Ποια αντιπολίτευση θα έχει ο Μακρόν

Με την αποχή να έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ, στο 57%, και τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις αποδεκατισμένες, οι βουλευτικές στη Γαλλία έδειξαν δύο πράγματα: Πρώτον, την απόλυτη κυριαρχία του νέου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στην Εθνοσυνέλευση όπου έχει άνετη υπερ-πλειοψηφία. Και, δεύτερον, τον κίνδυνο να ξεσπάσει στους δρόμους, και με βία, η αντιπολίτευση στις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζει, ιδίως στο καυτό μέτωπο των εργασιακών.

«Αυτή είναι η πιο μονόχρωμη Εθνοσυνέλευση στην ιστορία μας. Ο Μακρόν θα αντιμετωπίσει μικρή ή καθόλου κοινοβουλευτική αντιπολίτευση. Αλλά είναι βέβαιο ότι πολλές από τις αλλαγές του (εργασιακά, συνταξιοδοτικό) θα προκαλέσουν πόνο και απογοήτευση στους ψηφοφόρους, με αποτέλεσμα να ενισχυθούν από το φθινόπωρο οι φωνές εκείνων που βρίσκονται στα πολιτικά άκρα και στους δρόμους. Αυτή η Εθνοσυνέλευση δεν είναι αντιπροσωπευτική των πολιτικών δυνάμεων της χώρας και η κατάσταση είναι δυνητικά εκρηκτική καθώς η αντιπολίτευση πιθανόν να εκφραστεί εκτός του Κοινοβουλίου» μάς λέει ο Ζαν-Μαρκ Ντανιέλ, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο πανεπιστήμιο ESPC Europe στο Παρίσι και αρθρογράφος στην εφημερίδα «Les Echos».

Το άλλοτε κραταιό Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι ταπεινωμένο. Οι ψηφοφόροι πήραν εκδίκηση για την καταστροφική προεδρία του Ολάντ και το τιμώρησαν με μόλις 44 έδρες (από 284 που είχε, επί συνόλου 577). Ο γενικός γραμματέας Ζαν-Κριστόφ Καμπαντελίς δεν εξελέγη καν βουλευτής. Παραιτήθηκε το βράδυ της περασμένης Κυριακής μόλις έγιναν γνωστά τα αποτελέσματα, συνοψίζοντας τη ζοφερή κατάσταση του κόμματος ως «αμετάκλητο τέλος».

Η γκωλική Δεξιά (Ρεπουμπλικανοί και οι σύμμαχοί τους) θα είναι η μεγαλύτερη δύναμης της αντιπολίτευσης με 137 έδρες (έναντι 350 για το κόμμα του Μακρόν). Πενιχρή παρηγοριά καθώς το κόμμα είχε να δει τόσο κακές επιδόσεις από το 1981, όταν σάρωσε στην προεδρία ο σοσιαλιστής πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν. Το πιο φλέγον ερώτημα για τους δεξιούς είναι τι είδους αντιπολίτευση θέλουν να κάνουν στον Μακρόν –με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι θα είναι ήπια, γιατί θα τους είναι δύσκολο ιδεολογικά να διαφωνούν με φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις υπέρ της οικονομίας της αγοράς.

Σε κακή κατάσταση έχει περιπέσει και το Εθνικό Μέτωπο. Η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν, ηγέτις και προεδρική υποψήφια, κέρδισε για πρώτη φορά μία έδρα στη Βουλή μαζί με άλλα επτά στελέχη του FN. Αλλά το κόμμα δεν πέτυχε το όριο των 15 εδρών για να αναγνωριστεί ως κοινοβουλευτική ομάδα και να δικαιούται χρόνο ομιλίας στη Βουλή, και πρόσθετη χρηματοδότηση. Μαίνονται και εσωτερικές διαμάχες –κυρίως για την επιλογή της Λεπέν να κάνει εκστρατεία με πλατφόρμα την έξοδο της Γαλλίας από την ευρωζώνη, που σήμερα θεωρείται ως ένας από τους κύριους λόγους για την αποτυχία της στις προεδρικές απέναντι στον σοσιαλφιλελεύθερο ευρωπαϊστή Μακρόν.

Η πιο ηχηρή φωνή της αντιπολίτευσης, εντός και εκτός Βουλής, μάλλον θα είναι ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, βετεράνος της ριζοσπαστικής Αριστεράς και επικεφαλής της «Ανυπότακτης Γαλλίας» που, με 17 βουλευτές, μπορεί να σχηματίσει κοινοβουλευτική ομάδα. «Θα τους κάνω τη ζωή κόλαση» είπε προαναγγέλλοντας σκληρή αντίσταση στον μισητό loi-travail (περικοπές 120.000 θέσεων εργασίας στο δημόσιο, ατομικές συμβάσεις στον ιδιωτικό τομέα, πιο εύκολες απολύσεις και γενικότερη χαλάρωση της εργασιακής νομοθεσίας). Η φωνή του θα ακουστεί δυνατά και στους δρόμους μαζί με τα συνδικάτα, που έχουν προαναγγείλει τις πρώτες κινητοποιήσεις.

