Σχέδια και σενάρια της επόμενης ημέρας

«Η σταθερότητα, δημοσιονομική και πολιτική, αποτελεί τη λυδία λίθο της ανάκαμψης, χωρίς αυτήν δεν μπορεί να υπάρξει έξοδος από την κρίση». Η εξομολόγηση ανήκει στον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών κ. Γ. Χουλιαράκη, ο οποίος στις συνομιλίες του με εκπροσώπους του Τύπου μεταφέρει και υπερασπίζεται χωρίς επιφυλάξεις το νέο δόγμα της κυβέρνησης Τσίπρα, που θα την καθοδηγεί από τούδε και στο εξής. Μη κρύβοντας βεβαίως ότι πριν από μερικά χρόνια δεν είχε την ίδια γνώμη, αλλά την απέκτησε τώρα εμπλεκόμενος με τη διαχείριση της μεγάλης και μακρόχρονης ελληνικής κρίσης.

Ο ίδιος δεν κρύβει επίσης ότι η παρούσα κυβέρνηση έχει λάβει μέτρα που καμία άλλη κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να λάβει. Και το έπραξε όταν διαπίστωσε ή καλύτερα όταν επείσθη ότι στον παρόντα διασυνδεμένο κόσμο δεν υπήρχαν άλλες ενδιάμεσες επιλογές ή λύσεις.

Για τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών η επιλογή της κυβέρνησης να σηκώσει όλο το απαιτούμενο βάρος ήταν γενναία, καθαρή και ικανή να βγάλει τη χώρα από τα βάθη της ύφεσης. Αρκεί βεβαίως, όπως ξεκαθαρίζει, να υπηρετηθεί με συνέπεια και να μην υπάρξουν λοξοδρομήσεις ή υπαναχωρήσεις. Αν μάλιστα, όπως επισημαίνει, ο Πρωθυπουργός ηγηθεί τριών-τεσσάρων μεγάλων επενδύσεων και δώσει το σχετικό σήμα, η συνέχεια θα είναι εντυπωσιακή.

Στη βάση λοιπόν της επιδιωκόμενης δημοσιονομικής σταθεροποίησης και της διεκδικούμενης πολιτικής σταθερότητας χτίζεται ο κυβερνητικός προγραμματισμός των επόμενων 12 μηνών, ο οποίος αν εξελιχθεί ομαλά και υπηρετηθεί με συνέπεια θα δημιουργήσει, σύμφωνα πάντα με τον σχεδιασμό της ηγετικής ομάδας του κυβερνώντος κόμματος, τις προϋποθέσεις τόσο για την ανάκαμψη της οικονομίας όσο και για την αναδιαμόρφωση των πολιτικών συνθηκών και τη μεταβολή των τάσεων στο εκλογικό σώμα.

Κατά τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών, τις επόμενες ημέρες θα ψηφισθούν από τη Βουλή τα 140 προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης –χωρίς πολλές δυσκολίες κατά την εκτίμησή του γιατί η Κοινοβουλευτική Ομάδα είναι συμπαγής –ώστε ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος να πάει «εξοπλισμένος» στη συνεδρίαση του Εurogroup της 22ας Μαΐου και να επιτύχει την έγκριση της συμφωνίας σε τεχνικό επίπεδο, τον προσδιορισμό των πρωτογενών πλεονασμάτων για την περίοδο μετά τη λήξη του προγράμματος και τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.

Ηδη εξελίσσονται διαβουλεύσεις ικανές να διαμορφώσουν τις προϋποθέσεις για αυτή την τριπλή συμφωνία με εταίρους και δανειστές, η οποία θα ανοίξει νέους δρόμους για την αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος. Η οποία, αν δεν καταστεί δυνατόν να επιτευχθεί στο σύνολό της στις 22 Μαΐου, πιστεύει ότι θα επισυμβεί στο επόμενο
Eurogroup του Ιουνίου.

Οπως εξηγεί ο κ. Χουλιαράκης, η κυβέρνηση στηρίχθηκε στα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που επί σκοπώ επιδίωξε και εν τέλει επέτυχε, θέλοντας να αφαιρέσει κάθε επιχείρημα από τους εταίρους και τους δανειστές για ενδεχόμενες παλινδρομήσεις ή καθυστερήσεις στην ελάφρυνση του χρέους.

