Οι ξένοι επενδυτές επιλέγουν την Ευρώπη

Αύξηση 15% σε ετήσια βάση κατέγραψαν οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) στην Ευρώπη, ενώ κινήθηκαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα το 2016, με 5.845 ΑΞΕ. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία 259.673 νέων θέσεων εργασίας (+19%), σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έκθεση της ΕΥ, European attractiveness survey.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Γαλλία αποτέλεσαν τους τρεις μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς προορισμούς ΑΞΕ το 2016, συγκεντρώνοντας πάνω από το ήμισυ (51%) των εισροών ΑΞΕ στην Ευρώπη, καταγράφοντας 1.144, 1.063 και 779 επενδύσεις αντίστοιχα. Η Ισπανία ενίσχυσε την τέταρτη θέση της με 308 ΑΞΕ, ενώ η Πολωνία, με 256 ΑΞΕ, έγινε η πρώτη χώρα της Κεντρικής Ευρώπης που κατέκτησε μία θέση μεταξύ των πέντε πρώτων επενδυτικών προορισμών, ανεβαίνοντας μία θέση στην κατάταξη ΑΞΕ. Από τους τρεις πρώτους προορισμούς, η Γαλλία σημείωσε την υψηλότερη αύξηση ως προς τον αριθμό των ΑΞΕ σε σύγκριση με πέρυσι (30%), ακολουθούμενη από τη Γερμανία (12%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (7%). Η Γερμανία, με 1.063 επενδύσεις, ενίσχυσε τη θέση της ως ισχυρή αντίπαλος του Ηνωμένου Βασιλείου στη μακρά κυριαρχία του ως ο πλέον κορυφαίος προορισμός ΑΞΕ στην Ευρώπη.

Μεταξύ των κορυφαίων 20 χωρών με βάση τον αριθμό ΑΞΕ, η Σουηδία, η Ιταλία και η Τσεχία κατέγραψαν τη μεγαλύτερη αύξηση το 2016 (76%, 62% και 57% αντίστοιχα). Μόνο τρεις χώρες κατέγραψαν μείωση επί του συνόλου των ΑΞΕ το 2016, η Ολλανδία (-5%), το Βέλγιο (-5%) και η Ελβετία (-2%), σηματοδοτώντας μια επιβράδυνση σε σχέση με το 2015, οπότε και οι τρεις είχαν σημειώσει θετικό πρόσημο.

Παρά τις θετικές εξελίξεις ως προς τις ΑΞΕ το 2016 στην Ευρώπη –μια περιοχή με περισσότερους από 500 εκατομμύρια καταναλωτές και 30 εκατομμύρια επιχειρήσεις -, οι γεωπολιτικές και μακροοικονομικές προκλήσεις επηρεάζουν το επενδυτικό κλίμα βραχυπρόθεσμα. Από τα 505 στελέχη που συμμετείχαν στην παγκόσμια έρευνα που διεξήχθη τον Μάρτιο του 2017, μόνο το 28% σκοπεύει να επεκτείνει τις ευρωπαϊκές του δραστηριότητές το επόμενο έτος, ποσοστό μειωμένο κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες έναντι του αντίστοιχου ποσοστού το 2015. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη των επενδυτών για τη μακροπρόθεσμη πορεία της Ευρώπης ενισχύθηκε, με το ποσοστό των επενδυτών που προβλέπουν επιστροφή σε σταθερή οικονομική ανάπτυξη μετά από τουλάχιστον πέντε χρόνια να φθάνει το 56% από 45% το 2015.

Οσον αφορά το εργατικό δυναμικό, οι περιοχές της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης κατέγραψαν την ισχυρότερη άνοδο στη δημιουργία θέσεων εργασίας, με την Ουκρανία και τη Μολδαβία να σημειώνουν αύξηση 435% και 220% αντίστοιχα σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η Πολωνία κατέκτησε τη δεύτερη θέση όσον αφορά τη δημιουργία θέσεων εργασίας το 2016 (22.074), ενώ στην πρώτη θέση βρέθηκε το Ηνωμένο Βασίλειο, με 43.165 νέες θέσεις εργασίας από ΑΞΕ.

Το 2016 η Ρωσία, η Σερβία, η Γαλλία και η Ρουμανία συγκαταλέγονται, πλέον, μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο, την Πολωνία και τη Γερμανία, μεταξύ των χωρών όπου δημιουργήθηκαν περισσότερες από 15.000 θέσεις εργασίας στην κάθε μία από ΑΞΕ.

