Κ. Γαβρόγλου: ο υπουργός των πειραματισμών στην Παιδεία

Αν υπάρχει ένας κρίκος που θα μπορούσε να συνδέσει ίσως όλους όσοι πέρασαν τις τελευταίες δεκαετίες από την καρέκλα του υπουργού Παιδείας αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος από τη φιλοδοξία να αλλάξουν τον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Με το πρόβλημα αυτό που έχει παραλύσει κυριολεκτικά το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχουν καταπιαστεί, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά, οι πάντες. Τώρα είναι σειρά του Κωνσταντίνου Γαβρόγλου.

Lancaster – Cambridge – ΜΙΘΕ

Ενας θεωρητικός της Φυσικής καλείται να αντιμετωπίσει τις παθογένειες ετών και να φέρει σε πέρας ένα εξαιρετικό σύνθετο εγχείρημα που προϋποθέτει βαθιές τομές σε λύκειο και πανεπιστήμια.

Αθόρυβος, μεθοδικός, «ήσυχη δύναμη» λένε όσοι τον γνωρίζουν, που ίσως εκπορεύεται από τη γενέτειρά του, την Κωνσταντινούπολη, με καλές σπουδές στα πανεπιστήμια του Lancaster και του Cambridge στη Θεωρητική Φυσική. Ενας κλάδος της Φυσικής που μελετά τη φύση και τους νόμους που τη διέπουν χρησιμοποιώντας το μαθηματικό φορμαλισμό και άλλες εννοιολογικές τεχνικές για να περιγράψει και να προβλέψει φυσικά φαινόμενα.

Ομότιμος καθηγητής σήμερα, της Ιστορίας των Επιστημών στο τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (ΜΙΘΕ) του Πανεπιστημίου Αθηνών, διαδέχθηκε τον Νίκο Φίλη με τον οποίο συνδέεται με μακρά φιλία, αναλαμβάνοντας στα 70 του, τα ηνία του υπουργείου Παιδείας.

Γεννημένος στις 30 Ιουλίου του 1947, το τέλος της δεκαετίας του ’70 τον βρίσκει στο Πανεπιστήμιο γραμματέα του Κεντρικού Συμβουλίου Βοηθών Επιμελητών. Το 1980, σε μια εποχή που το φοιτητικό κίνημα της Μεταπολίτευσης είχε αρχίσει να εμφανίζει τα πρώτα σημάδια κάμψης, ο Κωνσταντίνος Γαβρόγλου ως μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ εσωτερικού βρέθηκε στην πλευρά των φοιτητών οι οποίοι με καταλήψεις, απεργίες και διαδηλώσεις οδήγησαν τον αυταρχικό Νόμο 815 του 1978 να μπει στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας αφού δεν εφαρμόστηκε ποτέ.

Μέλος του Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (ΕΔΙΠ) τότε, ο Κωνσταντίνος Γαβρόγλου πρωτοστάτησε για την κατάργηση διατάξεων που έφερνε ο Ν. 815 και κρατούσε τα μέλη ΕΔΙΠ, χωρίς δικαιώματα, υπό την εξουσία του καθηγητικού κατεστημένου της Εδρας.

Στη διάσπαση του ΚΚΕ εσωτερικού ακολουθεί τον Γιάννη Μπανιά στο ΚΚΕ εσωτερικού – Ανανεωτική Αριστερά και μετά στην ΑΚΟΑ αλλά πολύ σύντομα γυρίζει την πλάτη στην πολιτική και αποσύρεται στα ακαδημαϊκά του ενδιαφέροντα και στην πανεπιστημιακή του καριέρα. Στη διάρκεια αυτής της διαδρομής είναι περίεργο το γεγονός ότι δεν άσκησε ποτέ κανενός είδους διοίκηση στο Πανεπιστήμιο.

Δεν εμφανίζεται ούτε σε κρίσιμες στιγμές για την πορεία του δημόσιου Πανεπιστημίου. Ούτε όταν οι δυνάμεις της Αριστεράς ξεσηκώθηκαν το 2011 ενάντια στον Νόμο 4009 της Διαμαντοπούλου για τα πανεπιστήμια, αυτό τον νόμο που ο ίδιος τον χαρακτήρισε «κατάρα» για τη Δημοκρατία και γι’ αυτό τον κατήργησε πρόσφατα. Δεν εμφανίστηκε ούτε στη μεγάλη απεργία των διοικητικών υπαλλήλων του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 2013.

Το «βέτο» στον Τσίπρα

Στη φιλική σχέση που διατηρεί με τον Σπύρο Λάτση και στις κοινές τους αναζητήσεις για την επιστημολογία οφείλεται η τοποθέτησή του ως μέλος στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Κοινωφελούς Ιδρύματος. Στη θέση αυτή παραμένει, παρά τα αρνητικά δημοσιεύματα, και μετά την εκλογή του ως βουλευτής Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ τον Σεπτέμβριο του 2015 και παραιτείται με την ανάληψη των υπουργικών του καθηκόντων.

