«Δίσεκτο» 2019 για 1.100.000 συνταξιούχους

Σε «δίσεκτο» έτος για 1.100.000 συνταξιούχους της χώρας εξελίσσεται το 2019, αφού από την πρώτη ημέρα του θα καταγράψουν απώλειες –από 1 έως 350 ευρώ –στη σύνταξή τους. Πρόκειται για την περικοπή μέρους ή του συνόλου της «προσωπικής διαφοράς» των συντάξεων, που προβλέπεται στη συμφωνία κυβέρνησης – δανειστών με την οποία επιχειρείται η εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ (1,8 δισ. ευρώ).

Μειώσεις και όρια

Η εξειδίκευση των μέτρων περιλαμβάνεται στο πολυνομοσχέδιο της κυβέρνησης, το οποίο θα γίνει νόμος του κράτους εντός της εβδομάδας, και –κατά δήλωση της Εφης Αχτσιόγλου –περιλαμβάνει ανώτατο όριο (οροφή) μείωσης 18% της σύνταξης, τόσο για την κύρια όσο και για την επικουρική.

Το 18% τίθεται έτσι ώστε οι μειώσεις να μην ξεπεράσουν ένα όριο και να προστατευθούν οι συνταξιούχοι από υψηλές απώλειες. Ωστόσο οι μειώσεις δεν θα έχουν «δάπεδο», δηλαδή θα αφορούν και τις διαφορές που καταγράφονται σε χαμηλές, ίσως και στις κατώτατες, συντάξεις. Ετσι οι απώλειες θα είναι διαφορετικών ταχυτήτων, θα ξεκινούν από 1 ευρώ και θα φθάνουν έως και τα 300 για τις κύριες και τα 70 ευρώ για τις επικουρικές, ενώ οι μειώσεις θα πλήξουν ακόμη και τις πολύ χαμηλές συντάξεις.

Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου, έχει ήδη ξεκινήσει ο επανυπολογισμός των συντάξεων (βρισκόμαστε στο 50% των χορηγούμενων συντάξεων) ενώ αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το φθινόπωρο του 2017. Αφορά 2,6 εκατομμύρια κύριες συντάξεις. Τυχόν διαφορές με το προηγούμενο ύψος της σύνταξης θα διατηρούνται –για τους παλαιούς συνταξιούχους –ως «προσωπική διαφορά» σε διαφορετικό «κουτάκι» στο εκκαθαριστικό σημείωμα της σύνταξης. Η «προσωπική διαφορά», δηλαδή η διαφορά μεταξύ του παλαιού και του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, είναι το τμήμα της σύνταξης που θα περικοπεί από το 2019.

Συνολικά, η μείωση δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το 18% της κύριας σύνταξης. Αντιστοίχως, για τις επικουρικές συντάξεις στις οποίες ακόμη υπάρχουν προσωπικές διαφορές –περίπου 200.000 συντάξεις –θα υπάρχει επίσης πλαφόν 18% στο οποίο όμως θα περιλαμβάνονται και τυχόν μειώσεις που επιβλήθηκαν το 2016. Ετσι, σε μία επικουρική σύνταξη 200 ευρώ, με προσωπική διαφορά 50 ευρώ, η οποία υπέστη μείωση 30 ευρώ το 2016, τον Ιανουάριο του 2019 θα μειωθεί 6 ευρώ περαιτέρω, ώστε συνολικά οι απώλειες να φθάσουν το 18% της σύνταξης.

Μεγάλοι χαμένοι θα είναι όσοι σήμερα λαμβάνουν τα κατώτατα όρια στις κύριες και επικουρικές, όπως για παράδειγμα μητέρες ανηλίκων που συνταξιοδοτήθηκαν με μειωμένη σύνταξη και θα υποστούν το πλαφόν του 18%, αλλά και χιλιάδες άτομα με αναπηρία που λαμβάνουν κατά κανόνα χαμηλές αναπηρικές συντάξεις, οι οποίες επηρεάζονται πολύ από τη μείωση της εθνικής σύνταξης, ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας. Μειώσεις θα υπάρξουν και στις συντάξεις χηρείας.

«Η περικοπή κατά μέσο όρο φθάνει το 9%» ισχυρίζεται η υπουργός Εργασίας και τονίζει ότι «με τη θέσπιση της οροφής του 18% διασφαλίστηκαν από τις περικοπές και εκείνοι που λαμβάνουν υψηλές συντάξεις και έχουν «προσωπική διαφορά» που ανέρχεται σήμερα ακόμη και στο 40%».

Ωστόσο κινδυνεύει η κατώτατη των συνταξιούχων του πρώην ΤΕΒΕ που ελάμβαναν την προσαύξηση των 220 ευρώ και η προσωπική τους διαφορά ενδέχεται να φθάσει το 40%. Αυτοί, παρότι χαμηλοσυνταξιούχοι, θα υποστούν την περικοπή μέχρι το όριο του 18%.

