Η Μόδα στηρίζει τα μνημεία

Μια κίτρινη μοκέτα. Τετρακόσια σκαμπό από ξύλο μπαμπού σε μαύρο χρώμα και ύφασμα ριγέ, στις αποχρώσεις του μπλε, του κόκκινου, του κίτρινου και του πράσινου. Επάνω τους γραμμένοι στίχοι από τον περίφημο «Θρίαμβο του Βάκχου» του Λαυρεντίου των Μεδίκων, ενός από τους σημαντικότερους πολιτικούς της ιταλικής Αναγέννησης και προστάτη των Τεχνών, οι οποίοι προτρέπουν να απολαύσει κανείς στο έπακρο τις χαρές της ζωής. Γύρω-γύρω, έργα τέχνης: πίνακες του Ραφαήλ, του Τιτσιάνο, του Ρούμπενς, του Πιέτρο ντα Κορτόνα. Σε αυτό το «σκηνικό» υποδέχθηκε την περασμένη Δευτέρα ο διάσημος οίκος μόδας Gucci τους αυστηρά επιλεγμένους καλεσμένους του –ανάμεσά τους ο Ελτον Τζον, η Βαλέρια Γκολίνο, η Σάλμα Χάγεκ με τον σύζυγό της, τον μεγιστάνα του ειδών πολυτελείας Φρανσουά-Ανρί Πινό –προκειμένου να παρακολουθήσουν την επίδειξη «Cruise 2018». Μετά το «όχι» της Αθήνας στο αίτημα για την Ακρόπολη, ο οίκος αναζήτησε την εναλλακτική στην Παλατινή Πινακοθήκη της Φλωρεντίας, το κυριότερο μουσείο του Παλάτσο Πίτι, κοντά στο Πόντε Βέκιο. Κατοικία του Λούκα Πίτι, αρχικά, ενός φιλόδοξου φλωρεντινού τραπεζίτη, το μέγαρο αγοράστηκε το 1549 από τους Μεδίκους και έγινε η κύρια στέγη των οικογενειών που κυβερνούσαν το Μεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης.

Ηταν η πρώτη φορά που η Παλατινή Πινακοθήκη φιλοξένησε μια επίδειξη μόδας. Η εκδήλωση εξελίχθηκε στις επτά από τις 28 αίθουσές της, με τους προσκεκλημένους να απολαμβάνουν τις 115 εμφανίσεις για τη γυναίκα και τον άνδρα διά χειρός του καλλιτεχνικού διευθυντή του οίκου Αλεσάντρο Μικέλε, αφού πρώτα είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τους πίνακες. Ως αντάλλαγμα, ο οίκος υποσχέθηκε την «Ανοιξη του Μπόμπολι»! Ενα τριετές, αξίας δύο εκατομμυρίων ευρώ σχέδιο αποκατάστασης, συντήρησης και ευρύτερης αξιοποίησης του περίφημου ιστορικού πάρκου το οποίο απλώνεται πίσω από το Μέγαρο και περιλαμβάνει είδη φυτών απ’ όλον τον κόσμο καθώς και γλυπτικά σύνολα, κρήνες, τεχνητές σπηλιές και μουσεία ενώ έχει προκύψει μέσα από αλλεπάλληλες διαμορφώσεις μεταξύ του 16ου και του 19ου αιώνα.

Σε ανάλογες χορηγίες έχει προχωρήσει ο οίκος στις επιδείξεις «Cruise» των προηγούμενων χρόνων: στη Νέα Υόρκη προ διετίας και στο περίφημο αβαείο του Γουέστμινστερ πέρυσι, το οποίο επίσης «άνοιξε» για πρώτη φορά σε επίδειξη μόδας. Η νέα δωρεά έγινε δεκτή μ’ ενθουσιασμό από το σύνολο των τοπικών παραγόντων αλλά και από τον αρμόδιο για τον Πολιτισμό ιταλό υπουργό Ντάριο Φραντσεσκίνι ο οποίος δήλωσε χαρακτηριστικά: «Η μόδα είναι τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς και της ιστορίας της χώρας μας, όπου το γούστο, η κομψότητα και η αισθητική αγωγή αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας. Η σχέση ανάμεσα στη μόδα και στην τέχνη υπήρξε πάντα πολύ στενή και συχνά προσέφερε σαγηνευτικές και μοναδικές ευκαιρίες συνάντησης. Οπως συμβαίνει σήμερα με μια υψηλή φίρμα του ιταλικού στυλ που αποφασίζει μια σημαντική επένδυση σε ένα μεγάλο πολιτιστικό ίδρυμα με πλήρη σεβασμό στην αποστολή του. Θεωρώ ιδιαίτερα θετικό ότι αυτά τα δύο έξοχα επιτεύγματα, οργανικά μέρη του πολιτισμού και της δημιουργικότητας, συνδιαλέγονται με όλο και περισσότερη τόλμη…».

