Ολοι τον γνωρίζουν ως έναν από τους μεγαλύτερους συνθέτες και αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα, όμως μόνο ένα πρόσωπο είναι σε θέση να γνωρίζει ότι υπήρξε και ένας «συνταρακτικός πατέρας». Κατ’ αρχάς, ο Ιάννης Ξενάκης έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του εικαστικού ιδιώματος της ζωγράφου, γλύπτριας αλλά και συγγραφέως κόρης του, Μάχης Ξενάκη. Τους τρόπους και τους τόπους ώσμωσης και επιρροής εκείνη τους αναζητεί μέχρι σήμερα αν και συχνά παρεισφρέουν στη δουλειά της με αναπάντεχο τρόπο. Οπως στις «Μέδουσες», την ταινία με την οποία παρουσιάζει δουλειά της στο εργοστάσιο «ΡΕΑ» μαζί με άλλους δέκα καλλιτέχνες στο πλαίσιο της έκθεσης «Μικροφυσικές των ερειπίων», μία από τις εκφάνσεις του θεματικού του άξονα «Αργολική Industriale» του πρότζεκτ «Διεθνής Τόπος» Πελοπόννησος: Αργος-Μυκήνες, της Ελένης Βαροπούλου. Πρόκειται για την επιστροφή της γνωστής θεατρολόγου και κριτικού στην ευρύτερη περιοχή της Αργολίδας από τις 3 ως τις 9 Ιουλίου, είκοσι χρόνια μετά τη λήξη του ιστορικού site specific Φεστιβάλ Αργους που είχε επιμεληθεί την περίοδο 1994-1997. Ο συνδετικός τους ιστός είναι η κεντρική τους ιδέα. «Μια δραματουργία των τόπων και χώρων» όπως εξηγεί η κυρία Βαροπούλου.
Στις «Μέδουσες», η κυρία Ξενάκη θα προβάλει σχέδιά της από την περίοδο 2014-16 με τη μουσική υπόκρουση ενός από τα ηλεκτροακουστικά έργα του συνθέτη προκειμένου να τιμήσει τον πατέρα της, ο οποίος εξάλλου πρωταγωνιστεί στην άλλη θεματική του πρότζεκτ της κυρίας Βαροπούλου, «Πολύτοπον Ιάννης Ξενάκης». Πρόκειται το «Ο μύθος του Ηρός», το οποίο είναι βασισμένο στην Πολιτεία του Πλάτωνος και ο Ξενάκης το είχε συνθέσει για να μεταδοθεί κατά τη διάρκεια του θεάματος ήχου και φωτός Διάτοπο, δηλαδή ενός από τα πιο σημαντικά του Πολύτοπα, κατά τη διάρκεια των εγκαινίων του κέντρου Ζορζ Πομπιντού το 1978. Η Μάχη Ξενάκη εξηγεί τη σύλληψη του έργου ως εξής: «Οταν έγραφα το βιβλίο για τον πατέρα μου, «Ιάννης Ξενάκης, ένας συνταρακτικός πατέρας», που εκδόθηκε το 2015 από τις εκδόσεις Actes Sud, είδα τα σχέδιά μου να μεταμορφώνονται καθώς καταπιανόμουν με την παιδική μου ηλικία μαζί του στην Κορσική και με τα υποβρύχια ψαρέματά μας. Τα παστέλ μου ηρεμούσαν και σιγά-σιγά γίνονταν μελάνια και ακουαρέλες, δημιουργώντας μια καινούργια αντιστοιχία με τα γλυπτά μου. Μέσα σε αυτό το καινούργιο υδάτινο περιβάλλον, θαλάσσια πλάσματα, μέδουσες και μάτια εμφανίστηκαν. Οσον αφορά τη μέδουσα, ανεξάρτητα από εκείνη των θαλασσών, που είναι ταυτόχρονα γοητευτική και ανησυχητική με τα πλοκάμια της που μοιάζουν με αυτά του χταποδιού ή της αράχνης –εξίσου πανταχού παρούσα αυτή η τελευταία στη δουλειά μου -, αισθάνθηκα ότι ήταν η «Μέδουσα» της ελληνικής μυθολογίας που έκανε την εμφάνισή της στα σχέδιά μου. Συνδεόταν ταυτόχρονα με το βλέμμα, τη θηλυκότητα, τον αποκεφαλισμό, την εκμηδένιση, τη ζωή. Η παρουσία του ματιού ή η απουσία του παραμένουν πανταχού παρούσες στη δουλειά μου» εξηγεί στο «Βήμα» κάνοντας μια έμμεση αναφορά στον τραυματισμό του πατέρα της στο αριστερό μάτι στη διάρκεια των Δεκεμβριανών.
Και μολονότι αποφεύγει την «κατάρα» των παιδιών υπερδιάσημων γονέων και δεν θέλει να μιλάει για τον πρόγονό της, θα πει επ’ αφορμή της συγγραφής του βιβλίου της «Ιάννης Ξενάκης, ένας συνταρακτικός πατέρας»: «Οταν έγινα μητέρα, ένιωσα ότι ήθελα να καταλάβω πώς αυτό το αγόρι και ο μετέπειτα άνδρας διαμορφώθηκε με τους διαδοχικούς τραυματισμούς που υπέστη σε νεαρή ηλικία καθώς, υπό μια έννοια, ήταν πανταχού παρόντες στη μουσική του. Οταν ανέλαβα την ευθύνη των αρχείων του, θέλησα να μοιραστώ το συναρπαστικό ταξίδι που έζησα μέσα στον χρόνο και τη σκέψη του και να δείξω πώς κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να ελέγξει το χάος των συναισθημάτων του χάρη στην ανάπτυξη μιας νέας μουσικής και αρχιτεκτονικής. Ηθελα επίσης να μεταφέρω μια προσωπική μαρτυρία. Οτι πέρα από τον δημιουργό που όλοι γνώριζαν ως έναν άνθρωπο που τον απασχολούσαν κατά κύριο λόγο τα μαθηματικά, υπήρξε και ο συνταρακτικός πατέρας που γνώρισα εγώ».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
