Οι νοικοκυρές «κοστίζουν» 5,8 τρισ. δολάρια ετησίως

Διαβάζοντας κανείς την ετήσια έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας για την απασχόληση στον πλανήτη αισθάνεται ότι ζει τη μέρα της μαρμότας. Κάθε χρόνο κάθε τέτοια μέρα, αρχές του καλοκαιριού, οι ίδιες διαπιστώσεις: οι γυναίκες συμμετέχουν πολύ λιγότερο από τους άνδρες στην παγκόσμια παραγωγή, όσες εργάζονται πληρώνονται σαφώς λιγότερο από τους άνδρες συναδέλφους τους και επιπλέον αντιμετωπίζουν σαφώς μεγαλύτερο κίνδυνο από τους άνδρες για να απολυθούν και να μείνουν άνεργες.

Μόνο κάποια ποσοστά αλλάζουν κάθε χρονιά –και αυτά ανεπαισθήτως –από έκθεση σε έκθεση του υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών λειτουργούντος Οργανισμού. Τα βασικά συμπεράσματα εφέτος συνοψίζονται στην ουδόλως ενθαρρυντική για το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού αλλά και για τη διεθνή οικονομική και επιχειρηματική κοινότητα και για την ανθρωπότητα στο σύνολό της διαπίστωση ότι αν αυξανόταν μόνο κατά το ένα τέταρτο η συμμετοχή των γυναικών στην παραγωγή του παγκόσμιου πλούτου αυτός θα αυξανόταν κατά 5,8 τρισεκατομμύρια δολάρια. Σημειωτέον ότι κάτι τέτοιο δεν είναι υπόθεση του Οργανισμού αλλά δέσμευση του G20, της ομάδας των 20 μεγαλύτερων σε ΑΕΠ οικονομιών του πλανήτη.

Θα παρατηρούσε κανείς ότι και οι νοικοκυρές εργάζονται στο σπίτι προσφέροντας υπηρεσίες που δίχως αμφιβολία αποτιμώνται σε τρισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνοι. Ομως πρόκειται για μια εργασία αδήλωτη, αφορολόγητη και οικονομικώς αφανή, η οποία (σε ό,τι αφορά τα οικιακά) ασφαλώς δεν μπορεί να καταγραφεί και να επισημοποιηθεί και να «φανερωθεί».

Αλλωστε στις κοινωνίες που απολαμβάνουν έναν βαθμό ισότητας μεταξύ των δύο φύλων στις δουλειές του σπιτιού και στις υποχρεώσεις έναντι των τέκνων συμμετέχουν και οι άνδρες, επιπλέον της επίσημης εργασίας τους. Τα τελευταία χρόνια της απορρύθμισης των αγορών εργασίας ωστόσο, και κυρίως μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, ο εκφυλισμός των εργασιακών δικαιωμάτων και των κατακτήσεων ενός και πλέον αιώνα έπληξε πρώτα απ’ όλους και βαρύτερα τις γυναίκες.

Ο εδρεύων στη Γενεύη Οργανισμός διαπιστώνει στην έκθεσή του για το 2017 ότι η διαφορά στην απασχόληση ανδρών και γυναικών στον κόσμο είναι 27%. Στην Ευρώπη ασφαλώς η συμμετοχή των γυναικών στην οικονομική παραγωγή είναι υψηλότερα. Ετσι, στη Γερμανία, όπου απασχολούνται το 66,1% του ανδρικού και το 54,5% του γυναικείου πληθυσμού της χώρας, η διαφορά στην απασχόληση είναι μόνο 11,6 ποσοστιαίες μονάδες. Στη Γαλλία η διαφορά είναι ακόμα μικρότερη, 9,1 μονάδες.

Στην Ελλάδα, κατά τον διεθνή Οργανισμό, εργάζονται το 60,1% των ανδρών και το 44,1% των γυναικών, οπότε η διαφορά απασχόλησης των δύο φύλων διαμορφώνεται στις 16 μονάδες. Το μέγεθος της διαφοράς μεταξύ Ελλήνων και Ελληνίδων συγκρίνεται με τα αντίστοιχα ποσοστά στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.

