Η πρώτη αποστολή στον Δία εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες είδε στους πόλους του πλανήτη γιγάντιους κυκλώνες με διάμετρο 1.400 χιλιόμετρα, ανίχνευσε ένα μυστηριώδες ρεύμα αμμωνίας και παρατήρησε ένα πολικό σέλας που δεν μοιάζει με το γήινο.

Αυτά είναι τα τρία κυριότερα ευρήματα από την ανάλυση των πρώτων δεδομένων που έστειλε το σκάφος Juno (Ήρα) της NASA, η πρώτη αποστολή που μελετά τους πόλους του αέριου γίγαντα.

Παρουσίαση σε 44 δημοσιεύσεις

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Σκοτ Μπόλτον του Νοτιοδυτικού Ερευνητικού Ινστιτούτου του Τέξας, παρουσιάζουν τα ευρήματα σε δύο κεντρικές δημοσιεύσεις στο Science και σε άλλες 44 μελέτες στο Geophysical Research Letters.

Όπως είπαν, είναι σίγουρο ότι μετά την ολοκλήρωση της αποστολής του Juno, θα πρέπει να ξαναγραφτεί το κεφάλαιο στα εγχειρίδια Αστρονομίας που αφορά τον Δία.

Το κόστους 1,1 δισ. δολαρίων διαστημικό σκάφος εκτοξεύθηκε το 2011 και έκανε το πρώτο κοντινό πέρασμα πάνω από τον Δία τον Αύγουστο του 2016. Ακολουθώντας μια άκρως ελλειπτική τροχιά γύρω από τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, έχει έως τώρα κάνει πέντε περάσματα πάνω από τους πόλους του Δία (το τελευταίο στις 19 Μαΐου), σε απόσταση έως 3.400 χιλιομέτρων από την κορυφή των νεφών του.

Φωτεινοί οβάλ σχηματισμοί

Η πρώτη ανακάλυψη είναι ότι, αντίθετα με τους πόλους του Κρόνου, στους πόλους του Δία επικρατεί ένα χαοτικό σκηνικό διάσπαρτο από φωτεινούς οβάλ σχηματισμούς. Αυτά τα οβάλ, που μοιάζουν με κρατήρες, στην πραγματικότητα είναι τεράστιοι κυκλώνες και αντικυκλώνες, μερικοί από τους οποίους έχουν διάμετρο 1.400 χλμ. και σχεδόν ο ένας αγγίζει τον άλλο – ένα θέαμα που άφησε άφωνους τους επιστήμονες. Παραμένει προς το παρόν άγνωστο πώς δημιουργούνται και πόσο διαρκούν στην ατμόσφαιρα. Δεν έχουν πάντως σχέση με τη «μεγάλη ερυθρά κηλίδα» του Δία που βρίσκεται σε πολύ χαμηλότερο γεωγραφικό πλάτος.

Ακόμα, οι μετρήσεις της γιγάντιας μαγνητόσφαιρας του πλανήτη δείχνουν ότι το μαγνητικό πεδίο κοντά στο Δία είναι περίπου δύο φορές πιο ισχυρό από ό,τι προέβλεπαν οι επιστήμονες, φθάνοντας τα 7,766 Gauss, ενώ κατά τόπους παρουσιάζει απρόσμενα δραματικές αυξομειώσεις.

Υπέρλαμπρο σέλας

Ένα άλλο εύρημα είναι ότι το πολύ φωτεινό σέλας τόσο στον βόρειο όσο και στον νότιο πόλο του πλανήτη δεν φαίνεται να σχηματίζεται με παρόμοιο μηχανισμό με αυτόν της Γης, αφού τα φορτισμένα σωματίδια που το προκαλούν δεν προέρχονται από τον Ήλιο αλλά από το εσωτερικό του Δία.

Μυστηριώδης ροή αμμωνίας

Ακόμη, εντοπίσθηκε μια μυστηριώδης ροή αμμωνίας να διατρέχει την ατμόσφαιρα του Δία, σε μήκος τουλάχιστον 350 χιλιομέτρων από το ανώτερο στρώμα της προς το εσωτερικό του πλανήτη. Επίσης για πρώτη φορά έγινε αντιληπτό ότι γύρω από τον Δία υπάρχει ένας δακτύλιος σκόνης.

«Ο Δίας μάς εκπλήσσει σχεδόν με κάθε τρόπο. Βλέπουμε ήδη αρκετά εξωτικά πράγματα» δήλωσε ο Μπόλτον. Προς το παρόν πάντως, τα στοιχεία του Juno είναι ανεπαρκή για να απαντηθεί το μεγάλο ερώτημα του εάν ο Δίας έχει στερεό πυρήνα ή αν αποτελείται μόνο από αέρια (κυρίως υδρογόνο και ήλιο).

Προσεχώς πάνω από τη «μεγάλη ερυθρά κηλίδα»

Το επόμενο κοντινό πέρασμα του Juno πάνω από τον Δία θα γίνει στις 11 Ιουλίου, οπότε το σκάφος θα πετάξει ακριβώς πάνω από την εμβληματική «μεγάλη ερυθρά κηλίδα», η οποία είναι διπλάσια από τη Γη.

Η αποστολή του σκάφους κατ’ αρχήν έχει προγραμματισθεί να διαρκέσει έως το Φεβρουάριο του 2018, χωρίς να αποκλείεται μια παράτασή της.
Newsroom ΔΟΛ