ΘΕ.ΑΜ.Α. του ταλέντου και της επιμονής

Πέρυσι, τέτοια πάνω – κάτω εποχή, ήταν οι «Πέρσες» του Αισχύλου. Το μοναδικό επαγγελματικό θέατρο στην Ελλάδα που αποτελείται από ηθοποιούς με αναπηρία στην κύρια σύνθεσή του, το ΘΕ.ΑΜ.Α. (Θέατρο Ατόμων με Αναπηρία), εμφανιζόταν στο Εθνικό Θέατρο παρουσιάζοντας στη Σκηνή Νίκος Κούρκουλος την τραγωδία του Αισχύλου, κερδίζοντας και τις εντυπώσεις. Εφέτος ο θίασος συνεχίζει το ίδιο (και ακόμα πιο) δυναμικά: Από τις 2 ως τις 10 Ιουλίου μέλη του θα βρίσκονται στο Βέντσπιλς της Λετονίας για να πάρουν μέρος στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα EDUCATHE+ (EDUCAtional THEatre) σε συνεργασία με την OCEAN (Οργανισμός Πνευματικής Καλλιέργειας, Εκπαίδευσης και Συμβουλευτικής στο Διαδίκτυο). Στο μεταξύ συνεχίζονται οι πρόβες για την παρουσίαση της «Αντιγόνης» του Σοφοκλέους: η παράσταση θα κάνει πρεμιέρα στις 17 Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο του «Πολιτιστικού Σεπτέμβρη 2017» του Δήμου Κορυδαλλού. Τη συν-σκηνοθετούν ο ιδρυτής του θιάσου, σκηνοθέτης και ηθοποιός Βασίλης Οικονόμου και η Ελιάνα Περηφάνου. Υπάρχει δε και συνέχεια: ο θίασος θα παρουσιάσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στις 3 Νοεμβρίου, την πολιτική σάτιρα «Νεκρασόφ» του Ζαν-Πολ Σαρτρ, έργο που απομυθοποιεί το άσπιλο πρόσωπο των ισχυρών της κοινωνίας, αποκαλύπτοντας τις γκρίζες ζώνες και τα μελανά σημεία της πολιτικής πραγματικότητας.

Φόρτος εργασίας, όπως εύκολα γίνεται κατανοητό, για τους ηθοποιούς ενός πρωτοπόρου θεάτρου και για τον Βασίλη Οικονόμου που οργανώνει, σκηνοθετεί και φροντίζει κάθε λεπτομέρεια της απαιτητικής δουλειάς. Πρόκειται για τον πρώτο έλληνα καλλιτέχνη του θεάτρου με αναπηρία που σπούδασε σε Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης, διεκδικώντας το δικαίωμα της θεατρικής έκφρασης πέρα και μέσα από στοιχεία όπως της όποιας φυσιολογίας. Στοιχεία που αποτελούν χαρακτηριστικά της μοναδικότητας του κάθε ηθοποιού και συνεπώς του θεάτρου. Ας σημειωθεί πως παλαιότερα η «παράμετρος» περί «αρτιμέλειας» ίσχυε ως «προϋπόθεση» εισαγωγικών εξετάσεων σε Δραματικές Σχολές βάσει του Προεδρικού Διατάγματος 370 του 1983. Επρόκειτο για διάταγμα που εμπόδιζε τον δρόμο προς τη δημιουργία σε ανθρώπους με ταλέντο και με διάθεση για δουλειά, για ένα «ξεχασμένο» κατάλοιπο της εποχής του Μεταξά. Ο νόμος 4452/2017 κατάργησε την προηγούμενη οπισθοδρομική απαγόρευση. Λίγες ημέρες νωρίτερα ο Πάνος Ζουρνατζίδης είχε γίνει το πρώτο μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) που χρησιμοποιεί αμαξίδιο. Την ίδια περίοδο έπαιζε με τον Σήφη Πολυζωίδη στο «Lebensraum» του Θανάση Τριαρίδη που σκηνοθέτησε η Πηγή Δημητρακοπούλου με εγκωμιαστικά σχόλια από κριτικούς και κοινό. Κάτι σημαντικό είχε αρχίσει να γίνεται στον χώρο του θεάτρου.

