Βερολίνο, ανταπόκριση «Κάθε αρχή έχει και μια μαγεία». Με αυτά τα λόγια του Χέρμαν Εσε υποδέχθηκε τη Δευτέρα στο Βερολίνο η Ανγκελα Μέρκελ, για πρώτη φορά επίσημα, τον νέο γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. Για να προσθέσει ωστόσο αμέσως μετά: «Η μαγεία κρατάει μόνο όσο υπάρχουν και πρακτικά αποτελέσματα».
Τέτοια αποτελέσματα θα υπάρξουν σίγουρα στην κοινή συνεδρίαση των υπουργικών συμβουλίων των δύο χωρών στο προσεχές διάστημα στο Βερολίνο. Τα δύο σώματα θα επιδιώξουν να δώσουν «πρόσθετη ώθηση» (Μέρκελ) στη συνεργασία τους και θα εκπονήσουν έναν οδικό χάρτη για «μεσοπρόθεσμες» μεταρρυθμίσεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην ευρωζώνη.
Ολα δείχνουν ωστόσο ότι τα αποτελέσματα θα είναι κάθε άλλο παρά «μαγικά». Και αυτό επειδή οι απόψεις των δύο πλευρών διαφέρουν ουσιαστικά. Η Μέρκελ δεν συμμερίζεται τις προτάσεις του Μακρόν για κοινό προϋπολογισμό και κοινό υπουργό Οικονομικών στην ευρωζώνη. Στη συνάντησή τους απέφυγε βέβαια να πει «όχι» σε αυτές, τις παράπεμψε όμως στις ελληνικές καλένδες. Και αυτό όχι μόνο επειδή ξέρει ότι πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ θα απορρίψουν ασυζητητί τις αναγκαίες για τέτοιες μεταρρυθμίσεις αλλαγές των Ευρωπαϊκών Συνθηκών, αλλά και επειδή το σημερινό status quo συμφέρει τη χώρα της –πολιτικά και οικονομικά.
Η κότα με το χρυσό αβγό –αυτό ήταν ανέκαθεν για τη Γερμανία η Ευρωπαϊκή Ενωση. Τα κέρδη της από αυτήν αυξάνονταν με τον καιρό με γεωμετρική πρόοδο. Μια ιδέα γι’ αυτό δίνουν τα τεράστια πλεονάσματά της (ύψους πολλών δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως) από τις εμπορικές συναλλαγές της με τις άλλες χώρες-μέλη, τα 20 δισ. που κερδίζει επίσης ετησίως από τους μηδενικούς τόκους για τα δάνειά της, καθώς και τα πρόσθετα έσοδά της από τη φορολογία (53 δισ. στο διάστημα 2017-2021). Μια τέτοια «κότα», ένα τέτοιο οικονομικό μοντέλο δηλαδή, δεν «σφάζεται» εύκολα –όσο και να το θέλει ο Μακρόν ή να το επιτάσσει η γαλλογερμανική φιλία. Η Μέρκελ θα ήταν ενδεχομένως πρόθυμη να βάλει περισσότερο το χέρι στην τσέπη για να αυξήσει το γερμανικό μερίδιο (λόγω και της μείωσης των εσόδων της ΕΕ από το Brexit) στον κοινοτικό προϋπολογισμό, όχι όμως να αλλάξει τους μηχανισμούς που επιτρέπουν στη γερμανική οικονομία να θησαυρίζει.
«Αχάλαστη» Μέρκελ
Αυτό είναι το φόντο που κάνει τη Μέρκελ, όπως έγραψε το περιοδικό «Der Spiegel», «αχάλαστη» (unkaputtbar) και μέσα στη Γερμανία. Η συνεχιζόμενη καλή οικονομική κατάσταση, που συνοδεύεται από ρεκόρ απασχόλησης και αυξανόμενη ευημερία (παρά τη διευρυνόμενη «νέα φτώχεια» που πλήττει εκατομμύρια Γερμανούς), κάνει στο έπακρο δημοφιλή μια πολιτικό η οποία ρητορικά είναι ατάλαντη και ιδεολογικά άχαρη.
Αυτή η δημοτικότητά της είναι όμως και το «δράμα» του Μάρτιν Σουλτς, του Σοσιαλδημοκράτη αντιπάλου της για την καγκελαρία στις εκλογές του ερχόμενου Σεπτεμβρίου. Ο τελευταίος γλείφει ακόμα τις πληγές του από τις διαδοχικές εκλογικές ήττες του σε τρία γερμανικά κρατίδια –με τρίτη και φαρμακερή την πιο πρόσφατη στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία.
Ο ίδιος δεν τα βάζει κάτω. Οι επιτελείς του σχεδιάζουν ήδη την επόμενη ημέρα. Ο τίτλος του σχεδίου τους είναι «Επέκταση του πεδίου μάχης». Και αυτό περιλαμβάνει κατακόρυφη αύξηση των δαπανών για την Παιδεία, διορισμό 15.000 αστυνομικών, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με κρατικές επιδοτήσεις και πάει λέγοντας.
Μόνο που τέτοιοι νεωτερισμοί, που έχουν κυρίως ποσοτικό χαρακτήρα, δεν «τραβάνε» –αν δεν συνοδεύονται από ριζοσπαστικές ιδέες και συνθήματα, που δίνουν στο σχέδιο κάποιον ιδιαίτερο, «μαγικό» χαρακτήρα.