«Ουσιαστικά θέλουμε να βγούμε από το τραπέζι του χρέους και να μείνουν σε αυτό μόνοι συνομιλητές η Γερμανία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» λέει ο κ. Χουλιαράκης, θεωρώντας ότι και οι δύο παράγοντες έχουν εκτεθεί με τις απόψεις και τις απαιτήσεις τους και τώρα οφείλουν ξεκαθάρισμα. Αναγκαστικά πλέον, όπως λέει ο αναπληρωτής υπουργός, οι δύο βασικοί παράγοντες διευθέτησης του ελληνικού δημοσίου χρέους είναι υποχρεωμένοι να υπερβούν τις διαφορές τους και να βρουν μια λύση ικανή να επιτρέπει την παραμονή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα και να ελαφρύνει βεβαίως το ελληνικό χρέος σε σημείο που να αναγνωρίζεται ως διαχειρίσιμο και βιώσιμο από τις αγορές.

Ηδη πάντως οι διεθνείς αγορές προεξοφλούν τόσο την ολοκλήρωση της αξιολόγησης όσο και την επικείμενη συμφωνία Μέρκελ – Λαγκάρντ για τη διευθέτηση και ελάφρυνση του χρέους, όπως μαρτυρεί η άνοδος της αξίας των ελληνικών ομολόγων με την αντίστοιχη πτώση των επιτοκίων για τους δεκαετείς τίτλους σε επίπεδα κοντά στο 5,5% από 7% που ήταν στην αρχή του έτους. Οι θετικότερες προσδοκίες για την επάνοδο της ελληνικής οικονομίας στο διεθνές οικονομικό σύστημα αντανακλώνται και στις τιμές των μετοχών σε σημείο που ορισμένοι ονειρεύονται αναγέννηση της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς.

Οπως και να έχει, καλώς εχόντων των πραγμάτων και στον βαθμό που δεν γίνουν σοβαρά λάθη –είναι αλήθεια πως οι κυβερνώντες είναι επιρρεπείς σε αυτά -, οι πολίτες μπορούν να αισιοδοξούν βάσιμα ότι οι οικονομικές συνθήκες μπορεί να βελτιωθούν τους επόμενους μήνες.

Αν λοιπόν όλα εξελιχθούν ομαλά και ο Μάριο Ντράγκι εντάξει και τα ελληνικά ομόλογα στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα δοθεί η δυνατότητα στις ελληνικές αρχές να επιχειρήσουν την πρώτη έξοδο στις αγορές με την έκδοση τίτλων διετούς ή τριετούς διάρκειας στην αρχή και επιτόκια μεταξύ 4% και 4,5%. Σκοπός του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης είναι να υπάρξει μια ακολουθία επιτυχών εξόδων στις διεθνείς αγορές μέχρι τη λήξη του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, ώστε να έχει εμπεδωθεί μέχρι τότε η αντίληψη ότι η Ελλάδα επανήλθε και μπορεί μόνη της, χωρίς βοήθεια, να χρηματοδοτεί τις ανάγκες της.

Ο κ. Χουλιαράκης υποστηρίζει ότι αυτή η προοπτική θα πρέπει να υποστηριχθεί από όλες τις πολιτικές δυνάμεις και προτρέπει ιδιαιτέρως την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας να αποφύγει τη λεγόμενη δημοσιονομική αντιπολίτευση. Αλλωστε, όπως τονίζει χαρακτηριστικά, το παρόν νεοδημοκρατικό αίτημα του κ. Μητσοτάκη για γενικευμένη μείωση των φόρων και κάλυψη των δημοσιονομικών απωλειών από το σκέλος των δαπανών δεν μπορεί να υπηρετηθεί γιατί θα οδηγήσει σε κατάρρευση των βασικών λειτουργιών του κράτους. Κάτι που, όπως λέει, το έχουν αντιληφθεί οι εταίροι και θα θέσουν κατώτατο όριο λειτουργικών δαπανών του κράτους ώστε να μπορούν να αντικατασταθούν τα λάστιχα των περιπολικών, να υπάρχουν σεντόνια στα νοσοκομεία, να ανάβουν τα καλοριφέρ στα σχολεία κ.ο.κ.

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών πιστεύει ότι η λογικώς διεκδικούμενη μείωση των φόρων προϋποθέτει προπάντων διεύρυνση της φορολογικής βάσης και βεβαίως διατήρηση της προοδευτικότητας των φορολογικών συντελεστών, αρχές που έχουν δοκιμαστεί διεθνώς και έχουν αποτελέσει τη βάση στήριξης ενός νέου κοινωνικού κράτους, το οποίο θα καλύπτει όντως τους ασθενέστερους.

