Ταξιδιώτης ή τουρίστας;

Κάθε χρόνο τα ταξίδια μου γίνονται όλο και πιο δύσκολη υπόθεση. Oχι επειδή δεν έχω τη διάθεση. Επειδή τα έσοδά μου διαρκώς μειώνονται –η κρίση συνεχίζεται στη γειτονιά μου, η πολυδιαφημισμένη ανάπτυξη που έρχεται/ήρθε δεν χτύπησε τη δική μου πόρτα. Επειδή οι τιμές στους περισσότερους προορισμούς που με ενδιαφέρουν είναι πλέον απαγορευτικές για το πορτοφόλι μου. Επειδή οι απευθείας πτήσεις από Αθήνα σε πολλές χώρες έχουν κοπεί ή περιοριστεί δραματικά και το πηγαινέλα με ανταποκρίσεις κάνει τη διαδικασία όχι μόνο αφόρητα ακριβή αλλά και αφόρητα κουραστική –άλλο να φτάνεις στη Λισαβόνα σε τεσσεράμισι ώρες και άλλο σε δεκαεννέα! Κάποτε όλα ήταν πιο εύκολα και απλά, τώρα θυσιάζω πολλά μέσα στον χρόνο, κάνω κόλπα ταχυδακτυλουργικά για να καταφέρω να μαζέψω τα χρήματα που χρειάζομαι για να ταξιδεύω. Αλλά, όσες θυσίες και αν χρειαστεί να κάνω, τα ίδια τα ταξίδια δεν είμαι διατεθειμένος να τα θυσιάσω.

Με επαναστατική διάθεση (λευτεριά στον μπαϊλντισμένο!) ξεκίνησα πριν από μερικές ημέρες να ψάχνω ποιος θα είναι ο επόμενος, θερινός, προορισμός μου. Με τη φιλοδοξία να εξερευνήσω την Παταγονία ή να χαθώ στους πολυπληθείς δρόμους του Τόκιο, ο αφελής και ονειροπόλος. Τελικά θα καταλήξω σε κάτι πολύ πιο κοντινό και βολικό, κάτι που να αντέχει η τσέπη μου. Κι ενώ οργάνωνα την απόδρασή μου, που την περιμένω πώς και πώς, έφτασε στα χέρια μου το βιβλίο του Στέλιου Βαρβαρέσου «Η χαμένη τέχνη του ταξιδιού» (εκδόσεις Παπαζήση), με υπότιτλο «Από τον ταξιδιώτη στον τουρίστα. Ενας εναλλακτικός οδηγός αναζήτησης». Αξιόλογη δουλειά. Μια έκδοση που «πρωτίστως απευθύνεται σε αυτούς που βλέπουν το ταξίδι ως μια διαδικασία καταπολέμησης της άγνοιας και οικειοποίησης του περιβάλλοντος κόσμου». Ενας από εκείνους είμαι κι εγώ!

Καθηγητής Οικονομικής και Πολιτικής του Τουρισμού στη Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας στα ΑΤΕΙ Αθήνας και άνθρωπος με μεγάλη εμπειρία στα ταξίδια, ο Βαρβαρέσος υπογράφει ένα εκτεταμένο δοκίμιο-έρευνα που διαβάζεται με μεγάλο ενδιαφέρον από όσους ταξιδεύουν συνειδητά, επειδή θέλουν να γνωρίσουν τον κόσμο. Την ίδια όμως στιγμή εξηγεί (ανατρέχοντας και στα γραπτά μεγάλων ταξιδιωτών, λογοτεχνών και φιλοσόφων) σε εκείνον που πιθανόν δεν έχει καταλάβει, τη διαφορά του ταξιδιώτη από τον τουρίστα και τη σημασία που έχει στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της κοσμοθεωρίας του ανθρώπου η γνωριμία του με πολιτισμούς διαφορετικούς (ελαφρώς ή και εντελώς) από τον δικό του.

Γκουγκλάροντας χώρες και πόλεις, ψάχνοντας πτήσεις και ξενοδοχεία και διαβάζοντας ταυτοχρόνως τη «Χαμένη τέχνη του ταξιδιού», μπαίνοντας δηλαδή ξανά σε trip «βαλίτσα, διαβατήριο και άντε γεια» (ύψιστη απόλαυση!), ένιωσα να φεύγουν για λίγο από πάνω μου τα βάρη μιας δυσχερούς κατά τα τελευταία χρόνια καθημερινότητας, με πολλά προβλήματα στη δουλειά, απληρωσιές, ανασφάλειες, εκνευρισμούς κ.τ.λ. Αρχισα να αισθάνομαι τις θεραπευτικές ιδιότητες του ταξιδιού προτού καν το ταξίδι ξεκινήσει. Αν αυτό δεν είναι μαγεία, τότε τι είναι; Αντιπρότεινα σε έναν φίλο που θα δώσει έναν σκασμό λεφτά για δεκαπέντε ημέρες σε παραθαλάσσιο ξενοδοχείο «για να παίξουν τα παιδιά και να χαρούν τον ήλιο», να σπάσει στα δύο τις διακοπές (θα του στοιχίζει το ίδιο, πάνω κάτω): μία εβδομάδα στην παραλία και μία εβδομάδα κάπου στο εξωτερικό, για να δει η οικογένειά του επιτέλους κάτι περισσότερο από το ελληνικό απέραντο γαλάζιο. Για να δει και ο ίδιος κάτι περισσότερο από ένα αυγουστιάτικο φεγγάρι μέσα στο ποτήρι με το κρασί του, δίπλα στη «μία τζατζίκι, μία μαρίδα και μία βλίτα» της παραλιακής ταβέρνας.

Δεν νομίζω πως με πήρε στα σοβαρά. Διαβάζοντας μια παράγραφο από τον πρόλογο του Βαρβαρέσου, σκέφτηκα ξανά πόσα χάνει, αφού το ταξίδι είναι: «Μαγικό ραβδί που χαρίζει στον άνθρωπο τη νιότη μεταμορφώνοντάς τον σε παιδί, τον βοηθά να βιώνει μυριάδες ανακαλύψεις και αποκαλύψεις και τον σπρώχνει να αναζητά το αληθινό, να προσπερνά το κάλπικο και το επιφανειακό. Το ταξίδι «ανοίγει» τα μάτια του ανθρώπου, του σμιλεύει και του εξευγενίζει την ψυχή, του καλλιεργεί την τέχνη της μνήμης, και σαν επιβράβευση του χαρίζει στο διάβα των τόπων και των εποχών τη γαλήνη, την εσωτερική πληρότητα, την ειρήνη». Δεν θα μπορούσα να το πω καλύτερα. Ταξιδέψτε! Με τα παιδιά σας!

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 2 Ιουλίου 2017.