Ι) Στην χώρα του
Με την εκπνοή της δεκαετίας του ’80, αρχίζει να γίνεται και στην Ελλάδα αντιλη¬πτή η αλλαγή του ρόλου του κράτους. Τα πρώτα δειλά μηνύματα της αλλαγής του κλασικού κρατικού μοντέλου, όπως λειτουργούσε μέχρι τότε και στη χώρα μας, εμ¬φανίστηκαν στις αρχές του 1990 με την κυβέρνηση του Κώστα Μητσοτάκη. Για πρώτη φορά την περίοδο εκείνη διατυπώθηκαν σοβαρές προγραμματικές διακη¬ρύξεις για αποκρατικοποιήσεις και εκσυγχρονισμό του κράτους. Η κυβέρνηση εκείνη αντιλήφθηκε σχεδόν αμέσως πως το πρότυπο του κράτους πρόνοιας του Μπέβεριτζ της δεκαετίας του ’40 δεν μπορούσε πλέον να λει¬τουργήσει αποδοτικά. Τα παγκόσμια γεγονότα άλλωστε εισέβαλαν καταιγιστικά ο’ όλες τις χώρες της υφηλίου, κυρίως λόγω της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης και της επικράτησης της παγκοσμιοποίησης. Το παλιό μοντέλο, που στηριζόταν στο «έθνος-κράτος», ήταν ήδη φανερό πως χρειάζονταν μεταρρύθμιση.
Για να αντιμετωπίσει το νέο διεθνές περιβάλλον ο Κώστας Μητσοτάκης εφάρμοσε ένα ισορροπημένο φιλελευθερισμό, ο οποίος επιβλήθηκε ως ο θεμελιώδης ιδεολογικός άξονας της ΝΔ. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη υιοθέτησε γενναία μέτρα για την οικονομία, παρά το γεγονός ότι η κοινοβουλευτική πλειο¬ψηφία ήταν ισχνή. Κυρίως επιδίωξε να τιθασεύσει τα δημόσια ελλείμματα και να ελέγξει το δημόσιο χρέος ενώ παράλληλα προώθησε και μια πολι¬τική διαρθρωτικών αλλαγών. Συνάντησε ωστόσο λυσσώδη αντίδραση από τα συν¬δικάτα και από το «σύστημα». Παρόλα αυτά δεν υποχώρησε. Πάντως ήταν η πρώτη φορά που έγινε φανερή προ¬σπάθεια αλλαγής πλεύσης στην οικονομία.Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια του Μητσοτάκη διακόπηκε, όμως, βιαίως λόγω της πτώσης της κυβέρνησής του εξαιτίας του «μακεδόνικου» ζητήματος.
ΙΙ) Η ΝΔ χρωστά πολλά στον Κώστα Μητσοτάκη
Ο Κώστας Μητσοτάκηςόταν διαδέχθηκε τον Αβέρωφ στην ηγεσία της ΝΔ παρέλαβε, είναι αλήθεια,ένα κα¬λά οργανωμένο και σφριγηλά συγκροτημένοκόμμα. Ωστόσο, δεν αρκέστηκε απλά και μόνο στην μετωπική αντιπαράθεση με το ΠΑΣΟΚ, αλλά προχώρησε ένα βήμα παραπάνω, αφού η περιχα¬ράκωση των οπαδών της ΝΔ ήταν ήδη δεδομένη και το ηθικό τους ήταν αρκετά ανεβασμένο: προχώρησε δηλαδή στην οικοδόμηση της νέας εικόνας της ΝΔ, μίας εικόνας σύγχρονης, φιλελεύθερης και προοδευτικής, που θ’ αποτελούσε πολιτικά, ιδεολογικά, αλλά και από πλευράς ήθους και ύφους της εξουσίας τον αντίποδα του αυ¬ταρχικού και δεσποτικού κυβερνητικού σχήματος. Τ’ αποτελέ¬σματα δεν άργησαν να φανούν. Η αισιοδοξία άρχισε να εμπεδώ¬νεται στις τάξεις των οπαδών της ΝΔ, οι οποίοι άρχισαν βλέπουν να προβάλλονται καινούργιες ιδέες, νέα πρόσωπα, αποτελεσματικές προτάσεις και σύγχρονες πολιτικές. Το κυριότερο όμως από τα θετικά αποτελέσματα της περιόδου εκείνης είναι ότι άρχισε να ξε¬πηδά έντονα η ελπίδα του κόσμου προς την πολιτική, ως λει¬τουργία που θα μπορούσε να επιλύσει τα προβλήματά του και να οδηγήσει τον τόπο έξω από τα αδιέξοδά του.