Πεπεισμένος ότι το ιστορικό 57% της αποχής στις βουλευτικές αποδεικνύει μια «αδρανή εχθρότητα» προς τον Μακρόν και τις αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις του, ο Μελανσόν λέει πως ο πρόεδρος δεν έχει «καμία νομιμοποίηση να διαπράξει ένα κοινωνικό πραξικόπημα». «Βλέπω σε αυτή την αποχή μια ενέργεια που θα είναι διαθέσιμη εάν ξέρουμε πώς να τη χρησιμοποιήσουμε για τον αγώνα μας» είπε ο Μελανσόν, τονίζοντας ότι μια ισχυρή αντιπολίτευση είναι απαραίτητη μπροστά σε τόσο αμφιλεγόμενα μέτρα.

Ο Μακρόν, πάντως, επείγεται να θέσει σε κίνηση τη μεταρρυθμιστική ατζέντα τις επόμενες εβδομάδες και συγκάλεσε ήδη ειδική κοινοβουλευτική σύνοδο για να ξεκινήσει η διαδικασία. Αυτή περιλαμβάνει κατά προτεραιότητα σχέδια για την αλλαγή της ογκώδους και «ιερής» επί 200 χρόνια γαλλικής εργατικής νομοθεσίας για να διευκολυνθούν προσλήψεις και απολύσεις (διακηρυγμένος στόχος είναι η μείωση της ανεργίας κάτω από 10%). Και μάλιστα οι αλλαγές θα περάσουν μέσω διαταγμάτων με υπογραφές υπουργικού συμβουλίου, ώστε να κυρωθούν χωρίς εκτεταμένο διάλογο και χωρίς ευκαιρίες για τροπολογίες.

Τα σχέδια του γάλλου προέδρου για την Ευρώπη

«Ακριβός φίλος: Ο Μακρόν σώζει την Ευρώπη και η Γερμανία θα πρέπει να πληρώσει τον λογαριασμό» γράφει το «Spiegel». Λαϊκά ταμπλόιντ, όπως η «Bild», αναρωτιούνται «πόσα θα μας κοστίσει ο Μακρόν» και τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του για την αναγέννηση της ευρωζώνης. Στην πανίσχυρη Γερμανία, η ανακούφιση για την αναχαίτιση του εθνολαϊκισμού στη Γαλλία έδωσε γρήγορα τη θέση της στον σκεπτικισμό για το ρεφορμιστικό ευρω-όραμα του 39χρονου προέδρου.

Πηγές από την καγκελαρία επιμένουν ότι η προϋπόθεση για τις αλλαγές στην ΕΕ που επαγγέλλεται ο ευρωπαϊστής Μακρόν είναι η επιτυχία των οικονομικών μεταρρυθμίσεων στο εσωτερικό της Γαλλίας. Τότε και μόνο τότε θα αρχίσουν να συζητούν σοβαρά σε Βερολίνο και Βρυξέλλες τις τολμηρές προτάσεις του για την Ευρώπη.
Μεταξύ άλλων, ο Μακρόν ζητάει την καθιέρωση ενός υπουργού Οικονομικών της ευρωζώνης και τη δημιουργία κοινού προϋπολογισμού για επενδύσεις και δημοσιονομικές μεταβιβάσεις σε όλο το μπλοκ το οποίο, όπως υποστηρίζει ο γάλλος πρόεδρος, θα συνέβαλλε στη σταθεροποίηση της ζώνης του ευρώ και στην αποκατάσταση των χωρών που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα, όπως η Ελλάδα.

Ιδέες που βρίσκουν αντίσταση και στις πλούσιες χώρες του «σκληρού πυρήνα», οι οποίες φοβούνται το κόστος, αλλά και σε χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία, που πιστεύουν ότι έτσι θα παγιωθεί ντε φάκτο η ΕΕ των πολλών ταχυτήτων, με όσους είναι εκτός ευρώ να καταδικάζονται στη δεύτερη και τρίτη κατηγορία.
Πολλοί Χριστιανοδημοκράτες της Ανγκελα Μέρκελ, με πρώτο τον υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αντιστέκονται σθεναρά στην ιδέα να γίνει η ευρωζώνη μια «μόνιμη ένωση μεταβίβασης χρημάτων» από τις ισχυρές στις οικονομικά αδύναμες χώρες-μέλη. Λένε επίσης ότι οι ιδέες του Μακρόν θα απαιτούσαν αλλαγές στις ευρωπαϊκές συνθήκες (κάτι που έχει παραδεχθεί και ο ίδιος δηλώνοντας ότι αυτό δεν είναι πλέον ταμπού για τη Γαλλία), εγχείρημα ριψοκίνδυνο στο σημερινό πολιτικό περιβάλλον, με πρόσθετη επιπλοκή το Brexit.

Αντ’ αυτού, οι Γερμανοί είναι πιο πιθανό να επιδιώξουν μικρότερες αν και συμβολικά σημαντικές πρωτοβουλίες με την κυβέρνηση Μακρόν, όπως κοινά επενδυτικά προγράμματα, εναρμόνιση των φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις, στενότερη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, και προώθηση της ψηφιακής και της ενεργειακής ένωσης.

Ο Μακρόν έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι δεν τάσσεται υπέρ των ευρωομολόγων που ορισμένοι συντηρητικοί γερμανοί πολιτικοί χαρακτηρίζουν «κόλαση» για τους ψηφοφόρους τους αλλά τονίζει συνεχώς την ανάγκη για επενδύσεις υπέρ της ανάπτυξης