«Ιστορικό βήμα για την ανεξαρτησία που δεν μπορεί να περιμένει», όπως λένε οι καταλανοί εθνικιστές; Ή «απαράδεκτος εκβιασμός» και απόπειρα «κατάλυσης του Συντάγματος», όπως καταγγέλλει ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι; Τι είναι αυτό το «μυστικό σχέδιο» για μονομερή απόσχιση της Καταλωνίας τον Σεπτέμβριο, που έχει βάλει φωτιά στο πολιτικό σκηνικό της Ισπανίας;
«Μάλλον βλέπουμε άλλο ένα επεισόδιο στην ατελείωτη σειρά των παζαριών ανάμεσα στους εθνικιστές της Βαρκελώνης και στην κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης. Η Καταλωνία είναι σε πτώχευση και οι απειλές περί μονομερούς απόσχισης και ανεξαρτησίας, και μάλιστα σε 48 ώρες με ψήφο στη Βουλή της Βαρκελώνης, είναι ένα τέχνασμα της περιφερειακής κυβέρνησης για να πιέσει και να πάρει περισσότερα χρήματα από το κράτος ή και από την Ευρώπη» λέει στο «Βήμα» ο Αντόνιο Κουέστα, ισπανός δημοσιογράφος και αναλυτής, ανταποκριτής του πρακτορείου ειδήσεων Prensa Latina στην Ελλάδα και στην Τουρκία.
Αυτή τη φορά, πάντως, τα πράγματα είναι σε προχωρημένο στάδιο σχεδιασμού για «ανεξαρτησία χωρίς δημοψήφισμα», όπως δείχνει το «κρυφό σχέδιο» που αποκάλυψε την περασμένη εβδομάδα η «El Pais».
Ο μηχανισμός περιγράφεται λεπτομερώς στον «ιδρυτικό νόμο» που ετοιμάζει η Generalitat, η περιφερειακή κυβέρνηση της Καταλωνίας, σύμφωνα με τον οποίον αν η Μαδρίτη δεν συμφωνήσει να γίνει δεσμευτικό δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλωνίας προς το τέλος Σεπτεμβρίου ή τις αρχές Οκτωβρίου του 2017, τότε η Βαρκελώνη θα αποσχισθεί μονομερώς και αμέσως από την Ισπανία.
Αν και ειδικοί λένε ότι υπάρχουν πάμπολλα νομικά κενά, το έγγραφο περιγράφει ποιοι θα είναι καταλανοί πολίτες, πώς μπορεί κάποιος να πάρει την υπηκοότητα, ποιοι ισπανικοί νόμοι παραμένουν σε ισχύ και ποιοι όχι, τι θα συμβεί με τους δημοσίους υπαλλήλους, τα σώματα ασφαλείας, την φορολογία, τις συμβάσεις έργων της κεντρικής διοίκησης, ακόμα και για τα ακίνητα που ανήκουν στο ισπανικό κράτος.
«Αν και πιστεύεται ευρέως ότι πρόκειται για παζάρι, έχουμε αναμφίβολα μια νέα πολιτική κρίση, με σοβαρές θεσμικές επιπλοκές αφού απειλείται η ίδια η ενότητα του ισπανικού κράτους. Ο (σ.σ.: δεξιός πρωθυπουργός) Ραχόι μιλάει ανοιχτά για εκβιασμό και έχει καλέσει τον (πρωθυπουργό της Καταλωνίας) Κάρλες Πουιγδεμόντ να εκθέσει την υπόθεση στο Κογκρέσο. Αυτό που θέλουν οι Καταλανοί είναι να συμφωνηθεί επίσημα η διαδικασία για δημοψήφισμα μεταξύ των δύο πλευρών –όπως έγινε στην περίπτωση της Σκωτίας μεταξύ Λονδίνου και Εδιμβούργου. Και εμφανίζονται με μαξιμαλιστικά σχέδια για να πάρουν ό,τι περισσότερο μπορούν, ιδίως στα οικονομικά που τους καίνε» προσθέτει ο Κουέστα.
Τα λεφτά, και τα εμπόδια, είναι πολλά
Ετσι μάλλον μιλάμε για παζάρι πολλών εκατομμυρίων ευρώ με «όπλο» την απόσχιση. Οι Καταλανοί, 7,5 εκατ. άνθρωποι, εκπροσωπούν το 16% των Ισπανών, παράγουν το 20% του πλούτου και περίπου το ένα τέταρτο των εξαγωγών της χώρας.
