Eναν σχεδόν αιώνα πριν ο Κάρλο Ροσέλι, σε μια εποχή κρίσης πάλι, έγραφε το βιβλίο του «Φιλελεύθερος Σοσιαλισμός» που προσπαθούσε να τεκμηριώσει ότι οι δύο μεγάλες πολιτικές οικογένειες προέρχονται από την ίδια μήτρα. Εννοούσε φυσικά τον πολιτικό φιλελευθερισμό και τον δημοκρατικό, μεταρρυθμιστικό σοσιαλισμό. Στην Ελλάδα φυσικά το βιβλίο, παρότι βγήκε με τη γνωστή καθυστέρηση από δύο διαφορετικούς εκδότες –Πόλις και Κούριερ -, πέρασε σχεδόν απαρατήρητο.
Την επικαιρότητα του Ροσέλι επανέφερε στη μνήμη η νίκη του Μακρόν στις γαλλικές εκλογές και κυρίως ο επιτυχημένος διεμβολισμός που επιχείρησε στα δύο μεγάλα πολιτικά στρατόπεδα. Είναι προφανές, για ορισμένους τουλάχιστον, ότι ο κλασικός πολιτικός διαχωρισμός μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς δεν ανταποκρίνεται, με τη μορφή τουλάχιστον που τον ζήσαμε ως τώρα, στις ανάγκες της εποχής. Το ευρωπαϊκό σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο βρίσκεται σε βαθιά κρίση, το δε νεοφιλελεύθερο μοντέλο που κυριάρχησε τις τελευταίες δεκαετίες αποδείχθηκε επίσης ανεδαφικό, καθώς αποδόμησε κάθε έννοια κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης.
Μπορεί στην Ελλάδα να μην ευδοκίμησε ποτέ ο φιλελευθερισμός, αλλά στην Ευρώπη τα δύο μεγάλα ρεύματα, πέρα από τις όποιες κοινές καταβολές, έχουν και παράλληλες –και όχι ασύμπτωτες –πολιτικές και ιστορικές διαδρομές. Οι διακηρύξεις του Μακρόν, όσο και να απαξιώνονται από διάφορους, προσεγγίζουν μια νέα ιστορική σύζευξη φιλελευθερισμού και μεταρρυθμιστικού σοσιαλισμού. Το στοίχημα είναι μεγάλο και οι αμφιβολίες για την επιτυχία του πολλές.
Δεν είναι τυχαίο ότι κανείς πολιτικός, όσο αποφασιστικός και χαρισματικός κι αν ήταν, δεν κατάφερε να συγκεράσει με επιτυχία την αναγκαία για την εποχή μας οικονομική αποτελεσματικότητα με την κοινωνική δικαιοσύνη και την προάσπιση των ατομικών ελευθεριών. Ιδιαίτερα σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, με ένα αρρύθμιστο χρηματοπιστωτικό σύστημα, το στοίχημα της οικονομικής ανάπτυξης, της δίκαιης κατανομής των πόρων και της κοινωνικής αλληλεγγύης είναι μια δύσκολη εξίσωση, μια τεράστια πρόκληση.
Μια πρόκληση βέβαια που ελάχιστα ως καθόλου αφορά τη χώρα όπου ανθεί η φαιδρά πορτοκαλέα. Εμείς συνεχίζουμε να πορευόμαστε στον αστερισμό του λαϊκισμού, της ατέλειωτης μάχης του φωτός με το σκότος, και πάει λέγοντας. Η πάλαι ποτέ ηγεμονεύουσα Κεντροαριστερά δεν μπορεί να συμμαζέψει ούτε τα ιμάτιά της, πολύ περισσότερο να ασχοληθεί με ιδεολογικές και πολιτικές συνθέσεις που υπερβαίνουν τη μάχη της καρέκλας.
Δυστυχώς για εμάς φαίνεται ότι θα ζούμε για αρκετό καιρό ακόμα στην εποχή της «μεσοβασιλείας» που έλεγε και ο Γκράμσι, όπου η παλιά τάξη πραγμάτων πεθαίνει, αλλά η νέα δεν βρίσκει τρόπο να γεννηθεί. Ας ελπίσουμε ότι τουλάχιστον στην Ευρώπη οι φερέλπιδες που διεκδικούν την ηγεμονία σε αυτή τη μεσοβασιλεία θα τα καταφέρουν, μήπως κάποια στιγμή επωφεληθούμε και εμείς…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
