Λουντοβίκο Εϊνάουντι: «Μου προκαλούν αμηχανία οι ταμπέλες»

Εχουν περάσει σχεδόν τρία χρόνια από την τελευταία φορά που επισκέφθηκε τη χώρα μας ο Λουντοβίκο Εϊνάουντι και το κοινό του στην Ελλάδα έχει προφανώς πολλαπλασιαστεί –αυτό τουλάχιστον αποδεικνύει η εντυπωσιακά μεγάλη ζήτηση που έχουν τα εισιτήρια για τις δύο συναυλίες του στο Ηρώδειο, αύριο 19 και μεθαύριο 20 Ιουνίου. Ο 61χρονος ιταλός πιανίστας και συνθέτης με τους 850.000 followers στο Spotify (νούμερο αστρονομικό για κάποιον που δεν είναι αστέρι της ποπ) έχει κυκλοφορήσει σε αυτό το διάστημα ένα επιτυχημένο άλμπουμ (με τίτλο «Elements»), ενώ πριν από έναν χρόνο, στις 20 Ιουνίου του 2016, ερμήνευσε μία από τις συνθέσεις του, το «Elegy for the Arctic», σε μια πλωτή πλατφόρμα στον Αρκτικό Ωκεανό, με φόντο τον παγετώνα Wahlenbergbreen (στο Svalbard της Νορβηγίας) προκειμένου να στηρίξει την Greenpeace στο περιβαλλοντικό έργο της και να ευαισθητοποιήσει τους θαυμαστές του σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Το βίντεο από αυτήν την εμφάνιση έχει συγκεντρώσει πάνω από τέσσερα εκατομμύρια προβολές στο YouTube.

Κύριε Εϊνάουντι, ποια είναι η πιο έντονη ανάμνηση που έχετε από την προηγούμενη εμφάνισή σας στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού; «Θυμάμαι ότι ο χώρος και ο ήχος είναι μαγικοί, και πως υπάρχει μια ατμόσφαιρα απίστευτη. Μπορεί σε ένα τέτοιο θέατρο να επιτευχθεί μιας μορφής τελειότητα στην επικοινωνία με το κοινό και είμαι πολύ χαρούμενος που επιστρέφω».

Θεωρείτε ότι η μουσική σας ταιριάζει πιο πολύ στα ανοιχτά ή στα κλειστά θέατρα; «Πιστεύω ότι εξαρτάται κάθε φορά από το μέρος. Προσωπικά, το απολαμβάνω και στις δύο περιπτώσεις: υπάρχουν κλειστά
θέατρα με καταπληκτική ακουστική, όμως κάποια, όπως το Ηρώδειο, είναι ξεχωριστά. Η ιστορία τους, η σύνδεση με το παρελθόν, είναι τόσο ισχυρή που σου δίνει ακόμη περισσότερη έμπνευση. Σε ένα σύγχρονο θέατρο μπορεί να ακούγονται όλα άψογα, όμως δεν αισθάνεσαι το βάθος του χρόνου, τη διαστρωμάτωσή του. Χάρη στις δονήσεις των πραγμάτων που έχουν συμβεί εκεί στο παρελθόν υπάρχει μια προστιθέμενη αξία που ανυψώνει τις συναυλίες μας».

Πόσο πιστά παίζετε τις συνθέσεις σας στις ζωντανές σας εμφανίσεις; Τι περιθώριο αφήνετε στον αυτοσχεδιασμό; «Πρέπει να αφήνουμε πάντα κάποιο περιθώριο για ελευθερία, ψυχολογική αλλά και μουσική. Μόνο έτσι θα δημιουργηθεί κάτι μοναδικό και για αυτόν που ερμηνεύει και για εκείνους που τον ακούνε. Φυσικά, υπάρχει ένας βασικός πυρήνας που παραμένει σταθερός σε κάθε συναυλία, όμως οφείλεις να φροντίζεις και για το κάτι παραπάνω που πρέπει να καθιστά κάθε βραδιά ξεχωριστή. Για εμένα που δίνω συναυλίες αρκετά συχνά είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει αυτή η ελευθερία, πιστεύω ότι το ίδιο ισχύει και για τους μουσικούς με τους οποίους συνεργάζομαι. Κινούμαστε σίγουρα όλοι προς την ίδια κατεύθυνση, όμως αξίζει καμιά φορά να ξεφεύγουμε λίγο από την πορεία μας».