Αλλά τα εμπόδια για ενδεχόμενη ανεξαρτησία εξακολουθούν να είναι πολλά σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Πρώτο και κύριο το άρθρο 2 του Συντάγματος, το οποίο αναγνωρίζει το δικαίωμα αυτονομίας στις περιοχές αλλά όχι ανεξαρτησίας, σύμφωνα με την αρχή της άλυτης ενότητας του έθνους.
Για τη διενέργεια δεσμευτικού δημοψηφίσματος θα πρέπει να αναθεωρηθεί το Σύνταγμα. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται απόλυτη πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κοινοβουλίου, η οποία δεν υφίσταται.
Επιπλέον, κατά τους περισσότερους αναλυτές, η ανεξαρτησία μάλλον θα κάνει κακό στην τοπική οικονομία επειδή προβλέπεται μείωση των εξαγωγών, κίνδυνος αποχώρησης μεγάλων επιχειρήσεων που έχουν έδρα την Καταλωνία και επιθυμούν να παραμείνουν στο πλαίσιο της ΕΕ και μείωση των απευθείας ξένων επενδύσεων (σήμερα γίνονται κατά 80% από ευρωπαϊκές εταιρείες). Μέγιστο θέμα είναι βέβαια και η διατήρηση ή όχι του ευρώ ως εθνικού νομίσματος, κάτι που δεν αναφέρεται καθόλου στο «μυστικό σχέδιο».
Η «νεκρανάσταση» του Σάντσεθ
Η πολιτική «νεκρανάσταση» του Πέδρο Σάντσεθ είναι το άλλο μεγάλο θέμα των ημερών στην Ισπανία. Ο πρώην αρχηγός του Σοσιαλιστικού Κόμματος επέστρεψε πραγματικά από τους «πολιτικά νεκρούς» για να ξανακερδίσει, κόντρα στο κατεστημένο και στους «βαρόνους» του PSOE, τις εσωκομματικές εκλογές και την ηγεσία, με άνω του 50% των ψήφων 190.000 μελών. Ο 45χρονος καθηγητής Οικονομικών, γνωστός και ως «ωραίος Πέδρο», έγινε γενικός γραμματέας το 2014, αλλά αναγκάστηκε να παραιτηθεί τον περασμένο Οκτώβριο μετά από εσωτερική ανταρσία, και έχοντας χάσει δύο φορές τις εκλογές απέναντι στον δεξιό Ραχόι.
Τώρα ο Σάντσεθ έκανε εκστρατεία εναντίον του σοσιαλιστικού κατεστημένου και της απόφασής του να διευκολύνει, με ανοχή στη Βουλή, τον Ραχόι να κυβερνήσει. Και κατάφερε να επικρατήσει επί της εσωκομματικής αντιπάλου του Σουσάνα Ντίαθ, η οποία είναι πρόεδρος της Ανδαλουσίας και εκλεκτή του μηχανισμού του κόμματος.
Η νίκη του Σάντσεθ προοιωνίζεται μια πιο σκληρή στάση από τους Σοσιαλιστές εναντίον του Ραχόι. «Το PSOE θα κάνει μια χρήσιμη αντιπολίτευση για την υπεράσπιση της κοινωνίας. Θα ξανακάνουμε το PSOE το μεγάλο κόμμα της Αριστεράς της χώρας» υποσχέθηκε το βράδυ της νίκης.
Το PSOE, το παλαιότερο και πάλαι ποτέ κραταιό πολιτικό κόμμα της Ισπανίας, υπέστη τις δύο χειρότερες ήττες του στις γενικές εκλογές το 2015 και το 2016, όταν ο Σάντσεθ κατάφερε μετά βίας να τερματίσει μπροστά από τους Podemos της ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Εχει σκληρή δουλειά μπροστά του: πρέπει να ενώσει το κόμμα μετά από μια διχαστική εκστρατεία και να αυξήσει τα ποσοστά αποδοχής στην κοινωνία. Η τελευταία δημοσκόπηση του Κέντρου Κοινωνιολογικών Ερευνών που δημοσιεύθηκε πρόσφατα δείχνει το PSOE στη δεύτερη θέση με 19,9%, με τους Podemos μια ανάσα πίσω στο 19,7%, και πάντα πρώτο το PP του Ραχόι στο 31,5%. Οι φιλελεύθεροι Ciudadanos είναι τέταρτοι με 14,9%.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