Σημαντική αύξηση παρουσίασαν οι ΑΞΕ στην Ελλάδα το 2016 σε σχέση με το 2015, παραμένοντας, ωστόσο, σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σημειώνεται πως, για ακόμη μία χρονιά, η χώρα μας έμεινε εκτός της πρώτης εικοσάδας των χωρών με τις περισσότερες ΑΞΕ και τις περισσότερες νέες θέσεις εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα βρίσκεται στην 34η θέση της κατάταξης των 44 χωρών, με βάση τον αριθμό των ΑΞΕ, και στην 35η θέση, με βάση τον αριθμό των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, το 2016 πραγματοποιήθηκαν 13 ΑΞΕ στη χώρα μας, καταγράφοντας αύξηση 123% σε σχέση με το 2015. Από τις επενδύσεις αυτές, οκτώ πραγματοποιήθηκαν στον κλάδο των χρηματοοικονομικών, δύο στον κλάδο της μεταποίησης και από μία στους κλάδους της γεωργίας, των μεταφορών και επικοινωνιών και των κατασκευών. Μεταξύ των ΑΞΕ στη χώρα μας, τέσσερις προήλθαν από το Ηνωμένο Βασίλειο, δύο από την Ιαπωνία, και από μία από Γαλλία, Ελβετία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ΗΠΑ, Ισπανία, Ολλανδία και Σερβία.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι ΑΞΕ που πραγματοποιήθηκαν δημιούργησαν 111 νέες θέσεις εργασίας, κατά κύριο λόγο στους κλάδους των χρηματοοικονομικών και των μεταφορών και επικοινωνιών.

Ο κ. Παναγιώτης Παπάζογλου, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδος, παρατηρεί: «Αν και το 2016 ήταν μια βελτιωμένη χρονιά για τις ΑΞΕ στη χώρα μας, η συνεχιζόμενη απουσία της τελευταίας από τη λίστα των είκοσι πιο ελκυστικών επενδυτικών προορισμών στην Ευρώπη και ο μικρός αριθμός ΑΞΕ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ως προς τα μέτρα που πρέπει να λάβει η Ελλάδα προκειμένου να προσελκύσει ξένους επενδυτές. Σε μια ήπειρο όπου βρέχει επενδύσεις, καθώς οι ΑΞΕ αυξάνονται εκθετικά χρόνο με τον χρόνο, η Ελλάδα μοιάζει να κρατάει ομπρέλα. Η πολιτεία και οι θεσμικοί φορείς θα πρέπει να λάβουν άμεσα μέτρα για να δημιουργήσουν ένα πρόσφορο επενδυτικό έδαφος, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι μεγάλες δυνατότητες της χώρας μας και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, οδηγώντας σταδιακά στην έξοδο από την οικονομική κρίση».

Σχολιάζοντας τα στοιχεία για την Ελλάδα, ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης, εταίρος και επικεφαλής του τμήματος Χρηματοοικονομικών Συμβούλων της ΕΥ Ελλάδος, σημειώνει: «Καθώς το 2015 αποτέλεσε μια ιδιαίτερα απογοητευτική χρονιά για τις ΑΞΕ στη χώρα μας, η αύξηση που καταγράφεται το 2016 είναι ενθαρρυντική. Ωστόσο, ο αριθμός των επενδύσεων παραμένει εξαιρετικά χαμηλός, αναδεικνύοντας τον μακρύ δρόμο που έχουμε να διανύσουμε για να μπορεί η Ελλάδα να συγκαταλέγεται μεταξύ των ελκυστικών επενδυτικών προορισμών της Ευρώπης. Η άρση των capital controls, η πιθανή ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και η ενδεχόμενη έξοδος στις αγορές, σε συνδυασμό με την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν, θα είναι καθοριστικοί παράγοντες για τη δημιουργία ενός θετικού επενδυτικού κλίματος και την προσέλκυση νέων επενδύσεων».

Με 1.310 ΑΞΕ, οι αμερικανικές επιχειρήσεις ήταν οι μεγαλύτεροι επενδυτές στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύοντας το 22% του συνόλου των ΑΞΕ το 2016. Ο αριθμός των ΑΞΕ από τις ΗΠΑ το 2016 αυξήθηκε κατά 10% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Ωστόσο, η πλειοψηφία των ΑΞΕ στην Ευρώπη προήλθε από ενδοευρωπαϊκές ροές, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 18% το 2016, με 3.272 νέες ΑΞΕ, αντιπροσωπεύοντας το 56% του συνόλου των ΑΞΕ στην Ευρώπη και 138.431 νέες θέσεις εργασίας. Η Γερμανία εδραίωσε τη θέση της ως ο μεγαλύτερος εγχώριος διασυνοριακός επενδυτής, πραγματοποιώντας 651 επενδύσεις το 2016, αριθμός αυξημένος κατά 25% σε σχέση με το 2015. Μετά τη Γερμανία, οι πέντε μεγαλύτεροι ενδοευρωπαϊκοί επενδυτές με βάση τις ΑΞΕ ήταν η Γαλλία (346 επενδύσεις), το Ηνωμένο Βασίλειο (335), η Ελβετία (289) και η Ιταλία (187).

