Βρετανοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι βρήκαν την απάντηση στο ερώτημα γιατί οι δίαιτες δεν είναι επαρκής τρόπος για να χάσει κάποιος βάρος. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσαν στο eLife, βασικά εγκεφαλικά κύτταρα δίνουν το έναυσμα στον οργανισμό για να εμποδίσει την καύση θερμίδων όταν η ποσότητα της τροφής είναι περιορισμένη.
Η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, με επικεφαλής τη δρα Κλέμενς Μπούλε, μελετώντας ποντίκια εντόπισε έναν μηχανισμό δια του οποίου το σώμα προσαρμόζεται στην περιορισμένη πρόσληψη θερμίδων και περιορίζει έτσι την απώλεια βάρους στα τρωκτικά.
Τα ποντίκια έχουν σημαντικές βιολογικές και φυσιολογικές ομοιότητες με τον άνθρωπο και γι’ αυτό θεωρούνται ένα καλό μοντέλο μελέτης των σωματικών λειτουργιών.
Στο μικροσκόπιο οι νευρώνες AGRP
Οι ερευνητές εξέτασαν τον ρόλο μιας ομάδας νευρώνων στον υποθάλαμο του εγκεφάλου. Οι νευρώνες AGRP είναι γνωστό ότι παίζουν μείζονα ρόλο στη ρύθμιση της όρεξης: όταν είναι ενεργοποιημένοι μας ωθούν να φάμε, ενώ όταν είναι εντελώς απενεργοποιημένοι μπορούν να οδηγήσουν σχεδόν σε πλήρη ανορεξία.
Με ένα γενετικό «κόλπο» οι επιστήμονες ενεργοποιούσαν και απενεργοποιούσαν τους νευρώνες AGRP στα ποντίκια, με ταχύτητα, ώστε να «χειραγωγούν» τη δραστηριότητά τους. Σε ειδικούς θαλάμους μέτρησαν τη δαπάνη ενέργειας των τρωκτικών και μέσω εμφυτευμένων ηλεκτροδίων κατέγραφαν τη θερμοκρασία σώματος, ένδειξη της δαπάνης ενέργειας, σε διαφορετικές περιπτώσεις διαθεσιμότητας της τροφής.
Ρυθμιστές του θερμιδικού θερμοστάτη
Έτσι απέδειξαν ότι οι νευρώνες AGRP συμβάλλουν καθοριστικά στον θερμιδικό θερμοστάτη που ρυθμίζει το σωματικό βάρος και το πόσες θερμίδες καίει ο οργανισμός. Όταν είναι ενεργοποιημένοι οι νευρώνες αυτοί πεινάμε και τρώμε, αλλά όταν δεν υπάρχει διαθέσιμη τροφή, δρουν για την αποταμίευση ενέργειας, περιορίζοντας τον αριθμό των θερμίδων που καίμε και κατά συνέπεια την απώλεια βάρους. Μόλις το φαγητό καταστεί και πάλι διαθέσιμο και αρχίζουμε να τρώμε, η δράση των νευρώνων AGRP διακόπτεται και η δαπάνη ενέργειας αυξάνεται και πάλι σε φυσιολογικά επίπεδα.
Οι ερευνητές εντόπισαν επίσης έναν μηχανισμό δια του οποίου οι νευρώνες AGRP ρυθμίζουν τη δράση τους εντοπίζοντας πόση ενέργεια έχουμε αποθηκευμένη και στη συνέχεια ελέγχουν πόσες θερμίδες καίμε.
Ο μηχανισμός που… καταστρέφει τη δίαιτα
«Ενώ ο μηχανισμός αυτός μπορεί να προέκυψε για να μας βοηθήσει εξελικτικά να αντιμετωπίσουμε περιόδους λιμών, σήμερα οι περισσότεροι αντιμετωπίζουμε καταστάσεις στέρησης τροφής όταν σκοπίμως κάνουμε δίαιτα για να χάσουμε βάρος. Η μελέτη εξηγεί γιατί οι άνθρωποι αυτοί ενώ κάνουν δίαιτα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Διότι πολύ απλά το σώμα μας έχει τον τρόπο να αντιμετωπίσει τη μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων», εξηγεί η δρ Μπούλε.
Σε κάθε περίπτωση οι επιστήμονες ελπίζουν ότι με βάση τα νέα αυτά δεδομένα θα μπορέσουν κάποτε να σχεδιάσουν νέες θεραπείες κατά της παχυσαρκίας και της υπερφαγίας. Μέχρι τότε υπενθυμίζουν ότι ο καλύτερος συνδυασμός για την απώλεια βάρους είναι γυμναστική και λελογισμένος περιορισμός των καταναλισκόμενων θερμίδων.
Newsroom ΔΟΛ