Είναι ο τρίτος υπουργός που κάθεται στην καρέκλα αυτή στα δυόμισι χρόνια της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Και με τους δύο προκατόχους του είχε στενούς φιλικούς δεσμούς. Με τον Αριστείδη Μπαλτά μάλιστα έχουν φάει, όπως συνηθίζουν να λένε, «ψωμί κι αλάτι» αφού μοιράζονταν το ίδιο γραφείο στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο προτού μετακομίσουν στο ΜΙΘΕ, πρώτα ο Κ. Γαβρόγλου και μετά ο Α. Μπαλτάς ως αναπληρωτής καθηγητής.

Κάτι πρέπει να στράβωσε όμως, που έκανε τη φιλία τους να δοκιμαστεί, διόλου δύσκολο για όσους βαδίζουν σε κοινό πολιτικό μετερίζι. Οι «κακές γλώσσες» λένε ότι όταν ο Αριστείδης Μπαλτάς έφυγε από το υπουργείο Παιδείας (μετά τις εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2015) για το υπουργείο Πολιτισμού, έβαλε βέτο στον Αλέξη Τσίπρα, ζητώντας του να μην πάει ο Κωνσταντίνος Γαβρόγλου στη θέση του. Υπουργός ορκίστηκε τότε ο Νίκος Φίλης.

Ως πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής έχει γνώση του εκπαιδευτικού γίγνεσθαι και έχει ανοίξει διάπλατα την ατζέντα όλων των θεμάτων, από το νηπιαγωγείο μέχρι τα διδακτορικά, έχοντας ανοίξει μια έντονη αντιπαράθεση.

Η ριζική αλλαγή του συστήματος των πανελλαδικών εξετάσεων, με ορίζοντα τριετίας, είναι το μεγάλο του στοίχημα. Μιλώντας από το βήμα της Βουλής για ένα σύστημα που τυραννάει τα παιδιά και δεν έχει παιδαγωγικό χαρακτήρα κατέβασε οριστικά την αυλαία των πανελλαδικών εξετάσεων, ανακουφίζοντας χιλιάδες οικογένειες, χωρίς όμως να ξέρει κανείς πού και πώς βαδίζουμε σε ένα Πανεπιστήμιο το οποίο θα μπορεί με αδιάβλητες διαδικασίες να υποδεχθεί και να εκπαιδεύσει τους πάντες.

Υποστηρίζοντας μάλιστα με σθένος τη διαφορετική κουλτούρα που φέρνει στην κοινωνία η Αριστερά, καλείται να εξυγιάνει το δημόσιο Πανεπιστήμιο από παθογένειες δεκαετιών, αναγνωρίζοντας ότι βιώνει σήμερα τη σοβαρότερη κρίση της μεταπολεμικής του πορείας.

Με συμμάχους(;) ένα «εξαιρετικά συντηρητικό σώμα φοβισμένων» όπως αποκαλούσε την πλειοψηφία των συναδέλφων του πανεπιστημιακών (σε άρθρο του στις 20.7.2014 στην «Αυγή») μετά τις πρυτανικές εκλογές εκείνο το καλοκαίρι, τους ζητά να κάνουν δημιουργική κριτική για όσα συμβαίνουν στο Πανεπιστήμιο.

Τι λέει δηλαδή ένας αριστερός; Χαρακτηρίζει φοβισμένους τους συναδέλφους του επειδή προσήλθαν και ψήφισαν τους υποψηφίους για τα Συμβούλια των Ιδρυμάτων; Τους κατηγορεί ότι ταυτίζονται με όσους προσπάθησαν να αποδημοκρατικοποιήσουν τα πανεπιστήμια; Ναι.

Απογοητευμένος από τη στάση των συναδέλφων του και εκτιμώντας μάλιστα ότι 30% των πανεπιστημιακών έχουν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές, ο Κ. Γαβρόγλου αναρωτιέται «γιατί η Αριστερά δεν κατάφερε να παίξει έναν, έστω και δευτερεύοντα ρόλο, στις εξελίξεις εκείνης της χρονιάς» στα πανεπιστήμια.

Τρία χρόνια μετά, από τη θέση του υπουργού σήμερα, αναλαμβάνει την υποχρέωση να δημιουργήσει ένα σχέδιο συναίνεσης για τις αλλαγές που έρχονται στην ανώτατη εκπαίδευση και όχι μόνο. Με τη διαφορετική κουλτούρα της Αριστεράς να μην έχει μαραθεί ακόμα στις αποσκευές του, και κάνοντας αυτοκριτική για τα λάθη του ΣΥΡΙΖΑ, ξεκινά να εφαρμόσει ένα σχέδιο για τη «δημοκρατική επανεκκίνηση του πανεπιστημίου» σε ένα περιβάλλον που έχει στερέψει από οικονομικούς πόρους.

Με το δεδομένο ότι η σημερινή κατάσταση, ειδικά στα πανεπιστήμια, έχει φθάσει ως το μη παρέκει και δεν επιτρέπει μεγάλη αισιοδοξία, μένει να δούμε τη συνέχεια. Είτε πιστεύουμε είτε όχι ότι η κουλτούρα της Αριστεράς αρκεί για να αλλάξει τα πάντα…