Γιατί γυναίκες φορούν άσπρα μία φορά την εβδομάδα στο Ιράν

Κάποιες γυναίκες στο Ιράν έχουν βρει τον «τρίτο δρόμο» στον αγώνα μεταξύ εκείνων που θέλουν να καλύπτουν τα μαλλιά τους και όσων δεν θέλουν να φορούν υποχρεωτικά και διά νόμου το τσαντόρ, το χιτζάμπ ή τη μαντίλα: συμμετέχουν σε μια νέα εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που ονομάζεται «Λευκές Τετάρτες» ή «Τετάρτη χωρίς καταναγκασμό».

Αυτή είναι η πέμπτη εβδομάδα που η εκστρατεία καλεί γυναίκες και άνδρες να φορούν κάτι λευκό, πέπλα, μαντίλια στον λαιμό ή βραχιόλια, στο χρώμα της ειρήνης, για να δείξουν την αντίθεσή τους στον υποχρεωτικό κώδικα ενδυμασίας. Είναι η τελευταία πρωτοβουλία της δημοσιογράφου Μασίχ Αλινετζάντ, ιδρύτριας του «My Stealthy Freedom» («Μυστική Ελευθερία Μου»), ενός κινήματος online που υποστηρίζει την ελευθερία της επιλογής.

Χρησιμοποιώντας το hashtag #whitewednesdays (Λευκές Τετάρτες), Ιρανές έχουν δημοσιεύσει φωτογραφίες και βίντεο που τις δείχνουν να φοράνε λευκές μαντίλες ή άλλα άσπρα ρούχα ως σύμβολα διαμαρτυρίας.

Πριν από την ισλαμική επανάσταση του 1979 πολλές Ιρανές φορούσαν ρούχα δυτικού τύπου, μίνι φούστες και κοντομάνικα, αλλά όλα αυτά άλλαξαν όταν πήρε την εξουσία ο αγιατολάχ Χομεϊνί.

Στο θεοκρατικό καθεστώς που έχει επιβληθεί έκτοτε, οι γυναίκες όχι μόνο αναγκάστηκαν να καλύπτουν τα μαλλιά τους σύμφωνα με μια αυστηρή ερμηνεία του ισλαμικού νόμου αλλά υποχρεώθηκαν να σταματήσουν να χρησιμοποιούν μακιγιάζ και να αρχίσουν να φοράνε ρούχα μακριά μέχρι τον αστράγαλο. Περισσότεροι από 100.000 Ιρανοί, γυναίκες και άνδρες, κατέβηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν ενάντια σε αυτόν τον νόμο το 1979, και η αντίθεση σε αυτούς τους περιορισμούς στην ενδυμασία δεν εξαφανίστηκε ποτέ.

Στα τρία χρόνια που λειτουργεί, η «Μυστική Ελευθερία Μου» έχει λάβει περισσότερες από 3.000 φωτογραφίες και βίντεο που δείχνουν γυναίκες χωρίς να έχουν καλυμμένο το κεφάλι τους.

Ενώ οι εικόνες που δημοσιεύονται στους ιστότοπους του «My Stealthy Freedom» συνήθως λαμβάνονται μυστικά για να αποφευχθεί η σύλληψη των γυναικών από τις Αρχές, οι #whitewednesdays δίνουν στις γυναίκες μια πλατφόρμα για να δείξουν δημοσίως την αντίθεσή τους.

Και οι #whitewednesdays έχουν ήδη σημαντική συμμετοχή: η Αλινετζάντ έλαβε περισσότερα από 200 βίντεο τις πρώτες δύο εβδομάδες, μερικά από τα οποία έχουν ήδη 500.000 εμφανίσεις.

«Είμαι τόσο ανυπόμονη να το πετάξω αυτό από πάνω μου» λέει μια κοπέλα σε ένα βίντεο καθώς περπατά σε έναν κεντρικό δρόμο. «Θέλω να σας μιλήσω για τη φυλάκισή μου (…) μού επέβαλαν το χιτζάμπ από τότε που ήμουν επτά ετών» αναφέρει λύνοντας τη μαντίλα «ενώ ποτέ δεν ήθελα να το φορέσω».