H σύνδεση των διάσημων οίκων ειδών πολυτελείας με την πολιτιστική κληρονομιά συζητείται αρκούντως τα τελευταία χρόνια. Οχι άδικα –μιας που οι ευκαιρίες είναι πολλές και εντυπωσιακές –αλλά όχι και χωρίς αντίλογο. Πολλοί το θεωρούν λογική επιλογή ενώ δεν λείπουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι η συρρίκνωση της οικονομικής δυνατότητας του κράτους στην Ευρώπη της κρίσης τα προηγούμενα χρόνια άφησε το πεδίο ελεύθερο στην ιδιωτική πρωτοβουλία να χρησιμοποιήσει ως «όχημα» μνημεία και μουσεία για λόγους προβολής και επικοινωνίας. Χαρακτηριστική η περίπτωση του προέδρου της Tod’s, δισεκατομμυριούχου Ντιέγκο ντέλα Βάλε, που ανέλαβε την αναστήλωση του Κολοσσαίου προκαλώντας έντοντες συζητήσεις και αντεγκλήσεις διεθνώς καθώς μάλιστα οι συγκεκριμένες εργασίες ήταν και οι πλέον δαπανηρές, με το κόστος να υπερβαίνει τα 30 εκατομμύρια ευρώ.

Αργότερα, η αναστήλωση της περίφημης Fontana di Trevi –του διασημότερου σιντριβανιού της Ρώμης που συνδέθηκε όσο τίποτε άλλο ίσως με την ανεμελιά και τη νυχτερινή ζωή της ιταλικής πρωτεύουσας –από τον οίκο μόδας Fendi έφερε εκ νέου το θέμα στην επικαιρότητα. Η «επιστροφή» του στις αρχές Νοεμβρίου 2015 ύστερα από 17 μήνες εργασιών με τη δαπάνη να υπερβαίνει τα 2 εκατ. ευρώ γιορτάστηκε μ’ ένα λαμπερό σόου που σχολιάστηκε θετικά από τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το ίδιο και η επίδειξη μόδας του οίκου που ακολούθησε μερικούς μήνες αργότερα με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 90 χρόνων της ζωής του. Οι διαμαρτυρίες των φιλοζωικών οργανώσεων εναντίον του Καρλ Λάγκερφελντ –λόγω της εκτεταμένης χρήσης γούνας από μέρους του- πέρασαν μόνο στα ψιλά…

Τα ανταποδοτικά οφέλη των οίκων

Λίγες ημέρες νωρίτερα από τα εγκαίνια της «νέας» Fontana di Trevi, ένα ακόμη από τα διασημότερα αξιοθέατα της Ρώμης, η περίφημη Σκαλινάτα –η μεγαλοπρεπής σκάλα που συνδέει την Piazza di Spagna μ’ ένα πλάτωμα μπροστά στην πρόσοψη της γαλλικής εκκλησίας Trinita dei Monti –έκλεινε για το κοινό προκειμένου να αρχίσουν οι εργασίες αποκατάστασης οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν από τον οίκο Bulgari και κόστισαν περί το 1,5 εκατ. ευρώ. Τα λαμπερά εγκαίνια τον Σεπτέμβριο του 2016 με τη συναυλία της Ακαδημίας της Αγίας Καικιλίας υπό τον Αντόνιο Παπάνο και το συνακόλουθο σόου πυροτεχνημάτων επανέφερε τη συζήτηση στο προσκήνιο. Παρότι τα τελευταία χρόνια η «υιοθεσία» της ιταλικής πολιτιστικής κληρονομιάς από τον ιδιωτικό τομέα –τους διάσημους οίκους μόδας εν προκειμένω –ενθαρρύνεται από την πολιτική ηγεσία της χώρας στο ανώτερο επίπεδο, οι αντιρρήσεις δεν είναι σπάνιες. Ορισμένοι κάνουν λόγο για «ντισνεοποίηση» της πολιτιστικής κληρονομιάς και για «αμερικανικού τύπου επαναλανσάρισμα» που μπορεί να οδηγήσει στην «Πομπηία της Πράντα» ή στον «Κεκλιμένο Πύργο της Gucci». Τέτοιου τύπου ισχυρισμοί έχουν να κάνουν με τα διαφημιστικού τύπου ανταλλάγματα που παρέχονται στους οίκους μόδας ως «ανταποδοτικά οφέλη» για την οικονομική συμβολή τους στα απαιτητικά έργα της αποκατάστασης… Την παραπάνω άποψη, πάντως, αντέκρουε ο διευθύνων σύμβουλος του οίκου Fendi με αφορμή την «επανεκκίνηση» του σιντριβανιού λέγοντας πως το μόνο αντάλλαγμα εν προκειμένω θα ήταν μια πλάκα στο μέγεθος ενός παπουτσιού. «Το κράτος δεν είναι σε θέση να φροντίσει τα πάντα» δήλωνε στον «Guardian». «Θέλουμε να βοηθήσουμε, όχι να έχουμε το όνομά μας με τεράστια γράμματα επάνω στο σιντριβάνι».