Είκοσι χρόνια ζωής συμπληρώνει φέτος ο διοπτροφόρος μάγος της Τζόαν Ρόουλινγκ. Το πρώτο βιβλίο της σειράς «Χάρι Πότερ και η Φιλοσοφική Λίθος» κυκλοφόρησε στα βιβλιοπωλεία στις 26 Ιουνίου 1997, σε μόλις 500 αντίτυπα.
Το φαινόμενο Χάρι Πότερ έχει απασχολήσει πολλούς κριτικούς λογοτεχνίας, θεωρητικούς, ακόμα και ακαδημαϊκούς. Και ενώ πολλοί από αυτούς σπεύδουν να τον απορρίψουν, κάνοντας λόγο για ένα «απλοϊκό σύμπαν», άλλοι το υπερασπίζονται, μιλώντας για αυτό με τα καλύτερα λόγια και ανακαλύπτοντας νέα επίπεδα με κάθε ανάγνωση του βιβλίου ή κάθε θέαση της ταινίας. Άλλωστε, με τον Χάρι Πότερ κανείς δεν ασχολείται μόνο μία φορά.
Θεωρίες επί θεωριών έχουν αναπτυχθεί για το σύμπαν της Ρόουλινγκ. Ο Γάλλος φιλόσοφος Ζαν Κλοντ Μιλνέρ να έγραφε ότι ο Χάρι Πότερ ακολουθεί τις αρχές της Μάργκαρετ Θάτσερ (η θεία Μαρτζ αποτελεί μια θατσερική φιγούρα, σύμφωνα με τον Μιλνέρ) και ότι αναφέρεται στην άνοδο της μεσαίας τάξης, ωστόσο, η επιτυχία των ιστοριών του μαθητευόμενου μάγου δεν έγκειται εκεί.
Με πραγματικούς χαρακτήρες που έχουν βάθος, ψυχολογικές ανακατατάξεις, με έναν ήρωα που γκρινιάζει και φοβάται, με ανθρώπους που δεν διστάζουν να αποκαλύψουν πραγματικά συναισθήματα, η ευφυΐα του Χάρι Πότερ βρίσκεται στο γεγονός ότι βασίζεται σε ένα κλασικό είδος βρετανικής λογοτεχνίας: στις εφηβικές ιστορίες που διαδραματίζονται σε σχολικό περιβάλλον.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Το σύμπαν του Χάρι Πότερ θίγει ζητήματα ρατσισμού, είναι ώρες-ώρες βαθιά πολιτικό (αρκεί κάποιος να δει το Τάγμα του Φοίνικα με την ανατριχιαστική παρουσίαση των «κυβερνώντων» του μαγικού κόσμου), μιλά για τη φιλία, τη θυσία και τον θάνατο.
Ακόμα περισσότερο: αναδεικνύει τη σημασία της παιδείας (έστω και κλασικής στα πρότυπα της Οξφόρδης). Είναι στο σχολείο του που ο Χάρι Πότερ και οι φίλοι του βρίσκουν καταφύγιο σε δύσκολους καιρούς.
Ο Στήβεν Κινγκ, μεγάλος φαν της Τζόαν Ρόουλινγκ, έχει δηλώσει ότι «ο Χάρι θα αντέξει τη δοκιμασία του χρόνου και θα καταλήξει στο ράφι όπου βρίσκονται μόνο οι καλύτεροι. Θα πάρει τη θέση του ανάμεσα στην Αλίκη, τον Χακ, τον Φρόντο και την Ντόροθι».
Δεν είναι δύσκολο να σκεφτούμε πως θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα κάτι τέτοιο. Παρά τις επιμέρους αδυναμίες, ο Χάρι Πότερ αγαπήθηκε αμέσως από εκατομμύρια παιδιά και ενηλίκους -που θέλησαν να παραμείνουν παιδιά.
Τα πρώτα ταυτίστηκαν, μεγάλωσαν, προσπάθησαν να μιμηθούν τα μαγικά ξόρκια του Χάρι Πότερ και να αποκτήσουν τη δική τους κουκουβάγια (προκαλώντας την αντίδραση των φιλοζωικών εταιρειών που δικαίως επαναλάμβαναν ότι οι κουκουβάγιες δεν είναι κατοικίδια).
Ίσως ο Χάρι Πότερ να είναι απλά ένας διάττων αστέρας που θα χαθεί όταν σταματήσουμε κάποια στιγμή να μιλάμε γι’αυτόν. Ίσως να μην ξανασχοληθούμε με τον κόσμο του. Ίσως να μην ξανακούσουμε τη λέξη Χόγκουαρτς. Για λίγο, όμως, κατάφερε να μας προσφέρει τη μαγεία. Εκείνη που πολλές φορές λείπει από τη ζωή μας.
