Φιλίπ Ετιέν: Ποιος είναι ο «γκουρού» της διπλωματίας του Μακρόν

Κάποιες φορές λάμπεις περισσότερο από τη σκιά λένε οι Γάλλοι –και αυτή είναι σίγουρα η περίπτωση του Φιλίπ Ετιέν. Στα 61 του, πολύπειρος διπλωμάτης με μακρά καριέρα στις Βρυξέλλες, αναλαμβάνει τον ρόλο της ζωής του ως διπλωματικός σύμβουλος του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Πολλή προσοχή έχει δοθεί στις γνώσεις του σχετικά με τις υποθέσεις της ΕΕ και στα άπταιστα γερμανικά του, και τα δύο σημαντικά προσόντα για έναν πρόεδρο που θέλει να εγκαινιάσει μια νέα περίοδο στις γαλλογερμανικές σχέσεις και να αναδιοργανώσει την ΕΕ.

Αλλά το σύνολο των δεξιοτήτων του Ετιέν είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό λένε όσοι γνωρίζουν: είναι η ικανότητά του να διαχειρίζεται μια κρίση γρήγορα και αποτελεσματικά, και η άνεση που έχει στη διπλωματία μεταξύ μεγάλων δυνάμεων.

Δεξιότητες που δοκιμάστηκαν από την πρώτη στιγμή, με τις συναντήσεις που είχε ο Μακρόν με τον Τραμπ και με τον Πούτιν προτού κλείσει μήνα στο Ελιζέ.

Πρώην τραπεζίτης στους Ρότσιλντ και υπουργός Οικονομίας του Σοσιαλιστή Φρανσουά Ολάντ, ο 39χρονος Μακρόν ήταν εντελώς άγνωστος πριν από τρία χρόνια, ακόμα και στη Γαλλία. Αναλαμβάνει τώρα την προεδρία δίχως εμπειρία στη διεθνή σκηνή και με ασαφή παγκόσμια προοπτική σε μια εποχή που απειλητικά σημάδια στην Ουκρανία, στη Συρία και στη Βόρεια Κορέα απειλούν να προκαλέσουν μεγάλες κρίσεις, και οι σχέσεις της Γαλλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία αναμένονται πιο περίπλοκες και δύσκολες από ό,τι στο παρελθόν.

Ο Ετιέν θεωρείται πολύτιμο ατού για τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ατζέντας του Μακρόν, η οποία κατέχει κεντρική θέση στο πρόγραμμα του προέδρου. Ως πρεσβευτής στη Γερμανία από το 2014, ο υπ’ αριθμόν ένα διπλωματικός σύμβουλος γνωρίζει από πρώτο χέρι πόσο βαθύς είναι ο σκεπτικισμός στο Βερολίνο σχετικά με τη δυνατότητα μεταρρύθμισης της Γαλλίας και πόσος δισταγμός υπάρχει για την αναμόρφωση της ευρωζώνης. Ως πρώην πρεσβευτής στην ΕΕ, γνωρίζει επίσης πόσο γρήγορα μπορεί να καταρρεύσει ο ρεφορμιστικός ζήλος. Αυτό που παραμένει άγνωστο σχετικά με τον Ετιέν είναι η στάση του απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες –είναι πράγματι ένα κενό στο βιογραφικό του.

Αν και έχει χαρακτηρισθεί επανειλημμένα ως «ρεαλιστής», ο Eτιέν δεν έχει ξεκαθαρίσει αν βλέπει τη Γαλλία ως μια μεγάλη δύναμη της Δύσης –ή, όπως ο Μακρόν, ως μια «εξισορροπητική δύναμη» μεταξύ Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών.

«Είναι ένας γοητευτικός άνθρωπος, σοβαρός, σταθερός, ποτέ υπερβολικός, χωρίς εθνικιστικές εξάρσεις όπως πολλοί στη γραφειοκρατία μας. Η επιλογή του τιμά τον Μακρόν» δήλωσε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Μπερνάρ Κουσνέρ.

Οι ανώτατοι διπλωματικοί σύμβουλοι ηγετών τείνουν να εμπίπτουν σε μία από δύο γενικές κατηγορίες: τους επίδοξους Κίσινγκερ, που είναι στο προσκήνιο και επιδιώκουν την προβολή, και σε εκείνους που ψιθυρίζουν και σπάνια βγαίνουν από τις σκιές.

Ο Ετιέν ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Γεννημένος σε εύπορο προάστιο του Παρισιού, αποφοίτησε από την Εθνική Σχολή Διοίκησης (ΕΝΑ), το φυτώριο της γαλλικής ελίτ (την ίδια χρονιά με τον πρώην πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, αλλά με καλύτερη βαθμολογία), με λαμπρές επιδόσεις στα μαθηματικά και στα οικονομικά.

Μπαίνοντας στο Quai d’Orsay, στο γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών, διάλεξε μια σταδιοδρομία στην Ευρώπη αντί για τις πιο περιζήτητες διεθνείς θέσεις, κάτι το οποίο αποδείχθηκε ικανοποιητικό καθώς του άνοιξε τον δρόμο για μια σειρά υψηλόβαθμων πόστων στις Βρυξέλλες όπου, μεταξύ άλλων, διετέλεσε μόνιμος αντιπρόσωπος της Γαλλίας από το 2009 έως το 2014.

«Συνήθως οι καλύτεροι υποψήφιοι προτιμούν τις διεθνείς θέσεις στον ΟΗΕ και σε άλλες μεγάλες ξένες χώρες» λέει ο ευρωβουλευτής Αλέν Λαμασούρ, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Ετιέν στις Βρυξέλλες. «Εκείνος διάλεξε το κομμάτι της [ευρωπαϊκής] κοινότητας… την ουσία επάνω από το στυλ».

Στις Βρυξέλλες, όπου ο Ετιέν εργάσθηκε υπό την πίεση μιας σειράς κρίσεων, έχει τη φήμη ενός προσηνούς ανθρώπου με ορθολογιστική προσέγγιση, η οποία χρωστάει πολλά στο επιστημονικό υπόβαθρό του. «Αντιμετώπισε τα προβλήματα σαν να ήταν μαθηματικές εξισώσεις και απολάμβανε να φέρνει τις δυνάμεις της ανάλυσης στην επίλυσή τους» λέει ένας υψηλόβαθμος διπλωμάτης.

«Είναι επιστήμονας. Νομίζω ότι έτσι βλέπει τον κόσμο. Του αρέσει πραγματικά να αντιμετωπίζει προβλήματα, να τα σπάει στα συστατικά τους… Είναι μια πολύ συστηματική προσέγγιση, βασισμένη στην πραγματικότητα, σε γεγονότα. Και είναι πάντα εύκολο να συνεργαστείς μαζί του» προσθέτει πρώην συνάδελφός του στις Βρυξέλλες.

Ο Ετιέν –παντρεμένος, πατέρας που αν και «εργάζεται συνεχώς», όπως λέει, βρίσκει λίγο χρόνο για να πάει στο θέατρο στο Παρίσι και σε καλλιτεχνικές εκθέσεις στο Βερολίνο –έχει μια προσέγγιση χαμηλών τόνων που τον ξεχωρίζει από τον Mακρόν, ο οποίος έχει υποσχεθεί υπερ-φιλόδοξα σχέδια για να αναμορφώσει την ευρωζώνη με δικό της προϋπολογισμό και δικό της υπουργό Οικονομικών. Ο συνδυασμός τους στο Ελιζέ θα μπορούσε να λειτουργήσει.