«Ας το αποκαλέσουμε Σχέδιο Μέρκελ, όχι Σχέδιο Μάρσαλ» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αλασάν Ουαταρά, πρόεδρος της Ακτής Ελεφαντοστού, στο Βερολίνο τη Δευτέρα, ημέρα έναρξης των εργασιών μιας διημερίδας για το μέλλον της Αφρικής το οποίο θα επηρεάσει σημαντικά και το μέλλον της Ευρώπης.
Εν όψει της Συνόδου της Ομάδας των 20 (G20) που θα πραγματοποιηθεί στις 7 και 8 Ιουλίου στο Αμβούργο, η Ανγκελα Μέρκελ υποδέχθηκε στην έδρα της τους ηγέτες της Αφρικανικής Ενωσης, της Αιγύπτου, της Τυνησίας, της Γουινέας, της Γκάνας, του Μάλι, της Ρουάντα και άλλων κρατών της Αφρικής, μαζί με τους επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ, για να συζητήσουν τρόπους για την καταπολέμηση της φτώχειας και τον τερματισμό των συγκρούσεων στην ήπειρο των 1,2 δισ. ανθρώπων.
Αλλά πέρα από το όποιο ανθρωπιστικό ενδιαφέρον για τις τύχες των Αφρικανών, η γερμανίδα καγκελάριος και οι ευρωπαίοι ομόλογοί της γνωρίζουν ότι ως το 2050 ο πληθυσμός της Αφρικής θα διπλασιαστεί, φτάνοντας τα 2,5 δισεκατομμύρια, όπως γνωρίζουν επίσης πως για να αποτραπεί ένα τεραστίων διαστάσεων μεταναστευτικό κύμα προς την ευρωπαϊκή επικράτεια είναι απαραίτητη η σύναψη συμφωνιών συνεργασίας με στόχο την ανάπτυξη των αφρικανικών χωρών και των λαών τους. Κυρίως γιατί την ώρα που «η μέση ηλικία στη Γερμανία είναι τα 43 χρόνια, στον Νίγηρα ή στο Μάλι είναι τα 15», επισήμανε η Μέρκελ. «Είναι απαραίτητη η ανάληψη πρωτοβουλιών όχι για την Αφρική αλλά μαζί με την Αφρική» εξήγησε η γερμανίδα ηγέτις, δηλώνοντας το αυτονόητο: «Αν κυριαρχεί η απελπισία, προφανώς και οι νέοι θα αναζητήσουν μια νέα ζωή κάπου αλλού στον κόσμο».
Από την άλλη πλευρά ωστόσο, υπενθυμίζει η ανθρωπιστική οργάνωση One, η ταχεία γήρανση των ευρωπαϊκών πληθυσμών θα εντείνει ολοένα και περισσότερο την ανάγκη για εργατικό δυναμικό. Ως το 2050 η Ευρώπη θα χρειαστεί 100 εκατομμύρια μετανάστες, περίπου 2,5 εκατομμύρια ανά έτος, και αυτό σημαίνει ότι η Αφρική για τους Ευρωπαίους αποτελεί όχι μόνο πρόβλημα αλλά και μια σημαντική ευκαιρία, μια τεράστια δεξαμενή άντλησης εργατικών χεριών.
Λιγότερα πακέτα βοηθείας, περισσότερες επενδύσεις
Και συμφωνούν όλοι, ακόμα και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, ότι το κλειδί για το μέλλον της Αφρικής είναι η άμεση εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα. Το επισήμανε ο πρόεδρος της Ρουάντα Πολ Καγκάμε, δηλώνοντας πως παρότι «τα πακέτα βοήθειας είναι χρήσιμα, δεν πρόκειται να είναι ποτέ επαρκή για μια βιώσιμη ανάπτυξη». Και γι’ αυτό ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εξήγησε πως η Πρωτοβουλία των G20 για Συνεργασία με την Αφρική (G20 African Partnership Initiative) εστιάζει στην ανάληψη πρωτοβουλιών αλλά και της ευθύνης από την πλευρά των αφρικανικών χωρών όσον αφορά τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων.
Οι ισχυροί του κόσμου επιδιώκουν επίσης την προώθηση της στενότερης συνεργασίας μεταξύ των θεσμικών οργάνων που δραστηριοποιούνται ήδη στην Αφρική, όπως το ΔΝΤ ή η Παγκόσμια Τράπεζα, ώστε να συμβάλουν στον σχεδιασμό των μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων –για τη φορολογία, τη δικαιοσύνη, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας –που θα δημιουργήσουν ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για επενδύσεις από το εξωτερικό.
«Με βάση την 25ετή εμπειρία μου στον ιδιωτικό τομέα, μπορώ να δηλώσω πως εάν ένας επενδυτής γνωρίζει ότι υπάρχουν κανόνες, υπάρχει σταθερότητα και δεν υπάρχει διαφθορά, τότε έρχονται και οι επενδύσεις» επισήμανε από το βήμα της συνόδου η Κριστίν Λαγκάρντ. Και την αρχή έκανε το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, ανακοινώνοντας σύναψη συμφωνιών συνεργασίας με την Τυνησία, την Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού στο πλαίσιο ενός επενδυτικού πακέτου ύψους 300 εκατ. ευρώ για την αρωγή των αφρικανικών εθνών. Πάντως, πέρα από τις επενδύσεις, εξαιρετικής σημασίας είναι και η καταπολέμηση της ανεργίας. Κάθε χρόνο η Αφρική έχει ανάγκη από 22,5 εκατ. νέες θέσεις εργασίας.
HeliosPlus