Το εγχειρίδιο του καλού γενικού διευθυντή στο δημόσιο

Σε αγώνα δρόμου έχει αποδυθεί η ηγεσία του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης ώστε να τηρηθούν, χωρίς άλλη καθυστέρηση, τα χρονοδιαγράμματα για την επιλογή γενικών διευθυντών. Η κυβέρνηση, υλοποιώντας τις μνημονιακές συμφωνίες και τις δεσμεύσεις της προς τους δανειστές, έχει θέσει τις αλλαγές στην κορυφή της δημοσιοϋπαλληλίας, στα ψηλά της ατζέντας για τις αναδιαρθρώσεις στο δημόσιο τομέα. Ο τρόπος ανάδειξης του «καταλληλότερου» ως επικεφαλής γενικών διευθύνσεων, διευθύνσεων και τμημάτων, με βάση το νέο θεσμικό πλαίσιο, εμφανίζεται να υπηρετεί τη λεγόμενη αποπολιτικοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών ή, κατά την ορολογία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αποκομματικοποίηση. Η δομημένη συνέντευξη αποτελεί ένα από τα μοριοδοτούμενα κριτήρια, μαζί με τα τυπικά προσόντα και την επαγγελματική εμπειρία, για την επιλογή προϊσταμένων σε θέσεις ευθύνης.

Το «Εγχειρίδιο –Οδηγός για τη διεξαγωγή της δομημένης συνέντευξης» εξειδικεύει τη διαδικασία που περιγράφεται από τον νόμο 4369/2016 και περιλαμβάνει παραδείγματα, ώστε να βοηθηθούν τόσο τα μέλη των αρμοδίων οργάνων για την πραγματοποίηση της συνέντευξης όσο και οι υποψήφιοι.

Στις ανοιχτές ερωτήσεις η απάντηση δεν προβλέπεται ούτε προκαθορίζεται, επιτρέποντας στον ερωτώμενο να εκφραστεί χωρίς περιορισμούς ως προς τον τρόπο διατύπωσής της απάντησης και

κυρίως ως προς το περιεχόμενό της. Στις κλειστές ερωτήσεις, οι απαντήσεις είναι εκ των προτέρων δομημένες, προκαθορισμένες και ο ερωτώμενος καλείται να επιλέξει μεταξύ δύο ή περισσοτέρων προτεινόμενων εναλλακτικών απαντήσεων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο εγχειρίδιο αναφέρονται παραδείγματα ανοιχτών ερωτήσεων, όπως η εξής: «Με ποιους τρόπους μπορεί να αυξηθεί η ταχύτητα διεκπεραίωσης υποθέσεων πολιτών της υπηρεσίας για την οποία αιτείσθε να κριθείτε ως Προϊστάμενος;».

Επίσης, παρατίθενται διαφορετικοί τύποι κλειστών ερωτήσεων, όπως:

α. Εναλλακτικής απάντησης/Διαζευκτικές: προσφέρονται δύο εναλλακτικές απαντήσεις της μορφής «Σωστό-Λάθος», «Συμφωνώ-Διαφωνώ» κλπ.

β. Πολλαπλής επιλογής: δίδονται περισσότερες από μια εναλλακτικές απαντήσεις από τις οποίες ο ερωτώμενος καλείται να επιλέξει μια ή περισσότερες ανάλογα με την ερώτηση.

γ. Ερωτήσεις ιεράρχησης: ο ερωτώμενος καλείται να ιεραρχήσει με βάση κάποιο κριτήριο που του δίνεται τις προτεινόμενες απαντήσεις, φράσεις ή λέξεις.

δ. Ερωτήσεις κλίμακας/ διαβάθμισης: δίνεται μια κλίμακα αριθμών ή κατηγοριών πάνω στην οποία καλείται ο ερωτώμενος να τοποθετηθεί επιλέγοντας την αριθμητική τιμή ή την κατηγορία που τον εκφράζει. Οι πιο γνωστές είναι η κλίμακα Likert, όπου οι πέντε κατηγορίες που χρησιμοποιούνται αντιστοιχούν στις θέσεις 1. Απόλυτη επιδοκιμασία, 2. Μερική επιδοκιμασία, 3. Ουδέτερη επιλογή –αδιαφορία, 4.μερική αποδοκιμασία, 5.απόλυτη αποδοκιμασία, καθώς και η κλίμακα «σημαντικής διαφοροποίησης». H διαφορά της τελευταίας από αυτή του τύπου Likert είναι ότι δεν υπάρχει ενδιάμεση ή ουδέτερη επιλογή.

Όπως επισημαίνεται από το ηγετικό επιτελείο της υπουργού Διοικητικής Ανασυγκρότησης κυρίας Όλγας Γεροβασίλη, η διεξαγωγή δομημένης συνέντευξης «αποτελεί μια ουσιαστική διαδικασία, με την οποία επιδιώκεται η επίτευξη της καλύτερης δυνατής αντιστοιχίας μεταξύ των αναγκών του οργανισμού και των προσφερόμενων υποψηφιοτήτων». Μάλιστα, η κυβέρνηση θεωρεί ότι η τήρηση της προβλεπόμενης μεθοδολογίας, σε συνδυασμό με το υψηλό κύρος και την επιστημοσύνη των μελών των αρμοδίων συμβουλίων, αποτελούν εχέγγυα αξιοκρατίας, διαφάνειας και αντικειμενικότητας.

Τα μέλη των αρμοδίων οργάνων θα πρέπει να λάβουν υπόψη ότι ο νόμος προδιαγράφει σε γενικές γραμμές ορισμένα βασικά κριτήρια προς αξιολόγηση. Εξετάζονται κυρίως οι γνώσεις του υποψηφίου σε σχέση με το αντικείμενο και τις αρμοδιότητες του φορέα, ενώ μέσω σεναρίου προσομοίωσης αξιολογούνται οι διοικητικές ικανότητες του υποψηφίου να προγραμματίζει, να συντονίζει, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, να λαμβάνει αποτελεσματικές αποφάσεις και να διαχειρίζεται κρίσεις. Για τη μοριοδότηση λαμβάνονται επίσης υπόψη οι επικοινωνιακές δεξιότητες, η ικανότητα διαχείρισης χρόνου, τα χαρακτηριστικά ηγεσίας ιδίως υπό συνθήκες πίεσης, η ικανότητα συντονισμού ομάδων εργασίας και η δημιουργικότητα του υποψηφίου.

Το Εγχειρίδιο για τη δομημένη συνέντευξη συντάχθηκε από επιστήμονες του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης και του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.