Το αποτέλεσμα είναι μια απίστευτη πτώση της δημοτικότητάς του. Ετσι, ενώ στις αρχές του χρόνου, όταν πρωτοεμφανίστηκε στην εσωτερική πολιτική της Γερμανίας, είχε πάρει κεφάλι από τη Μέρκελ, τώρα τρέχει πίσω της δεύτερος και καταϊδρωμένος. Η τελευταία δημοσκόπηση του δίνει 32% των ψήφων, έναντι 48% στην αντίπαλό του. Παρόμοια «κατρακύλα» παρουσιάζει και το κόμμα του, που βρίσκεται τώρα στο 26% (Χριστιανοδημοκράτες: 38%).
Η «μαγεία» της πρώτης στιγμής έχει ξεθυμάνει πλήρως. Και τίποτα δεν δείχνει προς το παρόν ότι θα ανασυσταθεί μέχρι τις εκλογές.
Σεμπάστιαν Κουρτς, ο «αυστριακός Ερντογάν»
Εχει την επιτυχία στο αίμα του. Στα 24 χρόνια του ο Σεμπάστιαν Κουρτς είχε γίνει υφυπουργός ενσωμάτωσης των ξένων στην Αυστρία, στα 27 υπουργός Εξωτερικών. Και τώρα, μετά την πρόσφατη εκλογή του ως προέδρου του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος, ετοιμάζεται να γίνει ο νεότερος καγκελάριος της χώρας του. Η ευκαιρία για αυτό θα δοθεί στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του ερχόμενου Οκτωβρίου – ο Κουρτς θα είναι τότε 31 ετών.
Οι προϋποθέσεις για αυτό δεν είναι άσχημες. Οι δημοσκοπήσεις τού δίνουν προσωπικά μεγάλο προβάδισμα έναντι των δύο κύριων αντιπάλων του: του Σοσιαλδημοκράτη Κρίστιαν Κερν και του ακροδεξιού Κρίστιαν Στράχε. Αν μπει και το κόμμα του επικεφαλής στις δημοσκοπήσεις (προς το παρόν προηγείται το Σοσιαλδημοκρατικό και το «φιλελεύθερο» ακροδεξιό), τότε ο δρόμος του προς την καγκελαρία θα ανοίξει διάπλατα. Ο «συνοδοιπόρος» του σε αυτό θα είναι ο Στράχε, ο μέχρι τώρα κυβερνητικός εταίρος του Κερν ο οποίος, όπως λέγεται, «δεν μπορεί πλέον ούτε καν να τον μυρίσει».
Το «ρεύμα» πάντως προς το παρόν τον ευνοεί. Πολλοί αυστριακοί ψηφοφόροι, όπως δείχνουν κοινωνιολογικές έρευνες, ποθούν την έλευση ενός «ισχυρού άνδρα», ενός «Μεσσία» ο οποίος θα τους λυτρώσει από τους φόβους της παγκοσμιοποίησης – ή, συγκεκριμένα, της «πλημμυρίδας» των ξένων τα τελευταία δύο – τρία χρόνια. Ο Κουρτς εκπροσωπεί με ιδανικό τρόπο αυτό τον τύπο πολιτικού. Απόδειξη, η αποφασιστική συμβολή του στο κλείσιμο της βαλκανικής διαδρομής των προσφύγων ως ο συντονιστής, ή μάλλον η «ψυχή», των διασκέψεων των βαλκανικών χωρών για το Προσφυγικό στη Βιέννη, από τις οποίες είχε αποκλείσει την «φιλοπροσφυγική» Ελλάδα του Αλέξη Τσίπρα.
Ο Κουρτς ανήκει στη νέα γενιά των συντηρητικών πολιτικών που «βγαίνουν από τα δεξιά» στα ακροδεξιά κόμματα για να τους αποσπάσουν ψηφοφόρους. Η ξενοφαγία του οφείλεται σε πολιτικό υπολογισμό, όχι σε πραγματική ξενοφοβία – το οποίο όμως δεν την κάνει καλύτερη.
Σε αυτό το σημείο διαφέρει από τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος είναι πεπεισμένος ξενόφοβος. Αυτό δεν εμποδίζει ορισμένα αυστριακά μέσα ενημέρωσης να τον αποκαλούν «δεύτερο Ορμπαν», «μικρό δικτάτορα» και πάει λέγοντας.
Η τελευταία λέξη όμως δεν έχει ειπωθεί ακόμα. Στην Αυστρία υπάρχει μια ισχυρή κοινωνία των πολιτών που τον περασμένο Μάιο συνέβαλε αποφασιστικά στην εκλογή του πράσινου Αλεξάντερ βαν ντερ Μπέλεν σε πρόεδρο της Αυστρίας. Ηταν η πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία της Ευρώπης που η «βάση», τα πλατιά δίκτυα πολιτών, υπερίσχυσαν σε εκλογές των κομμάτων. Από τότε δεν έχουν δώσει δυνατά σημάδια ζωής. Ομως μέχρι τον Οκτώβριο; Ισως θα είναι αυτά που θα αποτρέψουν την εκλογή του Κουρτς σε «αυστριακό Ερντογάν».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