Από τους πρωτοπόρους λοιπόν ενός αγώνα ευγενικού, ο Βασίλης Οικονόμου ίδρυσε το ΘΕΑΜΑ το 2010 παρουσιάζοντας αρχικά τη «Λάμια», ένα έργο της Λίνας Αμπντελχαμίντ, που αποτελούσε θεατρική αναπροσαρμογή του «μύθου της Λάμιας». Το 2011 η ομάδα παρουσίασε τη νέα δημιουργία της με τίτλο «Ηρωες και Μύθοι» βασισμένη σε μονολόγους από τα κορυφαία θεατρικά έργα του Τενεσί Ουίλιαμς, μια παραγωγή που έκανε πρεμιέρα στην κεντρική αυλή της «Τεχνόπολης» (Γκάζι). Την άνοιξη του 2012 συμμετείχε στο International workshop-fest «Act for Acting» στην Ιταλία, όπου και παρουσίασε την αυτοσχεδιαστική παράσταση «Ηλέκτρα», πάνω στην τραγωδία του Σοφοκλέους. Την περίοδο 2012-13 ανέβασε το δραματικό έργο «Αύριο» της Εφης Τούμπα. Το 2013 υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού στο πλαίσιο του «Ετους Καβάφη» παρουσίασε την παράσταση «Κ. Π. Καβάφης: Επάγγελμα Ποιητής». Την ίδια χρονιά ο Οικονόμου εκπροσώπησε την ομάδα και έδωσε master-class υποκριτικής με τίτλο «Space and Time in Ancient Greek Tragedy» στο διεθνές φεστιβάλ «Proteatr» που διεξήχθη στη Μόσχα. Ηταν, επιπλέον, το τιμώμενο πρόσωπο – ομιλητής στο 2ο επιστημονικό συνέδριο με θέμα «Sociality-Creating Function of Art and Problems of Sociocultural Rehabilitation» που διεξήχθη στη Μόσχα, όπου και παρουσίασε ομιλία περί αναδόμησης της διδασκαλίας ηθοποιών ΑμεΑ με τίτλο: «Οψις (opsis) The interpretation of the term from antiquity to contemporary theatrical reality».

Στο μεταξύ το ΘΕ.ΑΜ.Α. έβαζε τον πήχη όλο και πιο ψηλά, παρουσιάζοντας πάντα έργα απαιτήσεων: το 2014 έκανε επιτυχία με την «Ιστορία του ζωολογικού κήπου» του Εντουαρντ Αλμπι –παράσταση πάνω στην οποία βασίστηκε το ντοκιμαντέρ «Spectacle» της Ελιάνας Περηφάνου και της Μαρίας Σιδηροπούλου –και το 2015 παρουσίασε το έργο του Ιονέσκο «Ιάκωβος ή η Υποταγή» και την performance «Φιλοκτήτης», βασισμένη στην ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλέους, σε σκηνοθεσία Απολλωνίας Τσαντά στο θέατρο «Απόλλων» της Σύρου. Εναν χρόνο μετά, τον Μάιο του 2016 στο Θέατρο «Μελίνα Μερκούρη» του Πανεπιστημίου Πατρών ο θίασος παρουσίασε μία ακόμα performance με τίτλο «Ερημοι: Κασσάνδρα – Φιλοκτήτης» σε σκηνοθεσία Σοφίας Σταυρακάκη.

Για τη μοναδικότητα των ανθρώπων

Ο θίασος ΘΕ.ΑΜ.Α. ήταν και παραμένει το μοναδικό θέατρο στην Ελλάδα που διεκδικεί την επαγγελματική αξίωση ηθοποιών με αναπηρία. Ομως, στη σύνθεσή του συμμετέχουν και ηθοποιοί χωρίς αναπηρία. Πρόκειται για μια δημιουργική συγκέντρωση καλλιτεχνών που εκφράζει καταφανώς την αυτονόητη υπόσταση του θεάτρου μέσα από τη μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου. Το «φυτώριο» του ΘΕ.ΑΜ.Α. ως εστία θεατρικής παιδείας προσφέρει γόνιμους καρπούς για κάθε έκφραση της υποκριτικής, ενώ επίσης πλέον οι περισσότεροι ηθοποιοί του είναι και μέλη του ΣΕΗ.

Και μέσα στην περίοδο της οικονομικής κρίσης (όπου όλες οι προσπάθειες γίνονται πιο δύσκολες), ο θίασος συνεχίζει μια διαδρομή με έργα ρεπερτορίου όπως εκείνα των Ουίλιαμς, Αλμπι και Ιονέσκο και με παραστάσεις απαιτήσεων, υψηλής αισθητικής και αρτιότητας. Σταθμός σε αυτή τη διαδρομή, οι «Πέρσες» του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2016. Σημαντική στιγμή και η παρουσίαση στα αγγλικά του θεατρικού έργου «Blindfold: The Night of the Hunt», η παράσταση που έγραψε και σκηνοθέτησε η Σοφία Σταυρακάκη στο Φεστιβάλ του Μπράιτον και στο Λονδίνο υπό την αιγίδα των υπουργείων Πολιτισμού και Τουρισμού. Εξίσου σημαντική και η παρουσίαση της «Ιστορίας του ζωολογικού κπου» του Αλμπι, η οποία προβλήθηκε μαγνητοσκοπημένη τον περασμένο μήνα στο Κανάλι της Βουλής.