Η Αλινετζάντ δηλώνει ότι έχει μείνει έκπληκτη από δηλώσεις τέτοιου θάρρους –μερικές γυναίκες έχουν στείλει βίντεο που τις δείχνουν να περπατάνε έξω στους δρόμους χωρίς μαντίλες.

«Οταν εξέφρασα την ανησυχία μου για την ασφάλειά της (μιας γυναίκας που έστειλε ένα τέτοιο βίντεο), εκείνη απάντησε ότι προτιμούσε να χάσει τη δουλειά της, παρά να συνεχίσει να ζει μέσα στην καταπίεση που έχουν υποστεί οι γυναίκες στο Ιράν τα τελευταία 38 χρόνια» λέει η δημοσιογράφος.

Για την Αλινετζάντ αυτή η εκστρατεία είναι έργο αγάπης. Διευθύνει μόνη της την καμπάνια, με περιστασιακή βοήθεια από λίγους εθελοντές, και μερικές φορές μένει όλη τη νύχτα ξάγρυπνη για να ανεβάζει τα βίντεο online.

Οι περισσότερες από τις εικόνες και τα βίντεο προέρχονται από το εσωτερικό του Ιράν αλλά η Αλινετζάντ έχει επίσης συνεισφορές από τη Σαουδική Αραβία (όπου η μαντίλα είναι επίσης αυστηρά υποχρεωτική) και από πιο μακριά, από μουσουλμάνες που ζουν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

Μια γυναίκα από το Αφγανιστάν έγραψε για τον θαυμασμό της για την εκστρατεία και τις συμμετέχουσες, παρότι η ίδια λέει πως φοβάται πολύ να δημοσιεύσει μια φωτογραφία της χωρίς χιτζάμπ.

Η μαντίλα δεν είναι επιβεβλημένη διά νόμου στο Αφγανιστάν αλλά πολλά κορίτσια και γυναίκες υποχρεώνονται από τις οικογένειές τους να τη φορούν. Η Αλινετζάντ πιστεύει ότι με την εκστρατεία της βοηθάει στη χειραφέτηση, στην απελευθέρωση των γυναικών στο Ιράν, και των ανδρών που τις υποστηρίζουν. Οι Ιρανές, λέει, «παίρνουν μόνες τους την πρωτοβουλία, χρειάζονταν απλώς μια πλατφόρμα και τους την έδωσα».

Αλλά η εκστρατεία έχει βαρύ τίμημα για την ίδια που ζει αυτοεξόριστη στις ΗΠΑ από το 2009. Αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να επιστρέψει στην πατρίδα της από τον φόβο της σύλληψης.

Μετά από αυτήν την τελευταία εκστρατεία της, ο διευθυντής του πρακτορείου ειδήσεων Tasnim στο Ιράν δημοσίευσε μια φωτογραφία της Αλινετζάντ με τον άνδρα της και την αποκάλεσε «πόρνη».

Το Mashregh News, ένας δικτυακός τόπος που λέγεται ότι είναι συνδεδεμένος με το Ισλαμικό Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης στο Ιράν, δημοσίευσε μια παλιά οικογενειακή φωτογραφία της με τη μητέρα της, η οποία φοράει ένα μακρύ ολόμαυρο τσαντόρ και τον πατέρα της. Η λεζάντα γράφει με έντονους χαρακτήρες: «Θάνατος στη Μασίχ».

Η Αλινετζάντ είναι απτόητη. Λέει ότι καμία από αυτές τις επιθέσεις δεν θα σταματήσει τον αγώνα της για την απελευθέρωση των γυναικών στο Ιράν. Φιλοδοξία της είναι τώρα να μετατρέψει την εκστρατεία σε ένα συντονισμένο παγκόσμιο κίνημα, όπου περισσότερες γυναίκες σε όλον τον κόσμο θα ταυτισθούν με τις #whitewednesdays και θα κάνουν μια απλή δήλωση μόδας φορώντας κάτι λευκό κάθε Τετάρτη, ως ένδειξη υποστήριξης.