Είστε ένας καλλιτέχνης που έχει αποδείξει ότι νοιάζεται για το περιβάλλον. Θυμώσατε όταν μάθατε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα; «Φυσικά, αλλά αυτό μου συμβαίνει συχνά με τον Τραμπ: σχεδόν κάθε κίνησή του με βρίσκει αντίθετο, σχεδόν κάθε απόφαση που παίρνει είναι ενάντια στις αξίες μου. Δεν νομίζω ότι μπορεί να συνεχίσει έτσι, θέλω να πιστεύω ότι θα τον σταματήσουν».

Ποιο ήταν, αλήθεια, το κοινό σας όταν παίξατε στον Αρκτικό Ωκεανό; «Επαιξα για μια μικρή φώκια που μπαινόβγαινε στο νερό, αλλά και για όλους τους θεούς. Ενιωσα ότι όλοι βρίσκονταν εκεί».

Εχετε πολλάκις δηλώσει ότι απεχθάνεστε τις κατηγοριοποιήσεις στη μουσική… «Δεν βρήκα ποτέ μια ετικέτα που να περιγράφει ακριβώς αυτό που κάνω. Βρίσκω περιοριστική την προσπάθεια να χωρίσουμε τα πάντα σε κατηγορίες. Συχνά μιλάμε για ροκ μουσική και εντάσσουμε σε αυτήν και τους Rolling Stones και τους Beatles, όμως τα τραγούδια τους εκφράζουν τελείως διαφορετικά χρώματα. Μου προκαλεί αμηχανία η επιμονή κάποιων να δώσουν ένα όνομα στη μουσική μου, μπορεί να την ορίζει ένας συνδυασμός λέξεων, αλλά μία μόνο λέξη δεν αρκεί».

Βρίσκω ενδιαφέρον το γεγονός ότι συνδέετε τη μουσική με τα χρώματα. Τις δικές σας συνθέσεις πώς θα τις ζωγραφίζατε; «Θα άρχιζα με έναν συνδυασμό πράσινου και γκρι, θα πρόσθετα λίγο μπλε και ίσως και λίγο κόκκινο».

Πολλοί, πάντως, σας κατατάσσουν στο λεγόμενο classical crossover, μια απλουστευμένη, ποπ εκδοχή της κλασικής μουσικής… «Δεν ξέρω καν τι θα όριζα ως κλασική μουσική. Πολλοί από τους συνθέτες που αγαπώ, ο Μότσαρτ, ο Στραβίνσκι, ο Σοπέν, επηρεάζονταν από τη δημοφιλή, λαϊκή μουσική της εποχής τους. Κάποιες άριες του Μότσαρτ θυμίζουν παραδοσιακά τραγούδια, ο Στραβίνσκι είχε εμπνευστεί από τα ρωσικά νανουρίσματα. Την επιτυχία της μουσικής την ορίζω προσωπικά όταν ο συνθέτης καταφέρνει να ενώσει διαφορετικούς κόσμους, είναι σημαντικό να βρεις έναν τρόπο να ταιριάξεις πράγματα που μπορεί να φαίνονται αρχικά ασύνδετα».

Υποθέτω ότι αυτό που λέτε εξηγεί γιατί ανάμεσα στις βασικές επιρροές σας βρίσκουμε και την παραδοσιακή μουσική της Αφρικής. «Είχα πάει στο Μάλι το 2000, τότε ήταν ακόμη σχετικά ακίνδυνο να πας εκεί, σήμερα είναι πολύ δύσκολο. Γνώρισα τον Τουμανί Ντιαμπατέ και τον Μπαλακέ Σισόκο, δεξιοτέχνες της κόρα, και γοητεύτηκα από τη σχέση τους με τη μουσική. Είδα εκεί μια σύνδεση με τη ρίζα του ανθρώπινου πολιτισμού, τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούν μοιάζουν με πρώιμες εκδοχές των γνωστών οργάνων, υπάρχει κάτι αρχαίο και στα τραγούδια τους –είναι σαν παραμύθια που ανήκουν σε όλους εδώ και εκατοντάδες χρόνια».