Με τις συζητήσεις να εισέρχονται απευθείας «στα βαθιά» της ασφάλειας και των εγγυήσεων ξεκίνησε το πρωϊ της Τετάρτης 28 Ιουνίου η Διάσκεψη για το Κυπριακό στο Κραν Μοντάνα της Ελβετίας.
Οι συνομιλίες αυτές, που θα ακολουθηθούν το απόγευμα από συνομιλίες για το εδαφικό, θα διεξαχθούν υπό το φως της απόσυρσης από τον Έσπεν Μπαρθ Άιντε του κοινού εγγράφου που ο ειδικός σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών αποπειράθηκε να ετοιμάσει ως κοινή βάση για τις διαπραγματεύσεις.
Η Αθήνα αλλά και η Λευκωσία εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την απόσυρση του εγγράφου. Σύμφωνα μάλιστα με ορισμένες πληροφορίες, ακόμη και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες (που δεν αναμένεται στην Ελβετία πριν από την Παρασκευή 30 Ιουνίου) φέρεται να δυσαρεστήθηκε από το περιεχόμενο του εγγράφου Άιντε. Ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς δεν δίστασε μάλιστα να αναρτήσει και σχετικό tweet εκφράζοντας την ικανοποίησή του.
Άλλωστε, ο κ. Κοτζιάς φέρεται να ενοχλήθηκε ιδιαίτερα από τις «μονομερείς» πρωτοβουλίες του νορβηγού αξιωματούχου, συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά στην παραποίηση που κατά τον ίδιο έκανε ο κ. Άιντε επί της πρότασής του για ένα Σύμφωνο Φιλίας Ελλάδος – Τουρκίας – Κύπρου, αλλά και από την ιδέα περί μίας Συνθήκης Εφαρμογής της λύσης με συμμετοχή της Τουρκίας.
Ο ειδικός σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα παραδέχθηκε δημοσίως, σε συνέντευξη Τύπου το μεσημέρι της Τρίτης, ότι η προσπάθειά του για σύνταξη ενός κοινού εγγράφου απέτυχε. Όπως είπε, υπάρχει απόσταση μεταξύ των δύο κοινοτήτων επί του κρίσιμου κεφαλαίου της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Διευκρίνισε λέγοντας ότι η μία πλευρά ενδιαφέρεται για την ασφάλεια μίας κοινότητας (οι Τουρκοκύπριοι) και η άλλη για την ασφάλεια του κράτους (οι Ελληνοκύπριοι). Ο κ. Άιντε σημείωσε επίσης ότι τα Ηνωμένα Έθνη δεν υπέβαλαν καμία πρόταση σε θέματα ουσίας επί της ασφάλειας και των εγγυήσεων
Χωρίς κοινό έγγραφο, οι συνομιλίες επί του δυσκολότερου κεφαλαίου θα πιάσουν το νήμα από εκεί που αυτό έμεινε μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης των εμπειρογνωμόνων στο Μον Πελεράν μετά την πρώτη Διάσκεψη της Γενεύης. Τότε, οι εμπλεκόμενες πλευρές κατέγραψαν σειρά ερωτημάτων επί της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Είναι όμως ξεκάθαρο ότι σχεδόν όλα θα εξαρτηθούν από τη στάση της Άγκυρας και από το πόσο διατεθειμένη είναι να ανοίξει τα χαρτιά της και να κινηθεί εποικοδομητικά προς μία λύση ή θα προτιμήσει να περιμένει.
Είναι ξεκάθαρο ότι πίσω από κλειστές πόρτες θα γίνουν πολύ περισσότερες συναντήσεις από όσες θα δημοσιοποιηθούν. Ήδη, από το απόγευμα της Τρίτης 27 Ιουνίου, υπήρξαν επαφές του κ. Άιντε με τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, επαφές του δεύτερου με τον κ. Κοτζιά αλλά και με τον βρετανό υπουργό Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον που τελικώς μετέβη στο Κραν Μοντάνα – ένδειξη ότι το Λονδίνο αποδίδει μεγάλη σημασία στη Διάσκεψη.