Η έρευνα αποκαλύπτει, επίσης, ότι οι κινεζικές επιχειρήσεις ήταν πιο δραστήριες στην Ευρώπη το 2016, ξεκινώντας 297 ΑΞΕ, 25% περισσότερες από το 2015, και δημιουργώντας 7.919 θέσεις εργασίας. Τα δύο τρίτα των επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν από κινεζικές επιχειρήσεις αφορούσαν τις πωλήσεις και το μάρκετινγκ, ακολουθούμενες από τη μεταποίηση (52 επενδύσεις) και την έρευνα και ανάπτυξη (22).

Οι κλάδοι του λογισμικού και των επαγγελματικών υπηρεσιών αντιπροσωπεύουν το ένα τέταρτο των ΑΞΕ το 2016, αντανακλώντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης. Ο κλάδος του λογισμικού αποτέλεσε τη μεγαλύτερη πηγή ΑΞΕ στην Ευρώπη το 2016, με 780 επενδύσεις, καταγράφοντας αύξηση 12%. Ακολουθούν οι επαγγελματικές υπηρεσίες ως ο δεύτερος πιο ενεργός κλάδος ΑΞΕ, με τον αριθμό των επενδύσεων να σημειώνει αύξηση κατά 47% το 2016. Αυτό ενισχύθηκε από την έντονη δραστηριότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην Ισπανία. Εντυπωσιακή αύξηση στις ΑΞΕ στον κλάδο των επαγγελματικών υπηρεσιών το 2016 κατέγραψαν επίσης η Ιρλανδία και η Ολλανδία (343% και 133% αντίστοιχα).

Ο κλάδος της μεταποίησης στην Ευρώπη, ο οποίος το 2015 αντιπροσώπευε το 29% των ΑΞΕ (1.455) και το 53% των θέσεων εργασίας από ΑΞΕ, προσέλκυσε 1.538 ΑΞΕ το 2016, καταγράφοντας αύξηση 6% σε ετήσια βάση. Σύμφωνα με την έρευνα, η περιοχή της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης εξελίσσεται σταδιακά στη «βιομηχανική βάση» της ηπείρου. Το 2016, η Κεντρική και η Ανατολική Ευρώπη εξασφάλισαν 755 επενδύσεις, καταγράφοντας αύξηση 15% και αντιπροσωπεύοντας το 49% των ΑΞΕ στον τομέα της μεταποίησης στην Ευρώπη, έναντι 45% το 2015.

Οι δραστηριότητες πωλήσεων και μάρκετινγκ αντιπροσωπεύουν το 46% του συνόλου των ΑΞΕ το 2016, ποσοστό αυξημένο από το 41% το 2015. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 45% των ΑΞΕ στους τομείς πωλήσεων και μάρκετινγκ αφορούν επενδύσεις που προέρχονται από εταιρείες εκτός Ευρώπης.

Σε ερώτηση σχετικά με τον πιθανό αντίκτυπο του Brexit στις δραστηριότητές τους, το 80% των επενδυτών που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει να αλλάξει ή να μετακινηθεί. Ωστόσο, εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με πιθανές φορολογικές, διοικητικές και ρυθμιστικές συνέπειες. Παρά την αβεβαιότητα γύρω από το σημερινό γεωπολιτικό κλίμα, το 65% των ερωτηθέντων επενδυτών είναι πεπεισμένο για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τα δεδομένα φανερώνουν ότι η ελεύθερη διακίνηση αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίου και εργασίας στα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ εξακολουθεί να παρέχει ένα αρκετά ελκυστικό περιβάλλον, στο οποίο οι επιχειρήσεις αναπτύσσονται, προσαρμόζονται και επενδύουν, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και κέρδη.

Η εκπαίδευση και η επείγουσα ανάγκη βελτίωσης των δεξιοτήτων στην Ευρώπη αναδείχθηκαν ως το σημαντικότερο κίνητρο για τις επενδύσεις στην περιοχή (37% έναντι 29% το 2015), ενώ ακολουθεί η ανάγκη υποστήριξης της υψηλής τεχνολογίας και της καινοτομίας (34%).