Αυτή ήταν και η χρονική αφετηρία για την εδραίωση της αξιο¬πιστίας της πολιτικής και των πολιτικών, που δυστυχώς λόγω των επόμενων συγκυριών και πρακτικών σήμερα βρίσκεται στο ναδίρ.
Αναντίρρητο πάντως υπήρξε το γεγονός ότι κατά την περίο¬δο εκείνη άνθισε και πάλι το χαμόγελο στους οπαδούς της ΝΔ και ανάβλυσε ένας πρωτόφαντος ενθουσιασμός, που συντέλεσε στη δημιουργία των τεράστιων σε όγκο, χειμαρρωδών συγκε¬ντρώσεων της ΝΔ. Ο ενθουσιασμός εκείνος δημιούργησε με¬γάλο ρεύμα και της έφερε τη νίκη.
Η απογοήτευση λοιπόν του κόσμου, που εγκαθίστατο σταδια¬κά στο στρατόπεδο του ΠΑΣΟΚ μετασχηματίζετο σε αισιοδοξία και μετατοπίζετο στο χώρο της ΝΔ, όπου η εμπιστοσύνη του λαού προς αυτήν άρχιζε να διαμορφώνεται στα ίδια περίπου επίπεδα μ’ εκείνα του ΠΑΣΟΚ των πρώτων χρόνων της 10ετίας του ’80.
Το κλίμα αυτό άλλωστε της ευρύτερης επιδοκιμασίας της ΝΔ είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της δύναμής της, που αν δεν υπήρχε το εκλογικό σύστημα του Κουτσόγιωργα, η νίκη της στις εκλογές του 1989 και θα της έδιδε απόλυτη πλειοψηφία.
Στα ιδιαιτέρως θετικά στοιχεία της ηγεσίας Μητσοτάκη για τα πολιτικά μας πράγματα πρέπει να συνυπολογισθεί και η συμβο¬λή του ίδιου του Κώστα Μητσοτάκη στην κατάρριψη της απομόνωσης της ΝΔ στο πολιτικό φάσμα, με τον σχηματισμό της κυβέρνησης Τζαννετάκη: μίας κυβέρνησης δηλαδή συνασπισμού μεταξύ «Δεξιάς» και «Αριστε¬ράς». Η πολιτικήαυτή υπέρβαση ολοκληρώθηκε με επιτυχία στο επό¬μενο χρονικό διάστημα, με τον σχηματισμό της Οικουμενικής Κυ¬βέρνησης Ζολώτα, και με τη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ. Η επιλογή εκείνη είχε λειτουργήσει ως η «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» για τη ΝΔ, για όσους βέβαια εξακολουθούσαν μέχρις εκείνο το χρο¬νικό διάστημα να την θεωρούν αποστροφικά ανά¬δελφο πολιτικό σχήμα.
Το κυριότερο όμως αποτέλεσμα ήταν ότι η πολιτική εκείνη υπήρξε το πρώτο συγκεκριμένο βήμα για Εθνική συναδέλφωση και συμφιλίωση των κομμάτων του τόπου μας.
Η πόρτα για μία ευρύτερη συναίνεση και συνεννόηση των Ελλη¬νικών πολιτικών δυνάμεων είχε ανοίξει.
