Ο Στέφανος Δασκαλάκης ζωγράφιζε αυτές τις υπέροχες φιγούρες του κάτω από ηλεκτρικούς λαμπτήρες, με κλειστά τα παντζούρια του παλιού νεοκλασικού σπιτιού που στεγάζει το ατελιέ του. Τώρα, άνοιξε τα παράθυρά του στο φυσικό φως της γειτονιάς μεταξύ Μιχαήλ Βόδα και Αχαρνών και ζωγραφίζει τα αντικείμενα του δεύτερου πλάνου των έργων του λουσμένα στο φως της ημέρας. Οι πολυθρόνες, οι καρέκλες, τα τραπεζάκια, τα ίδια τα καβαλέτα του μεταμορφώνονται από κομπάρσους σε πρωταγωνιστές. Το φυσικό φως ξεδιαλύνει όλα τα αμυδρά φωτισμένα μυστήρια της δημιουργικής ζωής του ζωγράφου και μας δίνει τη δυνατότητα να απολαύσουμε κρυφές πτυχές της και εμείς.
«Επειδή είχα ζωγραφίσει πάρα πολλά έργα με μοντέλα, είχα την ανάγκη να βρεθώ και λίγο μόνος μου με τα πράγματα. Ενα μάτι που σε κοιτάζει είναι ένας κόσμος ολόκληρος. Αυτό με πολύ κόπο θα το βρεις σε ένα πράγμα. Το μοντέλο σε ταράζει. Για αυτό το θέλεις. Αλλά πάντα κάτι χάνεις, κάτι κερδίζεις. Οταν ζωγραφίζεις χωρίς έμψυχο μοντέλο χάνεις σε μοναξιά αλλά κερδίζεις σε συγκέντρωση, που κατά καιρούς αναζητάς. Εχει μια γαλήνη αυτή η κατάσταση».
Επάνω στο καβαλέτο ένα έργο βρίσκεται σε εξέλιξη. Ενα πορτρέτο του ίδιου του ατελιέ του ζωγράφου. Οι καρέκλες στη μέση του μεγάλου δωματίου λουσμένες στο φως που μπαίνει από τα ανοιχτά παράθυρα. Είναι έτσι τοποθετημένες που δεν ξέρεις αν περιμένουν τα πρόσωπα που θα τις μετακινήσουν στη θέση που πρόκειται να καθίσουν, ή ήδη τις έσπρωξαν ελαφρά καθώς σηκώθηκαν για να φύγουν.
«Το φυσικό φως» λέει ο ζωγράφος «είναι άπιαστο και για αυτό σε κρατά σε κατάσταση διαρκούς έκτακτης ανάγκης. Τα έργα μου έχουν έντονο χαρακτήρα αφής, έχουν μια πραγματικότητα. Είναι σαν να τα αγγίζεις κοιτάζοντάς τα. Η ζωγραφική είναι τέχνη και της αφής. Δεν είναι μόνο του βλέμματος, είναι και του σώματος. Η ζωγραφική που γίνεται εκ του φυσικού διασώζει αυτή τη φυσική σχέση με τα πράγματα. Τη διασώζει και την εμβαθύνει».
Ο ζωγράφος διατρέχει τον αρχικό οικιστικό ιστό της Αθήνας για να πάει από το σπίτι στο εργαστήριο. Βλέπει συνεχώς πράγματα που θα ήθελε πολύ να ζωγραφίσει. Ετσι μπαίνει στο ατελιέ γεμάτος ακαθόριστες επιθυμίες για να ζωγραφίσει. Και εκεί όλα εμφανίζονται διαφορετικά γιατί ο δημιουργός τα ξανακοιτάζει από απόσταση. Και τότε αρχίζει η ιστορία της τέχνης:
«Η τέχνη» λέει ο Στέφανος Δασκαλάκης «προϋποθέτει την απόσταση από τα πράγματα. Δεν είναι απομάκρυνση αλλά σκέψη και οργάνωση του κόσμου μέσα από τη ζωγραφική. Εκεί πολλά πράγματα χάνονται και άλλα τόσα κερδίζονται. Το εργαστήριο είναι αυτό ακριβώς, ο χώρος μετασχηματισμού, ανακατασκευής, του κόσμου, των εντυπώσεων και των αισθήσεων, μέσα από ψύχραιμο βλέμμα. Η συνθήκη του εργαστηρίου είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τον μετασχηματισμό του κόσμου σε τέχνη».
Συνήθως αναγνωρίζεις από την παλέτα του το ίχνος του ζωγράφου στον χώρο αλλά σε σένα κυριαρχεί ο χαρακτήρας σου επάνω στο ατελιέ. Και οι τοίχοι, και το πάτωμα, και πώς είναι τα έπιπλα, τα σκόρπια πράγματα στο πάτωμα, όλα αφηγούνται τη χειρονομία του: «Ο χώρος σε διαμορφώνει και τον διαμορφώνεις. Δεν υπάρχει κάτι εδώ μέσα που να μην το έχω ζωγραφίσει. Αν ήταν αλλιώς το εργαστήριό μου θα ήταν άλλη η ζωγραφική μου. Δημιουργώντας εκ του φυσικού, ζωγραφίζω τα πράγματα του χώρου που με περιβάλλει. Εχει όμως και αυτό και ένα όριο, έναν περιορισμό που σημαίνει και ελευθερία συγχρόνως. Μετασχηματίζοντας τον κόσμο σε ζωγραφική, κινείσαι συνεχώς στο όριο και αυτό σε κάνει να ζεις σε ένταση. Η απόλυτη ελευθερία δεν σημαίνει τίποτα».
Ο Θουκυδίδης έλεγε ότι οι πολεμικές επιχειρήσεις ξεκινούσαν με την άνοιξη. Το ίδιο και οι ζωγραφικές επιχειρήσεις με φυσικό φως, με ανοιχτά παράθυρα: «Αυτό είναι η ζωγραφική. Μια μάχη με τα όρια του ζωγράφου, ένας πόλεμος με την αντοχή του. Με ρωτάνε πότε τελειώνει το έργο. Οταν εξαντληθεί ο ζωγράφος απαντώ. Και ο ζωγράφος εξαντλείται κινούμενος συνεχώς στα όριά του, τη δυνατότητά του, δηλαδή, να είσαι εμβριθής, πειστικός και να εμβαθύνεις στα πράγματα». Ο πίνακας του Στέφανου Δασκαλάκη με το πορτρέτο του ατελιέ του είναι ακόμη στημένος επάνω στο καβαλέτο.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