Στην Ιταλία, ωστόσο, όπου μόνο 39,2% των γυναικών εργάζονται, η διαφορά φθάνει τις 18,6 μονάδες. Δεν εκπλήσσει το ότι οι σκανδιναβικές χώρες βρίσκονται σε άλλη κατηγορία με διαφορές στην απασχόληση ανδρών και γυναικών της τάξεως των 5 με 7 μονάδων, ούτε βέβαια το ότι στη γειτονική Τουρκία που προβαλλόταν κάποτε ως πρότυπο ανάπτυξης για την Ελλάδα η διαφορά φθάνει τις 41 μονάδες, αφού εκεί εργάζονται το 71,4% των ανδρών και το 30,4% των γυναικών. Υπάρχουν και χειρότερα, στη Σαουδική Αραβία εργάζεται μόνο το 20% των γυναικών, στο Ιράν το 15,3% και στην εμπόλεμη Συρία το 12,4% –εξυπακούεται όχι στις περιοχές που ελέγχει το ISIS.

Τεράστιες παραμένουν, χρόνια τώρα, οι διαφορές αποδοχών μεταξύ των ανδρών και των γυναικών που βρίσκονται εντός της αγοράς εργασίας. Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας, μάλιστα, σημειώνει ότι όσο ανεβαίνουν στην ιεραρχία (με υπερβάλλοντα κόπο, ασφαλώς, διότι διακρίσεις υπάρχουν και στις ευκαιρίες για ανέλιξη) οι γυναίκες τόσο μεγαλύτερες είναι οι διαφορές των αποδοχών τους συγκριτικά με τις αποδοχές των ανδρών συναδέλφων τους.

Ετσι, από τα χαμηλά κλιμάκια η διαφορά διαμορφώνεται στο 20% κατά μέσον όρο και φθάνει στο 40% για τις υψηλόβαθμες υπαλλήλους, ακόμα και στο 50% για το 1% των ανώτατων κλιμακίων. Μια διευθύνουσα σύμβουλος, δηλαδή, στην Ευρώπη εισπράττει κατά μέσον όρο τα μισά από όσα ένας άνδρας συνάδελφός της.

Οι προτάσεις που κάνει κάθε χρονιά ο διεθνής Οργανισμός για την άμβλυνση των φυλετικών διακρίσεων σε ό,τι αφορά την απασχόληση δεν διαφέρουν, είναι, θα έλεγε κανείς, ίδιες και απαράλλαχτες. Ετσι και εφέτος ο Οργανισμός σημειώνει ότι το πρώτο στάδιο είναι να βοηθηθούν οι γυναίκες να μπουν στην αγορά εργασίας. Διότι αν μειωνόταν κατά 25% η διαφορά συμμετοχής των δύο φύλων στην απασχόληση έως το 2025 –πρόκειται για δέσμευση που έχει αναλάβει το G20 στο οποίο συμμετέχει και η Τουρκία –θα αύξαινε το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 5,8 δισ. δολάρια.

Για να συμβεί αυτό θα έπρεπε να πιάσουν μια κανονική δουλειά, επισήμως καταγεγραμμένη, 203,9 εκατομμύρια γυναίκες σε όλον τον κόσμο. Ετσι θα αυξάνονταν και τα φορολογικά έσοδα των κρατών κατά 1,5 δισ. δολάρια! Μόνο από τον φόρο εισοδήματος, δίχως να υπολογίζει κανείς την αύξηση από τους φόρους κατανάλωσης λόγω αύξησης της αγοραστικής δύναμης δύο εκατοντάδων εκατομμυρίων γυναικών.

«Η επίδραση στις κοινωνίες του πλανήτη θα ήταν ακόμα σημαντικότερη αν μειώνονταν και οι μισθολογικές διαφορές και αν έσπαγαν τα ταμπού που εμποδίζουν τις γυναίκες να ανεβούν ιεραρχικά και να αναλάβουν θέσεις ευθύνης σε μια επιχείρηση» σημειώνει ο Στίβεν Τόμπιν, εκ των βασικών συντακτών της έκθεσης. Αλλά για να συμβεί αυτό, αναγνωρίζει ότι «πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον ρόλο της γυναίκας στον κόσμο της εργασίας». Ακούγεται ευκολότερο από το να αλλάξει ο τρόπος που αντιλαμβάνονται πάμπολλοι λαοί τον ρόλο της γυναίκας στις κοινωνίες των ανθρώπων.