Στο σημείο αυτό υπερασπίζεται μετά πάθους τον κύκλο των αντιμέτρων του μνημονίου, που, όπως επισημαίνει, συγκροτούν ένα συμπαγές και ολοκληρωμένο σύνολο, το οποίο στοχεύει μέσω του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος στην ανακούφιση των πολύ φτωχών τμημάτων του πληθυσμού, μέσω των συσσιτίων στα σχολεία, στον περιορισμό της διευρυνόμενης παιδικής και εφηβικής φτώχειας και ευνοεί μέσω της ανάπτυξης δικτύου παιδικών σταθμών την ενσωμάτωση των νέων γυναικών στην αγορά εργασίας.

Γενικώς πιστεύει ότι στις παρούσες συνθήκες προέχει η εμπέδωση της δημοσιονομικής σταθερότητας σε συνδυασμό με εξάντληση όλων των δυνατοτήτων για τη συγκρότηση ενός νέου κοινωνικού κράτους, το οποίο θα προστατεύσει την κοινωνική συνοχή μέχρι τουλάχιστον να επέλθει η ανάκαμψη, να υποχωρήσει η υψηλή ανεργία και να βελτιωθεί η εισοδηματική θέση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού.

Διεύρυνση προς την Κεντροαριστερά και επιδιώξεις ηγεμονίας

Οι κυβερνώντες δεν κρύβουν τις πολιτικές τους στοχεύσεις. Στη βάση της δημοσιονομικής σταθεροποίησης, της εξόδου στις αγορές, της έναρξης ενός ενδεχόμενου επενδυτικού κύματος και της συγκρότησης υποτυπώδους κοινωνικού κράτους, μπορεί να εκδηλωθεί και η λεγόμενη πολιτική διεύρυνσης προς τον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς. Ο κ. Τσίπρας άλλωστε δεν έκρυψε ποτέ ότι θέλει να εξελιχθεί σε κυρίαρχη έκφραση της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης, να εκπροσωπήσει δηλαδή πέρα από την Αριστερά τα ριζοσπαστικότερα τμήματα της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας και τους διακρινόμενους από τις παραδόσεις του ιστορικού δημοκρατικού Κέντρου.
Ευνοείται βεβαίως από την πολυδιάσπαση του χώρου που άλλοτε δέσποζε το ΠαΣοΚ, αλλά οφείλει επιπλέον να ξεπεράσει και τα ελλείμματα δημοκρατίας και τις σκοτεινές πρακτικές που συνοδεύουν σε πολλές περιπτώσεις τη δράση του κόμματός του.

Η διεκδίκηση του ευρύτερου δημοκρατικού χώρου δεν συμβιβάζεται με την επέλαση των ολιγαρχών που συνοδεύουν τον κ. Παππά, ούτε με τις οργανωμένες διώξεις κατά πάντων που επιμελείται ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης και προαναγγέλλει ο εθνολαϊκιστής υπουργός Αμυνας.

Αν ο κ. Τσίπρας προσβλέπει όντως στην επερχόμενη οικονομική άνοιξη, την οποία επέτυχε μετά βασάνων και κόπων έπειτα από αλλεπάλληλες αυτοαναιρέσεις, οφείλει να κάνει γενναία βήματα και στο πεδίο της πολιτικής.
Να ανανεώσει την κυβέρνησή του, να ξεπεράσει τους σκοτεινούς κύκλους που τον περιβάλλουν, να επιδιώξει πραγματικά την ειρήνευση στη χώρα, να διεκδικήσει τη συναίνεση της ανάπτυξης και έτσι να απευθυνθεί σε ευρύτερα σύνολα της ελληνικής κοινωνίας.

Για να γίνει Ανδρέας, όπως διακαώς επιθυμεί, δεν αρκούν μόνο διακηρύξεις σαν κι αυτές που έκανε στον Εύοσμο της Θεσσαλονίκης για επανασύσταση του ΕΣΥ, αλλά και έμπρακτες αποδείξεις ότι την επόμενη ημέρα της κρίσης, στον καιρό δηλαδή της ανάκαμψης, δεν θα υπάρξουν αποκλεισμοί, ούτε θα επικρατήσει ο κύκλος των κολλητών, των «συνδρομητών» και των φίλων, αλλά όλοι οι Ελληνες θα έχουν την ευκαιρία να δράσουν και να προκόψουν.