«Παγώνει» η επαναφορά των συμβάσεων

Αλλαγές επί τα χείρω στο καθεστώς των ομαδικών απολύσεων και απεργιών, ενώ παραπέμπεται στο μέλλον η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων.

Η δημοσιοποίηση των προαπαιτούμενων για τη συμφωνία κυβέρνησης – δανειστών «πάγωσε» τους αρχικούς πανηγυρισμούς της κυβέρνησης, η οποία «θριαμβολογούσε» για τα επιτεύγματα στις συμβάσεις και στις ομαδικές απολύσεις.

Σύμφωνα με το κείμενο που δημοσιοποιήθηκε, η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων παραπέμπεται στο απώτερο μέλλον ενώ προβλέπονται αλλαγές σε ομαδικές απολύσεις και στο καθεστώς κήρυξης των απεργιών.
¢ Συλλογικές συμβάσεις: «Η νομοθεσία θα διασφαλίζει ότι οι μεταρρυθμίσεις του 2011 για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις θα παραμείνουν εν ισχύι έως το τέλος του προγράμματος» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο των προαπαιτούμενων, χωρίς μάλιστα να υπάρχει η πολυπόθητη για την κυβέρνηση αναφορά ότι οι συμβάσεις θα επανέλθουν το 2019.

Συνεπώς καμία αλλαγή στο καθεστώς των συλλογικών συμβάσεων εργασίας μέχρι το τέλος του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018. Η άρση της επεκτασιμότητας και της αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης των συλλογικών συμβάσεων θα παραμείνουν. Οι θεσμοί επιβάλλουν ότι μέχρι το τέλος του προγράμματος θα συνεχίσουν να ισχύουν όσα αποφασίστηκαν με τα προηγούμενα μνημόνια. Ως εκ τούτου δεν επέρχεται καμία αλλαγή στο υφιστάμενο – όπως διαμορφώθηκε το 2012 – καθεστώς των συμβάσεων.

¢ Ομαδικές απολύσεις. Αντιθέτως για το καθεστώς των ομαδικών απολύσεων προβλέπεται «η τροποποίηση της νομοθεσίας προκειμένου να αντικατασταθεί το σημερινό πλαίσιο με μία διαδικασία προειδοποίησης έως τριών μηνών». Για τις ομαδικές απολύσεις, προβλέπεται η κατάργηση της προέγκρισης όχι μόνο για τον εκάστοτε υπουργό Εργασίας (υπουργικό βέτο) αλλά και για το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ), το οποίο πλέον θα ελέγχει το «σύννομο» της διαδικασίας. Σύμφωνα με πληροφορίες την απόφαση για τις ομαδικές απολύσεις θα λαμβάνει τα Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας που θα ελέγχει μόνο τη νομιμότητα της απόφασης. Θα προηγείται διαβούλευση 30 ημερών με τους εκπροσώπους των εργαζομένων. Το όριο των ομαδικών απολύσεων δεν αλλάζει, δηλαδή παραμένει στους: 6 εργαζομένους για επιχειρήσεις με 20 έως 150 εργαζομένους και στο 5% του προσωπικού μηνιαίως με όρια τους 30 εργαζομένους για επιχειρήσεις με προσωπικό 150 εργαζομένους και άνω.

¢ Απεργίες – συνδικαλιστικός νόμος: Για τις απεργίες προβλέπεται μια ταχεία δικαστική διαδικασία (fast track) για να κρίνει τη νομιμότητά τους. Δηλαδή με την ίδια δικαστική διαδικασία που κρίνεται μια απεργία παράνομη και καταχρηστική θα κρίνεται στο εξής και η νομιμότητα τυχόν διαφορών που προκύπτουν σε περιπτώσεις απεργιών. Οι μη απεργοί δεν θα πληρώνονται εάν δεν μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται εξαιτίας μιας απεργίας που βρίσκεται σε εξέλιξη στην επιχείρηση. Ταυτοχρόνως παραμένει ανοιχτή η διαδικασία αλλαγών στον συνδικαλιστικό νόμο 1264/1982, η οποία θα γίνει ύστερα από διαβούλευση με κοινωνικούς εταίρους. Οι αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο θα αφορούν τον τρόπο κήρυξης της απεργίας (50% + 1 της γενικής συνέλευσης) στα πρωτοβάθμια σωματεία, αλλά και την προστασία των συνδικαλιστικών στελεχών. Δηλαδή τον περιορισμό του αριθμού των συνδικαλιστικών αδειών που προβλέπει ο νόμος 1264/1982, όπως και την αναθεώρηση των λόγων απόλυσης των συνδικαλιστών, με τη διεύρυνση της λίστας που προβλέπει ο σχετικός νόμος.