληλους κύκλους που ανοίγονται με επίκεντρο τον επιβλητικό βράχο, πιο πάνω από τη Μονή της Ιεράς Καρδίας του Ιησού. Να θυμάσαι ότι ένα από αυτά τα χωριά λέγεται Αγάπη.

Τα οικοδομήματα λες και έχουν διαβεί το στενό μεταξύ Τήνου και Μυκόνου και έχουν αρχίσει να σκαρφαλώνουν στο «φρύδι» του γκρεμού του Αρμενιστή και να πυκνώνουν, μετά τον πέτρινο φάρο, καθώς απλώνονται σε όλο το νησί. Δύο τόσο διαφορετικοί κόσμοι, ο ένας δίπλα στον άλλο.

Ωρα 10 π.μ. Το καράβι δένει στο λιμάνι της Μυκόνου. Πλοία πάνε κι έρχονται μπροστά στο διάσημο «μέτωπο» της Χώρας. Κάποια έχουν αγκυροβολήσει αρόδο και διασταυρώνουν τα ιστία τους με εκείνα των λευκών ανεμόμυλων. Οι πλόες εδώ είναι και ταξίδια του νου. Τον κοσμοπολιτισμό συνθέτουν δύο σπουδαίες έννοιες, ο κόσμος και ο πολιτισμός. Από πολύ παλιά, σε τούτες τις θάλασσες, θαύμαζαν όσους είδαν τα άστεα πολλών ανθρώπων και γνώρισαν τη σκέψη τους. Ξεχωρίζουμε και ταυτιζόμαστε με τον πλου ενός σκάφους που φανταζόμαστε ότι ταξιδεύει για την ιερή Δήλο.

Ωρα 11.10 π.μ., ώρα Πάρου. Κάποτε, ένας πολίτης αυτού του νησιού, ο ποιητής Αρχίλοχος, έγραψε πως έχουμε ακουμπήσει τις ψυχές μας στις αγκάλες των κυμάτων. Δεν σταματήσαμε ποτέ να το κάνουμε αυτό. Σχεδιάζουμε τις πορείες μας με τα απόνερα που αφήνουν πίσω τους οι πλόες των σκαφών μας, παλιών και σύγχρονων. Μια τέτοια σύγχρονη, απαστράπτουσα, θαλαμηγός βγαίνει από τον κόλπο της Παροικιάς και μας δείχνει την πορεία μας με ένα βαθύ αυλάκι πάνω στο γαλάζιο.

Ωρα 12 το μεσημέρι. Προσπερνάμε την Πορτάρα και δένουμε στη σκιά του Κάστρου. Κατεβαίνουμε στη Νάξο. Για πόσες φορές ακόμη; Οσες και τα θέλγητρα του πάμπλουτου νησιού. Δηλαδή άπειρες, όση και η γοητεία τού επί Γης παράδεισου του ταξιδιώτη που πλέει στο κέντρο του Αιγαίου. Το καράβι φεύγει και χάνεται στη στροφή χωρίς εμάς.
Ο νους μας, όμως, το ακολουθεί μέχρι την Ιο.

Ωρα 1 μ.μ. Εχω προσπεράσει αυτόν τον πέτρινο φάρο που σηματοδοτεί την είσοδο του λιμανιού του Γιαλού, σχεδόν με κάθε μέσο –με ταχύπλοα και συμβατικά καράβια της γραμμής, δυναμικά κρούζερ, ακόμη και με υδροπλάνο. Πάντα το τόξο που διαγράφεις μπροστά στον φάρο και μετά η μετάνοια μπροστά στις ωραιότερες καμπύλες και στις ευθείες γραμμές του Αιγαίου, αυτές της Αγίας Ειρήνης, αποτελούν υπέρτατη απόλαυση του ταξιδιού.

Ωρα 2 μ.μ. Δεν χρειάζεται να προσπαθήσεις να φέρεις στον νου σου το δέος που νιώθεις όταν το καράβι που σε πηγαίνει εκεί μπαίνει στην Καλντέρα. Μία φορά αν τη ζήσεις, δεν την ξεχνάς ποτέ.

Τα λευκά κτίσματα με τις καμάρες κύπτουν με αρκετή συστολή στην άκρη του γκρεμού για να κοιτάξουν κάτω στο επίπεδο της θάλασσας τα σχήματα που διαγράφουν οι πρύμνες των καραβιών. Λευκά σχέδια, όπως τα μοτίβα που σχεδιάζουν με ασβέστη στις μικρές Κυκλάδες στα σοκάκια. Αλλά και εσύ που τα κοιτάζεις από κάτω στην κορυφή του μαύρου γκρεμού, αισθάνεσαι το ίδιο σκίρτημα, την πιο ταιριαστή τελεία στην ιστορία του ταξιδιού πάνω στη διαγώνιο των Κυκλάδων. l