Ψηλά στο όρος Κυλλήνη του νομού Κορινθίας, ένα αναβαθμισμένο οπτικό τηλεσκόπιο κρατά το βλέμμα του στραμμένο στη Σελήνη, επαγρυπνώντας για λάμψεις από προσκρούσεις μικρών αστεροειδών. Τα ευρήματά του ίσως μια μέρα βοηθήσουν στην προστασία της Γης από κοσμικά ατυχήματα.
Πυρηνικά αντικείμενα
Το τηλεσκόπιο που διατηρεί στο Κρυονέρι το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών είναι το βασικό όργανο του ερευνητικού προγράμματος Neliota της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA για τη μέτρηση των «παραγήινων αντικειμένων», δηλαδή αστεροειδών και κομητών που περνούν κοντά από τη Γη.
Τα μικρά αντικείμενα που εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα συνήθως καίγονται πριν φτάσουν στο έδαφος και δεν γίνονται αντιληπτά. Η καταμέτρησή τους είναι πολύ πιο εύκολη στην περίπτωση της Σελήνης, η οποία δεν διαθέτει ατμόσφαιρα.
Στη διάρκεια 11 ωρών παρατήρησης το τηλεσκόπιο διέκρινε τέσσερις λάμψεις από προσκρούσεις μετεώρων (Πηγή: NELIOTA Project)
Ακόμα και αντικείμενα διαμέτρου μερικών χιλιοστών αφήνουν μια λάμψη καθώς προσκρούουν στην επιφάνεια του φεγγαριού, λάμψη που μπορεί να καταγράψει το τηλεσκόπιο του Κρυονερίου. Στο τηλεσκόπιο έχουν εγκατασταθεί δύο κάμερες που βλέπουν σε ελαφρώς διαφορετικά μέρη του φάσματος ώστε να επιβεβαιώνουν η μία την άλλη και να προσφέρουν μετρήσεις από τις οποίες μπορεί να εκτιμηθεί ακόμα και η θερμοκρασία που αναπτύσσεται τη στιγμή της πρόσκρουσης.
«Το σύστημα διπλής κάμερας μας επιτρέπει να επιβεβαιώνουμε τις σεληνιακές προσκρούσεις με ένα μόνο τηλεσκόπιο, κάτι που δεν έχει ξαναγίνει» σχολιάζει η Δρ Άλκηστη Μπονάνου του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος.
Μετρώντας τις λάμψεις
Το τηλεσκόπιο λειτουργεί όταν η Σελήνη βρίσκεται πάνω από τον ορίζοντα και δεν είναι πλήρως λουσμένη στο ηλιακό φως, το οποίο κρύβει τις αμυδρές λάμψεις -από τη φάση της Νέας Σελήνης μέχρι το πρώτο τέταρτο, καθώς και ανάμεσα στη φάση του τελευταίου τέταρτου μέχρι τη Νέα Σελήνη.
Το ερευνητικό πρόγραμμα ξεκίνησε επίσημα τις μετρήσεις στις 8 Μαρτίου, ενώ στις πρώτες 11 ώρες δοκιμαστικής λειτουργίας κατέγραψε τέσσερις λάμψεις.
Οι παρατηρήσεις θα συνεχιστούν για 22 μήνες και ίσως προσφέρουν νέα στοιχεία για τον πληθυσμό των μικρών και μεσαίων παραγήινων αντικειμένων.
Τα ευρήματα ίσως βοηθήσουν και στο να προστατευτούν από πτώσεις μετεώρων και οι μελλοντικές βάσεις στη Σελήνη.
